DNews

Nga có thể thắng lớn nếu đình chỉ thỏa thuận ngũ cốc thành công!

Lê Ngọc Thống

(Dân trí) - Quả thật có nhiều người đánh giá rất thấp khả năng Nga đình chỉ "thỏa thuận ngũ cốc" thành công.

Nga có thể thắng lớn nếu đình chỉ thỏa thuận ngũ cốc thành công!

Nếu như với hợp đồng, các bên phải thực hiện đến cùng những điều khoản và nghĩa vụ, thậm chí là bồi thường khi vi phạm, thì thỏa thuận không như vậy, chỉ cần bên nào rút khỏi là thỏa thuận đó vô giá trị.

Trên thực tế, hiện nay thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen đã không còn hiệu lực nhưng điểm đặc biệt thú vị cần phải nhấn mạnh, đây là thỏa thuận mang tính địa chính trị, cho nên, xảy ra bất cứ thay đổi nào sẽ kéo theo cục diện địa chính trị chuyển biến sâu sắc. Do đó, thay đổi hay rút khỏi thỏa thuận ngũ cốc có lợi cho bên nào thì cục diện địa chính trị thay đổi có lợi cho bên đó và tất nhiên, ngược lại.

Nga sẽ đình chỉ thỏa thuận thành công?

Thỏa thuận ngũ cốc hay "sáng kiến Biển Đen" do Liên hợp quốc ( thực tế là Phương Tây) và Thổ Nhĩ Kỳ khởi xướng, được Nga thực hiện, tất nhiên, gọi là thỏa thuận thì đôi bên cùng có lợi. Nhưng thật không công bằng khi quyền lợi của Nga không được Phương Tây và Thổ Nhĩ Kỳ thực hiện, họ phớt lờ các nghĩa vụ của mình.

Trước khi Nga rút khỏi thỏa thuận, ngũ cốc từ Ukraine đều đặn được xuất khẩu và chính quyền Kiev, kiếm được thu nhập ngoại hối từ việc này, trung bình hàng tháng từ 500 - 800 triệu USD.

Ở phía ngược lại, phân bón của Nga không đi đến đâu, chúng  bị mắc kẹt ở các cảng của Litva, Latvia, Estonia và Hà Lan: Trong số 262.000 tấn được tặng cho Châu Phi, chỉ có một lô 20.000 tấn phân bón được gửi đến Malawi mà thôi, và trên danh nghĩa cứu đói cho thế giới thì chỉ có hơn 2% ngũ cốc đến được nước nghèo châu Phi.

Đồng thời, Nga cáo buộc Ukraine sử dụng hành lang ngũ cốc như là bàn đạp để thực hiện các cuộc tấn công vào Sevastopol, Cầu Kerch, căn cứ hải quân Nga tại Novorossyark, tàu chở dầu, bằng xuồng không người lái trên biển... và không chỉ vậy, Kiev còn có thể sử dụng nó như một huyết mạch để vận chuyển vũ khí, phương tiện quân sự nhằm đối đầu với Nga trên chiến trường.

Nói chung, Nga thực hiện đúng nghĩa vụ và trách nhiệm với Ukraine, trong khi nghĩa vụ của phương Tây và Ukraine với Nga lại không được thực hiện.

Nga có thể thắng lớn nếu đình chỉ thỏa thuận ngũ cốc thành công! - 1
Những gì đang diễn ra Ukraine giống như đổ thêm dầu vào đống lửa vốn đã đang cháy to
Phó Chủ tịch chính sách toàn cầu tại Mercy Corps, Kate Phillips-Barrasso

Trước khi thỏa thuận được ký kết, đã xảy ra một cuộc chiến thông tin quy mô lớn với thông điệp: "Thế giới có nguy cơ chết đói và Nga đang chặn xuất khẩu ngũ cốc".

Tuy nhiên, ngay sau khi thỏa thuận được ký kết và ngũ cốc được chuyển đi, phương Tây ngay lập tức mất hứng thú với nó và thậm chí không nghĩ đến việc thực hiện phần của mình trong các thỏa thuận, như thể họ biết rằng Nga sẽ không bao giờ phá vỡ chúng.

Nga bị lừa? Không phải, nếu bị lừa thì đình chỉ ngay và luôn, Điện Kremlin có thừa thông minh để ra quyết định. Vậy thì vì điều gì mà Nga cứ gia hạn thỏa thuận, dù biết chắc mình sẽ chịu phần thua thiệt và phải đến tận bây giờ mới ra đòn?

