“TKV phải tăng thêm vốn cho môi trường”

Sau khi các đại biểu Quốc hội có những ý kiến trái chiều “nóng bỏng” xung quanh các dự án khai thác bô xít ở Tây Nguyên, sáng nay 27/5, Bộ trưởng Phạm Khôi Nguyên đã có giải trình trước Quốc hội về vấn đề này.

 

 

Ông Nguyên cho biết, Bộ Tài nguyên - Môi trường có trách nhiệm kiểm tra giám sát để xây dựng mẫu mô hình của Tân Rai và Nhân Cơ, từ đó xem xét có mở rộng tiếp hay không.

 

Về môi trường, theo ông Nguyên, Bộ đã thẩm định rất chặt chẽ báo cáo đánh giá tác động môi trường. Riêng với hoàn thổ, Bộ đề nghị chia ra khai thác với 3 qui mô là 7ha, 10ha, 20ha. Sau mỗi một qui mô sẽ hoàn thổ ngay và hoàn thổ xong mới khai thác tiếp.

 

Toàn bộ đất đãi sau khi chuyển thành quặng tinh sẽ mang lại hoàn thổ, trộn với các loại đất mùn khác. Tại các khu vực khai thác, chia ra các lô để làm sao các lô ít cây, hoặc cây không mọc được sẽ khai thác trước.

 

Tập đoàn Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) đã thành lập một công ty lâm sinh và cùng với UBND tỉnh Lâm Đồng đang lấy đất chuẩn bị làm thí điểm.

 

Xung quanh tuyển quặng tinh, nhiều đại biểu Quốc hội lo lắng, trong quá trình này, nước đỏ sẽ chảy và ảnh hưởng đến vùng hạ lưu của miền Trung cũng như Đông Nam Bộ, ông Nguyên cho rằng, đã thẩm định và làm rất kĩ. Theo đó, toàn bộ nước thải sẽ được thu hồi, hoàn lại và sẽ không để tình trạng nước đỏ chảy xuống bên dưới.

 

Đối với bùn đỏ, theo ông Nguyên khi một công ty tư vấn của Pháp sang khảo sát đã cho rằng, toàn bộ thung lũng cạnh khu Tân Rai khi vét đất xong, với lớp bao bì, lớp sét ở dưới là hoàn toàn có thể thải bùn đỏ được. Nhưng sau khi kiểm tra đánh giá lại, Bộ cho rằng những kiến nghị của công ty tư vấn này chưa đủ điều kiện và yêu cầu TKV phải tập trung làm 4 việc.

 

 

Trước hết, làm bổ sung lớp rải ở dưới đáy và bên bờ để tuyệt đối không cho nước thẩm thấu ảnh hưởng đến nước ngầm. Cụ thể, làm lớp sét dày 30cm, sau đó là một lớp vải địa kĩ thuật và trên đó lại một lớp 30cm đất sét nữa. Cùng đó, thiết kế thi công để đảm bảo độ động đất trên cấp 7.

 

“Trước đây các nhà tư vấn đề nghị thẩm thấu đạt mũ trừ 9 nhưng chúng tôi đưa thêm 3 cấp, còn động đất trước đây, thiết kế đến cấp 5, chúng tôi đề nghị lên cấp 7”, ông Nguyên phân tích.

 

Cuối cùng, sẽ đặt 4 trạm quan trắc tự động ở xung quanh để làm sao chắc chắn với phương án này vấn đề bùn đỏ sẽ được giải quyết.

 

Ông Nguyên cho biết, hiện đã cho chạy mô hình và cơ bản đã  giải quyết được vấn đề bùn đỏ. “Với những vấn đề bùn đỏ, hoàn thổ trong báo cáo tác động môi trường đã duyệt rất kĩ, nhưng có triển khai thực hiện tốt hay không là việc thực thi ở ngoài cuộc sống. Tôi cho đó là vấn đề hết sức quan trọng”, ông Nguyên lập luận.

 

Tuy nhiên, theo ông Nguyên cách giải quyết bùn đỏ này là công nghệ, kĩ thuật trước năm 2000. Gần đây, các nước Trung Quốc, Braxin, Úc… đã nghiên cứu và tạo ra công nghệ hoàn toàn sử dụng bùn đỏ để làm sao tận thu sắt và những loại khoáng sản có dính bên trong.

 

 

Ông Nguyên cho biết, sẽ có một số việc phải làm tiếp. Thứ nhất, TKV phải tính toán lại vốn đầu tư, bởi “trước đây vốn đầu tư cho Tân Rai, TKV tính toán cỡ vào khoảng 25 triệu USD để giải quyết toàn bộ vấn đề môi trường, nhưng với những yêu cầu bổ sung ngặt nghèo và khắt khe, TKV chắc chắn phải tính toán lại công nghệ của mình và phải bổ sung thêm kinh phí”.

 

Bộ cũng đã thành lập một tổ chuyên giám sát và sẽ giám sát tất cả các hạng mục của công trình này. Theo ông Nguyên, trước đây, sau khi đánh giá xong báo cáo đánh giá tác động, chủ doanh nghiệp cứ thế thực hiện và cuối cùng trước khi khởi công vận hành nhà máy, cơ quan môi trường vào kiểm tra, nhiều khi chưa đạt yêu cầu cũng châm chước để hoạt động nhà máy. Nhưng lần này sẽ thành lập tổ giám sát ngay từ đầu, giám sát từ khâu thiết kế, thi công và các khâu, hoàn thành từng bước một. Ví dụ, khai thác 10ha nếu không hoàn thổ thì dứt khoát tổ giám sát sẽ không cho mở mỏ để khai thác 10ha tiếp.

 

Ông Nguyên khẳng định lại chủ trương chỉ đạo với một quyết tâm rất cao và rất chặt chẽ. “Vấn đề môi trường là vấn đề hết sức phức tạp, nhạy cảm ở một vùng cao với lượng mưa hàng năm tới 2.000 - 2.800mm vì vậy trong báo cáo tác động môi trường và trong chỉ đạo sắp tới, Bộ sẽ cố gắng làm tốt nhiệm vụ của mình để làm sao Nhân Cơ, Tân Rai sẽ là những mô hình thực hiện tốt về môi trường, sau này tổng kết, đánh giá nhân rộng ra”, ông Nguyên nhấn mạnh.