Những người “hồi sinh” bản làng vùng biên

Bà con rủ nhau bỏ bản mà đi

Hơn 10 năm trước, nhắc đến bản Khà, xã Sơn Thủy, huyện miền núi Quan Sơn ít người biết đến. Bản Khà cách trung tâm xã 15 km, hiện có 26 hộ dân, 108 nhân khẩu, nơi đồng bào dân tộc Thái sinh sống.

Từ trung tâm xã vào bản Khà là cung đường đầy đất đá lởm chởm và dốc đứng. Chỉ những ngày trời nắng mới có thể đi xe máy được, còn những ngày trời mưa thì chỉ còn cách cuốc bộ vào bản.

Mặc dù đoạn đường chỉ dài 15km nhưng phải mất gần nửa ngày trời, có lúc đi xuyên giữa rừng, có lúc phải vượt suối, leo dốc, chúng tôi mới đặt chân đến bản Khà.

Từ xa, một bản làng nằm dưới chân núi Khà hiện lên như một bức tranh sơn thủy hữu tình. Những người trong đoàn gần như đã quên hết mệt nhọc khi đặt chân đến bản Khà.

Thiếu tá Vũ Xuân Thu, Phó Bí thư Đảng ủy xã Sơn Thủy, huyện Quan Sơn là người đã có công làm thay đổi bản làng nơi “thâm sơn cùng cốc” này.

Qua câu chuyện của anh Lữ Văn Sánh, Bí thư Chi bộ bản Khà và Thiếu tá Thu, bức tranh về bản Khà hơn chục năm trước cứ dần hiện ra, trái ngược với những gì chúng tôi đang được chứng kiến.

Vào năm 2004, cuộc sống của người dân trong bản phụ thuộc hoàn toàn vào thiên nhiên. Do không được đầu tư, cải tạo nên đất rẫy ngày một cằn cỗi, dòng suối thì cạn kiệt, cuộc sống ngày càng khó khăn khiến nhiều người dân bản Khà rủ nhau đi tìm vùng đất mới.

Có thời điểm, bản Khà chỉ còn lại 6 hộ với 26 nhân khẩu sống lay lắt giữa rừng. Thậm chí, ít ai quan tâm cái tên bản Khà trên bản đồ hành chính xã Sơn Thủy ngày đó.

Trước thực trạng trên, cấp uỷ, chính quyền xã Sơn Thủy và Ban chỉ huy Đồn biên phòng cửa khẩu quốc tế Na Mèo, huyện Quan Sơn đã không thể ngồi yên. Nhiệm vụ phải bằng mọi cách giữ bản, giữ rừng, từ đó góp phần giữ vững an ninh biên giới được đặt ra.

Để thực hiện nhiệm vụ đó, chính quyền địa phương và Ban chỉ huy Đồn biên phòng cửa khẩu quốc tế Na Mèo đã lựa chọn và đặt niềm tin vào anh Vũ Xuân Thu. Thời điểm đó, anh Thu mang quân hàm Thượng úy, là cán bộ vận động quần chúng của Đồn biên phòng cửa khẩu quốc tế Na Mèo.

Người “hồi sinh” bản làng vùng biên

Để vực dậy bản Khà, Thượng úy Thu là người được lựa chọn vào bám bản với nhiệm vụ "4 cùng" là cùng ăn, cùng ở, cùng làm, cùng nói tiếng dân tộc với bà con.

Thượng úy Thu nhớ lại, anh lên với vùng đất Na Mèo từ năm 1995. Dù đã có nhiều kinh nghiệm trong công tác vận động quần chúng, nhưng khi nhận nhiệm vụ vào bản Khà, anh không khỏi lo lắng, băn khoăn trước những nhiệm vụ đang đón đợi.