Người ta nói rằng, ông Putin bị Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan nắm điểm yếu, nên mỗi lần Nga có ý định đình chỉ, Erdogan lên tiếng là Nga phải gia hạn thêm, rằng Nga sợ Thổ Nhĩ Kỳ dừng đường ống dẫn khí đốt… Rằng, Nga gia hạn để Erdogan tái cử Tổng thống...

Nói nghiêm túc, kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ, thế và lực của Ankara chưa đủ để nói chuyện với Nga ở cửa trên.

Nhưng, đình chỉ thỏa thuận lúc nào là một vấn đề quan trọng đặc biệt vì đây là một thỏa thuận địa chính trị, nên đòi hỏi phải chuẩn bị rất kỹ lưỡng từng bước, từng nước đi bí mật, bất ngờ để khi ra tay là đối thủ chỉ sấp mặt trên võ đài. Vì vậy, Điện Kremlin kiên nhẫn chịu đựng đến một thời gian thích hợp, tích lũy về lượng để thay đổi về chất.

Đầu tiên, Nga phải cần có thời gian để định dạng lại thị trường ngũ cốc. Chẳng hạn như: Chuẩn bị cơ sở hạ tầng, mua tàu chở hàng rời, đàm phán với người mua, đàm phán với các cảng nơi sẽ nhận ngũ cốc, thành lập văn phòng bảo hiểm và tái bảo hiểm của riêng họ mà người mua sẽ đồng ý làm việc.

Và nếu một năm trước Nga đình chỉ thỏa thuận này, thì Nga sẽ có rất nhiều kẻ thù bất ngờ giữa các nước trung lập dưới sự hân hoan của truyền thông phương Tây. Nhưng bây giờ mọi thứ đã rõ ràng, luận điểm châu Phi chết đói vì Nga cấm vận ngũ cốc đã được ông Putin đánh tan tại Hội nghị thượng đỉnh Nga - Châu Phi. Nga cung cấp miễn phí cho các nước nghèo châu Phi.

Nga sẽ tiếp tục tìm kiếm cách xuất khẩu trực tiếp ngũ cốc của mình mà không qua trung gian.

Cuối cùng, sau khi chuẩn bị xong mọi thứ tương đối hoàn chỉnh, được phép của Moscow, Bộ quốc phòng Nga tuyên bố phong tỏa hành lang ngũ cốc. Đồng thời, Nga hủy diệt toàn bộ hạ tầng cơ sở của các cảng biển, cảng sông của Ukraine để không có một hạt ngũ cốc nào rời khỏi Ukraine ra nước ngoài.

Bước đi này dễ dàng hơn rất nhiều, bởi nó chỉ cần tên lửa và máy bay không người lái, mà những vũ khí này thì Nga dường như không thiếu. Kết quả, Nga được cho là đã đình chỉ thỏa thuận ngũ cốc thành công. Mỹ - NATO buộc phải chấp hành lệnh cấm của Nga.

Tuy vậy, thậm chí cả khi Nga tái gia nhập thỏa thuận thì đó vẫn không phải là một giải pháp hoàn hảo cho kinh tế Ukraine và chấm dứt sức ép giá cả trên toàn cầu. Cuộc xung đột ở Ukraine đi cùng với những điều khó dự đoán và không chắc chắn. Theo Phó Chủ tịch chính sách toàn cầu tại Mercy Corps, Kate Phillips-Barrasso, những gì đang diễn ra Ukraine "giống như đổ thêm dầu vào đống lửa vốn đã đang cháy to".

Nga có thể thắng lớn nếu đình chỉ thỏa thuận ngũ cốc thành công! - 2

Lính cứu hỏa Ukraine đang chữa cháy một nhà kho ở Odessa sau vụ tấn công của UAV Nga (ảnh: AFP)

Một thắng lợi địa chính trị có ý nghĩa to lớn của Nga?

Thắng lợi đầu tiên: Ukraine có thể trở thành một quốc gia lục địa.

Thắng lợi thứ hai: Nga trở thành người chơi chính trên Biển Đen và NATO phải kiêng dè trước hành động quân sự của Nga.

Thắng lợi thứ ba: Đình chỉ thỏa thuận ngũ cốc thành công, Nga đã giành được vương miện "Nhà xuất khẩu lương thực chính trên Thế giới".

Thắng lợi thứ tư: Với lương thực, thực phẩm Nga cung cấp miễn phí cho châu Phi cùng với sự xuất hiện của Wagner - cái tên mà chỉ nghe đã khiến phương Tây nể sợ, bất chấp việc giờ đây lực lượng này có thể bị thiếu vắng ông trùm, đã khiến cho cục diện địa chính trị châu Phi thay đổi nhanh đến chóng mặt mà phương Tây tê liệt phản ứng, đặc biệt là Pháp.

