Phú Yên: Khu di tích lò mộ bị cát bồi lấp

Khu di tích lò mộ tại thôn Tân An (Xuân Sơn Nam, Phú Yên) được phát lộ sau trận lũ lịch sử năm 2009. Tháng 10/2010, Viện Khảo cổ học Việt Nam đã phối hợp cùng tỉnh Phú Yên tiến hành khai quật một phần khu di tích.

Tại đây, nhóm khai quật đã phát hiện hàng loạt hiện vật lớn bằng đất nung hình thoi, có chiều dài từ 1,5 - 2m, rộng từ 0,8 - 1m. Bên trong những hiện vật này có dấu tích của than tro và xương người bị cháy.

Với kết quả trên, các nhà khoa học cho rằng đây là khu di tích lò mộ bằng đất nung đầu tiên được phát hiện tại Việt Nam. Khu di tích thể hiện phong tục hỏa táng bên trong mộ đất nung của người Chăm ở giai đoạn lịch sử, văn hóa khoảng thế kỷ 13. Điều này càng làm phong phú hơn về nền văn hóa Chăm đã từng tồn tại trên vùng đất Phú Yên.

Tuy nhiên việc bảo quạn khu lò mộ bằng đất nung vẫn chưa được thực hiện có hiệu quả. Tình trạng người dân đi lại, chăn thả trâu bò, trồng trọt… ngay trong khu di tích vẫn diễn ra. Đặc biệt, do khu di tích nằm sát bờ hữu ngạn sông Kỳ Lộ, một trong những dòng sông lớn và có địa hình dòng chảy phức tạp nên khu vực di tích rất dễ bị cát bồi lấp hoặc. sạt lở.

Ngày 22/12, khi chúng tôi trở lại khu di tích này thì thấy hầu hết diện tích đã bị bùn cát do đợt lũ tháng 11 vừa qua bồi lấp gần hết. Cả khu di tích có giá trị văn hóa lịch sử rộng 3.725m2 chỉ còn duy nhất một lò mộ là còn thấy khá rõ hình dáng, nhiều lò mộ khác đã bị cát lấp gần kín chỉ còn phần miệng cao khoảng 7 đến 10 cm.

Anh Nguyễn Thanh Phong, một người dân địa phương từng đển khu di tích này vài lần, nhưng khi dẫn đường cho chúng tôi anh cũng khá khó khăn mới tìm thấy khu di tích.

Trao đổi với PV, Phó Giám đốc Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Yên, ông Phan Đình Phùng cho biết: Khu di tích lò - mộ bằng đất nung Xuân Sơn Nam có giá trị độc đáo cần được bảo quản. Tỉnh Phú Yên cần được sự hỗ trợ từ các bộ, ngành ở Trung ương và cả nước ngoài để tiếp tục nghiên cứu và có biện pháp bảo quản khu di tích này.

Khánh Hằng