Những ngày đầu đến với bản Khà, anh đã cùng ăn, cùng ở và tìm hiểu những hộ dân ít ỏi còn lại ở bản. Sau bao đêm trăn trở, tìm tòi, cuối cùng anh đã vỡ ra rằng, nước là cốt lõi có thể đưa vùng đất này thoát khỏi cảnh nghèo nàn, lạc hậu.

Từ đó, Thượng úy Thu đã vượt núi, băng rừng đi tìm nguồn nước phục vụ sinh hoạt và sản xuất cho dân bản. Đồng thời, anh đã vận động các hộ dân trong bản tích cực làm thủy lợi, đào mương, chặt luồng làm ống dẫn nước về bản.

Tuyên truyền, vận động là một lẽ, để dân tin và làm theo, Thượng úy Thu đã trực tiếp xuống đồng làm đất, khai hoang làm ruộng trồng lúa nước. Trời không phụ lòng người, với sự giúp đỡ của cán bộ Phòng nông nghiệp huyện Quan Sơn, sau những ngày tháng vất vả, lam lũ, vụ lúa đầu tiên đạt năng suất 2,5 tạ/1 sào.

Từ thành công đó, những hộ dân trong bản càng thêm niềm tin vào Thượng úy Thu. Nhiều hộ dân trước đây di cư khi nghe tin đã tự nguyện quay về bản để xây dựng lại cuộc sống mới.

Chỉ sau gần một năm, tất cả những hộ gia đình ngày trước bỏ bản ra đi nay đã quay trở về . Không những thế, anh còn vận động được thêm 4 hộ người dân tộc Thái khác đang sinh sống biệt lập trong các chòi rẫy về với bản Khà.

Để mở rộng diện tích đất canh tác, Thượng úy Thu đã cùng đồng đội giúp bà con dân bản khai hoang, cải tạo đất, xây dựng nhà cửa. Một nhiệm vụ cũng không kém phần quan trọng là hướng dẫn bà con áp dụng khoa học kỹ thuật trong chăn nuôi, trồng trọt.

Nhờ đó, đến nay, bản Khà đã có hơn 40 ha đất canh tác, trong đó có gần 10 ha diện tích trồng lúa nước, tổng số đàn gia súc, gia cầm trên 1.000 con. Với việc kêu gọi các cấp, các ngành đầu tư xây dựng cho bản Khà 1 công trình nước sạch trị giá hơn 300 triệu đồng nên đến nay, cả bản đều được dùng nước sạch.

Bản làng heo hút ngày nào giờ đã biết làm máy thuỷ điện nhỏ, có thiết bị nghe nhìn, 100% trẻ em được cắp sách đến trường, đời sống của đồng bào không ngừng được nâng lên. Không phải tự nhiên mà đến nay, bản Khà là một trong những bản giàu đẹp nhất nơi vùng biên giới Quan Sơn.

Sau nhiều năm gắn bó với bản Khà, đến năm 2008, thực hiện đề án tăng cường cán bộ biên phòng về làm Phó bí thư Đảng ủy các xã biên giới, Thượng uý Thu được Bộ chỉ huy Bộ đội biên phòng và Tỉnh uỷ Thanh Hoá lựa chọn làm Phó bí thư Đảng uỷ xã Sơn Thuỷ, huyện Quan Sơn.

Cùng với việc tích cực giúp đỡ bản Khà phát triển kinh tế, ổn định đời sống dân sinh, nhiều năm qua, Thượng úy Thu đã tham mưu cho cấp uỷ, chính quyền địa phương phát hiện, bồi dưỡng kết nạp đảng viên và thành lập Chi bộ Đảng bản Khà.

Đồng thời, các tổ chức đoàn thể như Chi đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ, Tổ an ninh… cũng từng bước được thành lập. Nhờ đó, mọi đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước luôn kịp thời đi vào cuộc sống. Đồng thời, phong trào quần chúng tham gia bảo vệ đường biên, cột mốc, bảo vệ an ninh trật tự đã được phát huy mạnh mẽ.

Duy Tuyên - Quang Huy