Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhia rơi vào thế khó

Nga có kế hoạch di dời khoảng 2.700 nhân viên Ukraine khỏi nhà máy hạt nhân lớn nhất châu Âu ở tỉnh Zaporizhia, miền Nam Ukraine.

Công ty năng lượng nguyên tử Ukraine cho rằng, động thái này có thể dẫn đến tình trạng thiếu nhân lực trình độ cao cho nhà máy nằm ở khu vực đang do Nga kiểm soát.

Cơ quan quản lý các nhà máy điện hạt nhân của Ukraine (Energoatom) cho biết, các nhân sự đã ký hợp đồng lao động với tập đoàn năng lượng nguyên tử Nga Rosatom sau khi Moscow kiểm soát được nhà máy Zaporizhia dự kiến sắp được sơ tán sang Nga cùng gia đình.

Bộ Tổng tham mưu Ukraine cho biết, thân nhân của các nhân viên nhà máy Zaporizhia đồng ý sơ tán và đã được đưa đến vùng Rostov phía nam của Nga và được đưa vào các trại định cư tạm thời.

Công ty không nói rõ liệu các nhân viên có bị buộc rời khỏi nhà máy hay không, cũng như không thể xác minh ngay lập tức các tuyên bố của Energoatom về kế hoạch của Moscow. Energoatom cho rằng việc sơ tán nhân viên sẽ "làm trầm trọng thêm vấn đề thiếu lao động vốn đã cực kỳ cấp bách".

Cuối tuần qua, ông Evgeniy Balitsky, Thống đốc do Nga bổ nhiệm ở khu vực này, yêu cầu người dân sơ tán khỏi các khu vực xung quanh nhà máy, bao gồm cả thành phố Enerhodar gần đó, nơi hầu hết nhân viên nhà máy đang sinh sống. Tuy nhiên, không rõ phạm vi của lệnh sơ tán này.

Các lực lượng Nga đã giành quyền kiểm soát được nhà máy Zaporizhia chỉ vài ngày sau khi mở chiến dịch quân sự đặc biệt vào tháng 2/2022. Nga vẫn để đội ngũ nhân viên người Ukraine vận hành nhà máy này, nhưng không rõ còn bao nhiêu nhân viên vẫn làm ở đó.

Đây là một trong 10 nhà máy điện hạt nhân lớn nhất thế giới. Dù 6 lò phản ứng của nhà máy đã dừng hoạt động trong mấy tháng qua, nhưng nhà máy vẫn cần điện và nhân viên đủ trình độ để vận hành các hệ thống làm mát quan trọng và những phần bảo đảm an toàn khác.

Chiến sự xung quanh nhà máy làm dấy lên lo ngại về nguy cơ xảy ra thảm họa tương tự vụ Chernobyl ở miền Bắc Ukraine năm 1986, gây ô nhiễm phóng xạ trên một vùng đất rộng lớn và trở thành thảm họa hạt nhân tồi tệ nhất thế giới cho đến nay.

Giờ đây, tình hình xung quanh Zaporizhia ngày càng trở nên khó lường và có khả năng gây nguy hiểm giữa lúc Ukraine đã tập trung lực lượng tại tiền tuyến để tiến hành phản công ở đây.

Các chuyên gia quân sự Ukraine và phương Tây nhiều lần tuyên bố, vùng Zaporizhia là một trong những mục tiêu chính của Kiev, vì nó sẽ mở đường tiếp cận biển Azov và cắt đứt hành lang đất liền của Nga tới bán đảo Crimea.

Trong một thông báo hôm 8/5, Thống đốc Balitsky tuyên bố, nhà máy điện hạt nhân Zaporizhia đã được đưa vào trạng thái không hoạt động. Quyết định tạm dừng hoạt động của nhà máy được đưa ra do mối đe dọa về các hành động khó đoán định của Kiev.

Hôm 6/5, Tổng Giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) Rafael Mariano Grossi cũng cảnh báo, tình hình xung quanh Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhia ngày càng trở nên khó lường và có khả năng gây nguy hiểm.