Chuyên gia Simon Miles từ trường Chính sách công Sanford của Đại học Duke (Mỹ) cho rằng, trong khi còn rất sớm để dự đoán chính xác tương lai của Wagner, khó có khả năng tập đoàn quân sự tư nhân này đối mặt với kịch bản sụp đổ trong hỗn loạn vì thiếu ông Prigozhin.

Ông Miles cho rằng, sau tin rơi máy bay, mạng lưới Wagner dường như "khá im lặng", có nghĩa là sự vắng mặt của ông Prigozhin có thể sẽ không ảnh hưởng quá lớn đến hoạt động của họ. "Rất nhiều quyết định quan trọng vẫn được ông ta đưa ra, nhưng Prigozhin không phải là người duy nhất chỉ huy hoạt động của nhóm", ông Miles nhận định.

Vậy là thế giới chẳng có chết đói, Nga sẵn sàng cung cấp lương thực, phân bón cho mọi quốc gia có nhu cầu. Bây giờ, ai, tổ chức nào cấm Nga xuất khẩu thì đó mới là nguyên nhân làm cho thế giới chết đói.

Còn tại sao Nga phong tỏa tuyến hành lang ngũ cốc Ukraine ư? Đơn giản là vì, thay vì cung cấp ngũ cốc cho các nước nghèo thì người ta lợi dụng để cung cấp vũ khí cho Ukraine, làm bàn đạp để sử dụng xuồng không người lái để tấn công Nga… nên Nga cấm các tàu này trên hành lang này và coi đó là mục tiêu quân sự hợp pháp.

Kể từ khi thỏa thuận được ký kết, dữ liệu của Liên Hiệp Quốc cho thấy khoảng 32,9 triệu tấn ngũ cốc đã rời Biển Đen. Trong số này có 16,9 triệu tấn ngô và 8,91 triệu tấn lúa mì.

Các mặt hàng thực phẩm khác được xuất khẩu trong cùng kỳ bao gồm bột hướng dương (1,85 triệu tấn), dầu hướng dương (1,65 triệu tấn), lúa mạch (1,26 triệu tấn), và hạt cải dầu (1 triệu tấn).

Ukraine thường được gọi là vựa lúa mì của châu Âu, với hơn 55% diện tích đất đai là đất canh tác. Sau khi xung đột xảy ra, Ukraine là nhà sản xuất ngô (bắp) lớn thứ 8 và nhà sản xuất lúa mì lớn thứ 9 thế giới trong giai đoạn 2022-2023.

Theo Liên Hiệp Quốc, 45 quốc gia trên 3 châu lục đã nhận được hàng hóa lương thực theo thỏa thuận này. Tuy nhiên, Nga cho biết nguồn cung cấp lương thực được vận chuyển qua hành lang ngũ cốc không đến được các nước nghèo nhất thế giới. Gần 44% hàng xuất khẩu đã được chuyển đến những nước mà Liên Hiệp Quốc gọi là các nước có thu nhập cao.

Vào năm 2023-2024, Liên hợp quốc dự báo là có 473 triệu tấn ngũ cốc được xuất khẩu trên thế giới, trong đó có 180 triệu tấn lúa mì, riêng Nga dự tính xuất khẩu 50 triệu tấn lúa mì.

Giờ đây, nếu tiếp tục thực hiện thỏa thuận thì OK thôi, nhưng điều kiện của Nga chắc chắn khắc nghiệt hơn, đặc biệt, Nga chiếm lĩnh thị trường mất rồi. Tổng thống Nga Putin đã thi triển nước đi tiếp theo: Ký sắc lệnh về cơ chế xuất khẩu nông sản từ Liên bang Nga bằng đồng rúp thông qua các tài khoản đặc biệt. Mua hay không… Tùy khách hàng!

Nga có thể thắng lớn nếu đình chỉ thỏa thuận ngũ cốc thành công! - 3

Hội nghị thượng đỉnh Nga - Châu Phi 2023 kết thúc với nhiều đột phá mới (Ảnh: Wikipedia).

Phương Tây buộc Nga ra chiến trường so găng - Tổng thống Ukraine Zelensky nhận tin xấu từ mặt trận

Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov nói với các phóng viên hôm 24/8 rằng, tham vọng của phương Tây nhằm đánh bại Moscow về mặt chiến lược đã buộc Nga phải tiếp tục công việc của mình trên chiến trường, thay vì thông qua các kênh ngoại giao.

"Họ (người phương Tây) nói: "Chúng ta phải đánh bại Nga trên chiến trường, gây ra một thất bại chiến lược cho nước này trên chiến trường". Vậy thì chúng tôi sẽ thực hiện công việc của mình trên chiến trường chứ không phải về mặt ngoại giao", ông Lavrov nói.

