Một thôn người Thái nổi danh với những “kỳ tích”

Pom Coọng là thôn được thành lập từ năm 1947 do một số hộ người Thái di xuống. Đến nay, sau 61 năm thành lập, thôn có 67 hộ dân nhưng đáng ngạc nhiên là có tới 22 người có trình độ đại học hoặc cao đẳng.

Điển hình nhất về chuyện học vấn ở đây mà mỗi khi nhắc đến ai cũng tỏ vẻ thán phục là gia đình nhà ông Khà Văn Vương, bí thư chi bộ xã. Ông Vương năm nay 61 tuổi, có 4 người con thì cả 4 có trình độ từ cao đẳng trở lên đến đại học; hiện ai cũng có công ăn việc làm ổn định.

Trò chuyện với ông bên ngôi nhà sàn, xum xuê cây trái, tôi hỏi ông có bí quyết gì để các con cái học hành tiến tới như vậy? Không nề hà, ông cho biết: “Tôi chẳng trình độ gì, thời còn trẻ khoác súng đi kháng chiến, ra quân về làm công tác mặt trận, được bầu làm Chủ tịch mặt trận của thị trấn Mai Châu, lấy vợ rồi sinh con. Con tôi lớn, đi học, tôi cũng chẳng có kiến thức dạy dỗ chúng điều gì.

Để khuyến khích tụi nó học, tôi chỉ lên trên đỉnh dốc Thung Khe mà bảo chúng: “Phía bên kia dốc có lắm chuyện thú vị lắm. Bên dốc bên ấy là thị xã Hòa Bình to đẹp, xa hơn nữa là Thủ đô Hà Nội và các tỉnh đồng bằng kề cận, đông vui náo nhiệt. Đứa nào muốn biết và muốn tới thì cố gắng học”.

Chỉ bằng lời gợi ý hết sức dân dã như vậy mà các con ông ai cũng lao vào học, đứa nào cũng muốn có cái chữ để vượt dốc Thung Khe. Vợ chồng ông chiu chắt với ruộng nương để nuôi con ăn học và cuối cùng đứa nào cũng có tấm bằng, có một lưng chữ con con đủ để vào đời. Chúng trở thành niềm hãnh diện của vợ chồng ông, vợ chồng ông trở thành niềm hãnh diện của thôn, để người ta lấy đó làm tự hào mỗi khi có khách đến và “khoe”.

Tại Pom Coọng, sánh cùng gia đình ông Vương còn có gia đình ông Hà Văn Tính có 3 con có trình độ đại học. Cũng một câu hỏi về “bí quyết” nuôi dậy con, ông Tính bảo: “Thế hệ tôi gặp nhiều thiệt thòi về học hành. Ra đời, không chữ không kiến thức bực lắm. Để khắc phục “nhược điểm” này, tôi đầu tư cho con cái học. Học đến đâu đầu tư đến đó, không có thì đi vay. Đầu tư về chữ nghĩa cho con cái là đầu tư hợp lý nhất. Ơn trời các con tôi nó cũng đều sáng dạ cả!”.

Hiện tại, đánh giá về chuyện học hành ở đất này thì đây là thôn duy nhất của miền núi không có người thất học. Cũng theo ông Khà Văn Vương thì ở Pom Coọng ngoài 22 người có trình độ đại học và cao đẳng thì trình độ thấp nhất ở đây là phải học xong phổ thông trung học.

Đến Pom Coọng, ngoài lực lượng tri thức hiện có của thôn, còn phải ghi nhận thêm nhiều cái nhất. Hiện tại thôn đã có 40% hộ gia đình khá, giầu; thôn chỉ còn lại 4 hộ nghèo theo diện mới còn lại là số hộ có kinh tế trung bình; 100% số hộ ở đây đã có phương tiện nghe nhìn còn xe máy có 74 chiếc. Thu nhập của mỗi người dân ở đây đã đạt bình quân 8,7 triệu đồng/năm; và Pom Coọng đang phấn đấu đến hết năm nay nâng con số này lên 11 triệu đồng.

Người Thái ở Pom Coọng trước đây vốn có tập quán phiền hà về ma chay. Theo tập tục người chết thường để trong nhà nhiều ngày, làm ma làm chay rất tốn kém. Trong phong trào đời sống văn hóa mới, chuyện ma chay ở đây cũng nhanh chóng rũ bỏ được những phiền hà và bước vào quá trình “hội nhập”. Có ban lễ tang với 25 thành viên tự nguyện tham gia. Nhà nào có người chết, tổ này đứng lên vận động bà con lo cho người chết từ A - Z và không để trong nhà quá 24 giờ. 

Chuyện hôn nhân ở Pom Coọng cũng cực kỳ gây ấn tượng. Ông Hà Công Hằng, cán bộ mặt trân thôn nói, trong suốt 61 năm dựng xây và phát triển Pom Coọng, chưa có ai vi phạm luật hôn nhân. Tỷ lệ tảo hôn ở Pom Coọng đã bị xóa bỏ từ lâu và thôn này cũng đang dẫn đầu Mai Châu về sinh đẻ có kế hoạch.

Trong rất nhiều năm nay, Pom Coọng không có một hộ gia đình trẻ nào sinh con thứ 3. Tỷ lệ sinh ở đây luôn đảm bảo dưới 1%, có năm thôn còn đứng trước tình trạng “âm” về tăng dân số.

Chia tay Pom Coọng với những cái nhất đã ghi nhận, tôi càng vui hơn khi được biết vừa qua thôn này là nơi duy nhất được chọn làm địa điểm tập huấn và cho các hộ gia đình ký kết xây dựng mô hình tự quản bảo vệ môi trường. Huyện Mai Châu sẽ đẹp hơn, sẽ hấp dẫn du khách hơn khi có nhiều thôn như Pom Coọng. Để có một Pom Coọng, một thôn miền núi đặc biệt như vậy, còn là việc góp công, góp sức của nhiều người.

Tuấn Hợp