Về đâu dự án rau sạch “nuốt” tiền tỷ

Ý tưởng hay?

Xã Hòa Phong (huyện Hòa Vang) được xem là nơi thích nghi phát triển mô hình rau sạch vì ở đây có cánh đồng Hồ Bún - Túy Loan Tây rất thích hợp cho việc trồng rau an toàn. Đầu năm 2003, UBND thành phố đã phê duyệt chọn địa điểm này để triển khai dự án.

Triển khai, khu vực này được đầu tư cơ sở hạ tầng “hoành tráng” như hệ thống nhà lưới, máy phun nước, giếng khoan và một số máy móc, dụng vật khác... Tuy nhiên, sau vài năm “đốt” nhiều tỷ đồng của Nhà nước dự án không đem lại kết quả như mong muốn.

Ông Nguyễn Hải Hùng, cán bộ UBND xã Hoà Phong cho biết: “Người dân chúng tôi chưa kịp mừng nay lại thấy đau, lý do đơn giản nhiều hộ vì rau sạch mà… “chết thảm”, nợ nần chồng chất”.

Theo quy hoạch dự án chỉ được trồng một số loại rau nhất định, thế nhưng khi thực hiện người dân và cán bộ kỹ thuật lại trồng rau lang cho heo ăn nhiều hơn. Việc canh tác manh mún và nhỏ lẻ như vậy cũng khiến vùng quy hoạch rau sạch cỏ mọc nhiều hơn rau.

Ông Trần Lượng, Chủ nhiệm Câu lạc bộ rau an toàn xã Hòa Phong cho biết: “Mỗi hộ chỉ được cấp một diện tích đất nhỏ vì thế không ai chú ý đến chuyện lớn là thương hiệu chung mà chỉ phục vụ cho gia đình riêng của họ, rau ở đây bán ra thị trường là rất ít”.

Báo cáo của Sở NN&PTNT Đà Nẵng, tất cả các vùng được quy hoạch trên đều có diện tích đất pha cát nên rất thích hợp cho trồng rau sạch. Tại đây, ngoài đường bê tông nội đồng từ khu dân cư ra tận ruộng còn có hệ thống điện, nước… tối tân. Thế nhưng, điều trớ trêu là người dân chỉ trồng khoai, sắn là chủ yếu còn rau thì có chăng hay chớ.

Dù đã cố trồng nhiều loại rau nhưng vùng rau này cũng chỉ đạt khoảng hơn khoảng 1/3 sản lượng của dự án đề ra (cách xa mục tiêu 10 ngàn tấn/năm) và sản phẩm cũng chỉ bán lẻ ở các chợ hay ki ốt bên lề đường. Lý do là vùng rau an toàn này chưa đủ tiêu chuẩn “an toàn” để phục vụ trong các siêu thị.

Giếng nước tưới rau trở thành hố rác.

Một thực tế là vùng rau an toàn vẫn chưa được kiểm soát chặt chẽ về việc bón phân và sử dụng thuốc bảo vệ thực vật. Tại đây đã từng gây “chấn động” bởi nạn ruồi dày đặc, trên các luống rau đầy dòi bọ do bón phân tươi.

Nhưng chỉ là trên giấy

Một trong những vấn đề mà những người làm dự án rau sạch ở Đà Nẵng quan tâm đó là việc xây dựng mối quan hệ "tứ giác" 4 bên gồm: nông dân, doanh nghiệp, nhà khoa học và nhà quản lý. Mỗi thay đổi ở các mối liên kết này rõ ràng sẽ ảnh hưởng rất lớn đến cả quy trình và chất lượng.

Một vị giám đốc doanh nghiệp tiêu thụ rau cho Đà Nẵng từng phát biểu: “Từ chỗ chỉ nghĩ mua gì để bán cho người tiêu dùng, chúng tôi phải quan tâm nông dân sẽ trồng gì, trồng thế nào để có sản phẩm rồi lo bán làm sao cho đúng cam kết. Mọi cái trở nên rất cụ thể”.

Còn ông Lâm Tiến Sỹ, Phó Chủ tịch UBND xã Hoà Phong lại bày tỏ bức xúc: “Lúc đầu, nhân dân địa phương lạc quan khi rau mới thu hoạch đưa lên trên bờ đã có người mua. Được bữa trước, bữa sau doanh nghiệp đã chê ỏng, chê ẻo với lý do rau trồng không đúng quy cách…”.

Trong khi đó, ông Nguyễn Văn Tân, Chi cục phó Chi cục Bảo vệ Thực vật Đà Nẵng lại cho rằng: “Về chất lượng dựa trên quản lý đầu vào có thể tạm yên tâm, tuy nhiên để bảo đảm theo tiêu chuẩn “rau sạch” thì không ai dám chắc! Hơn thế ở Đà Nẵng khái niệm rau sạch còn “lờ mờ” vì không có một cửa hàng rau sạch nào thật sự chuyên nghiệp”.

Nhận định của cán bộ thị trường, hiện nay hơn 90% lượng rau xanh tại Đà Nẵng được đưa đến từ địa phương khác. Còn vùng ven thành phố không trở thành được vành đai xanh như dự án đã “nổ” mà nhiều cánh đồng rau ngập đầy cỏ, chỉ thuận tiện cho việc chăn thả trâu, bò của người dân mà thôi.

“Việc đầu tư thì nhiều, hô hào lắm, nhưng có chuyển biến gì đâu. Nhiều khi đi qua vùng rau, nhìn mà đau não ruột” - ông Phan Văn Nhiên, Chủ nhiệm HTX Hòa Tiến 1 chốt lại.

Minh San