Nga luôn cởi mở với các cuộc thảo luận, nhưng "chúng tôi sẽ không mời bất cứ ai nói chuyện khi gặp phải những tối hậu thư thô lỗ, tống tiền hoặc đe dọa", ông nhấn mạnh.

Nga có thể thắng lớn nếu đình chỉ thỏa thuận ngũ cốc thành công! - 4
Phương Tây buộc Nga rời mặt trận ngoại giao, ra chiến trường so găng
Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov

Thực tế chiến trường cho thấy dường như nỗ lực phản công của Kiev đang rơi vào tuyệt vọng. Cựu sĩ quan tình báo thủy quân lục chiến Mỹ, chuyên gia quân sự Scott Ritter cho biết, lực lượng dự bị tinh nhuệ cuối cùng của Lực lượng Vũ trang Ukraine vừa tham chiến ở Zaporizhia đã bị tổn thất, mặt trận có thể sẽ sụp đổ.

Chuyên gia quân sự Ritter nhận định: "Chúng ta đang chứng kiến giai đoạn cuối cùng trong cuộc phản công của Ukraine mà không đạt được một mục tiêu nào. Nó chỉ dẫn đến sự mất mát của hơn 45.000 quân nhân Ukraine. Chỉ còn lại 15.000 người, đây là Lữ đoàn xung kích đường không số 82.

Đây là những đơn vị vũ trang dự bị tinh nhuệ với xe tăng Challenger của Anh, xe chiến đấu Marder và Stryker. Theo kế hoạch, họ phải chọc thủng các công sự của Nga".

Ông Ritter lưu ý rằng lực lượng mới của Kiev (lữ đoàn 82) cũng đang mắc kẹt trong các bãi mìn phía trước tuyến phòng thủ Nga. Theo ông, ngay sau khi các đơn vị tinh nhuệ cuối cùng của Lực lượng Vũ trang Ukraine bị mất sức chiến đấu, mặt trận sẽ bắt đầu sụp đổ chỗ này chỗ kia, giống như một con đập cũ không thể giữ được dòng chảy mạnh mẽ của dòng sông.

Như Tổng thống Nga Vladimir Putin đã tuyên bố vào ngày 21/7, Lực lượng Vũ trang Ukraine không có kết quả và các nhà lãnh đạo phương Tây "rõ ràng là thất vọng" với tiến trình "phản công".

Chính Tổng thống Zelensky cũng thừa nhận hôm 23/8, cuộc phản công của Ukraine "rất khó khăn" khi nói: "Chúng tôi có thể thấy hướng nào… chúng tôi đang tiến về phía trước. Điều đó rất khó khăn đối với chúng tôi, vì có hàng ngàn quả mìn bố trí dày đặc".

Tình hình phản công chững lại và tổn thất của Ukraine lớn đến mức quân đội nước này khẩn thiết đề nghị Tổng thống cho phép động viên thêm tân binh. Ông Zelensky giãi bày: "Thành thật mà nói, bộ chỉ huy quân sự đã đề nghị với tôi để họ có cơ hội huy động nhiều hơn... Vậy thôi. Tôi chưa thể nói với bạn điều gì khác".

Oleg Soskin, người từng là cố vấn kinh tế cho 2 đời tổng thống Ukraine Leonid Kravchuk và Leonid Kuchma vào những năm 1990 khuyên chính phủ Kiev phải tìm kiếm lệnh ngừng bắn với Nga ngay lập tức, trước khi quá muộn do dòng viện trợ tài chính và quân sự của Mỹ dành cho nước này cạn kiệt.

Nga có thể thắng lớn nếu đình chỉ thỏa thuận ngũ cốc thành công! - 5
Chính phủ Kiev phải tìm kiếm lệnh ngừng bắn với Nga ngay lập tức, trước khi quá muộn
Oleg Soskin, cố vấn kinh tế cho 2 đời tổng thống Ukraine Leonid Kravchuk và Leonid Kuchma

"Tôi nghĩ rằng (Ukraine) nên dừng lại trước khi Mỹ làm điều đó", ông Soskin nói, đồng thời gợi ý rằng "nên có một cuộc họp giữa những người thông minh ở Ukraine, những người có tầm nhìn xa hơn".

Ông Soskin cũng lưu ý rằng quân đội Ukraine đã mất đi trụ cột của các binh sĩ dày dặn kinh nghiệm, và những người thay thế thường gặp phải các vấn đề nghiêm trọng về tinh thần. Ông nói rằng Kiev đang buộc phải tuyển nhập ngũ những người lính thiếu kinh nghiệm, không muốn chiến đấu.

Dòng sự kiện: Chiến sự Nga - Ukraine