Ukraine tuyệt vọng phá thế bế tắc, Nga câu giờ chờ thời cơ

Một năm qua, cả Ukraine và Nga đều không giành được những bước tiến đáng kể trên chiến trường, trong khi sự hỗn loạn chính trị ở Mỹ đang làm dấy lên nghi ngờ về dòng chảy viện trợ từ nước ủng hộ lớn nhất cho Kiev. Sự chú ý của Mỹ có thể giảm sút hơn nữa khi xảy ra xung đột Hamas - Israel.

Tuy nhiên, quân đội của Kiev vẫn đang tiến về phía nam và phía đông. Lực lượng Ukraine đã chọc thủng phòng tuyến Nga, buộc Hạm đội Biển Đen rút lui phần lớn, và đang bám trụ trước cuộc phản công của Nga ở phía bắc.

"Quyền chủ động nằm trong tay chúng tôi. Có thể nó diễn ra chậm rãi, nhưng chúng tôi đang từng bước đẩy Nga ra khỏi lãnh thổ của mình", Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nói.

Trong khi Moscow tỏ tín hiệu chuẩn bị cho cuộc xung đột kéo dài, châu Âu đang lo ngại khó có thể duy trì mức hỗ trợ cho Ukraine. Sự đoàn kết đã dần xuất hiện một số vết nứt.

"Sự đoàn kết châu Âu với vấn đề Ukraine không phải là điều nghiễm nhiên", Ngoại trưởng Czech Jan Lipavsky nói. Để gắn kết cả khối với nhau khi xung đột kéo dài sẽ cần "sự nỗ lực mỗi ngày", ông nói.

Thế bế tắc dần hình thành

Ukraine và các nước phương Tây đã hy vọng sẽ có bước đột phá mang tính quyết định trong cuộc phản công ở miền nam vào mùa hè này, nhằm cắt đôi lực lượng Nga. Nhưng phòng tuyến của Nga, bao gồm các bãi mìn, mạng lưới chiến hào và hầm trú ẩn, đã tỏ ra là một thách thức.

Cuối tháng 8, quân đội Ukraine đã chọc thủng tuyến phòng thủ chính của Nga, nhưng vẫn chưa đạt được bước đột phá nào cho phép nhanh chóng đưa nhiều phương tiện qua các lỗ thủng ấy.

Binh sĩ Ukraine gặp phải sự kháng cự quyết liệt của quân đội Nga trong hệ thống chiến hào và hầm trú ẩn nằm giữa những hàng cây dọc rìa cánh đồng. Một sĩ quan của Kiev trong khu vực cho biết: "Chúng tôi đang khoan chứ không phải đột phá".

Quân đội Nga đang ở trong công sự kiên cố, có nhiều đạn dược và được trang bị vũ khí mới. UAV của Nga cũng tạo ra thách thức đặc biệt cho Ukraine.

Phía Nga đang sử dụng bom nặng nửa tấn để tấn công tiền tuyến và các điểm tập kết binh sĩ Ukraine. Sĩ quan Ukraine nói trên cho biết làng Mala Tokmachka gần Verbove gần đây phải chịu 5 quả bom dạng này, được phóng từ bên ngoài tầm bắn của phòng không Ukraine.

Ngay cả khi có bước đột phá, binh sĩ Ukraine thừa nhận họ có thể khó tận dụng cơ hội do cuộc phản công vừa qua đã gây thiệt hại nặng nề về nhân lực và xe bọc thép.

Sĩ khí cũng bị ảnh hưởng sau khi binh lính kêu than rằng họ được lệnh tấn công trực diện vào các tuyến phòng thủ kiên cố, thay vì sử dụng các cách đánh mới mẻ.

Dù vậy, binh sĩ Ukraine nhận định phía Nga cũng đang bị bào mòn và các cuộc phản công của đối phương không đạt được nhiều thành công. Pháo chính xác do phương Tây cung cấp đang dần làm suy yếu pháo binh Nga.

Đạn dược là vấn đề lâu dài đối với Ukraine và đồng minh của nước này đang cố gắng giải quyết. Đô đốc Rob Bauer, một sĩ quan NATO cấp cao, tuần trước đã kêu gọi giới doanh nghiệp sản xuất đạn dược tăng tốc vì các kho dự trữ ở châu Âu còn chưa đầy một nửa hoặc ít hơn.

Hy vọng ở phía đông

Quan chức Ukraine và phương Tây cho rằng mục tiêu thực tế mà quân đội Kiev có thể đạt được trong những tuần tới là trung tâm vận tải Tokmak.

Ngay cả khi không chiếm được Tokmak, việc cô lập nơi này sẽ gây khó khăn thêm cho đường tiếp viện của Nga ở phía nam, do Tokmak có tuyến đường sắt chính chạy qua.

Tên lửa tầm xa mà Mỹ dự kiến chuyển cho Ukraine sẽ giúp quân đội của Kiev tiếp tục bào mòn các tuyến hậu cần của Nga ở phía sau chiến tuyến, dù Đức hiện vẫn từ chối cung cấp vũ khí có tầm bắn tương tự.

Trong khi đó, ông Zelensky đang mong chờ thành công ở phía đông để người dân Ukraine và những người ủng hộ phương Tây thấy rằng lực lượng của Kiev có thể giành lại lãnh thổ.

Tháng trước, Ukraine đã chiếm lại 2 ngôi làng ở phía nam Bakhmut mà Nga kiểm soát hồi tháng 5 sau trận đánh dài và đẫm máu nhất trong xung đột. Ukraine đang phản công xung quanh sườn phía bắc và phía nam khu vực này, và họ thấy trong đó cơ hội thắng lợi.

"Chúng tôi sẽ giải phóng Bakhmut", ông Zelensky nói với một nhóm phóng viên ở Washington D.C. hồi tháng 9.

Tại Crimea, hàng loạt cuộc tập kích bằng tên lửa và xuồng không người lái của Ukraine trong những tuần gần đây đã làm nghiêng cán cân quyền lực ở Biển Đen và cho phép các tàu thương mại bắt đầu quay lại các cảng Ukraine. Việc Ukraine phá vỡ phong tỏa ở Biển Đen có thể mang lại cú hích cho nền kinh tế.

EU đang nghiên cứu gói hỗ trợ trị giá 50 tỷ euro để tài trợ cho Ukraine trong 4 năm kể từ năm 2024. Nhưng dòng kinh phí của Mỹ dùng để hỗ trợ ngân sách chính phủ của Ukraine có thể cạn kiệt vào tháng tới nếu không có nguồn tiền mới từ Quốc hội.

Điện Moscow dường như đang hy vọng vào việc sự ủng hộ của phương Tây dành cho Ukraine sẽ suy giảm, hơn là mong chờ quân đội Nga đạt đột phá trước mắt.

Theo các quan chức và nhà phân tích phương Tây, Moscow khó có thể mở đợt tấn công lớn vào mùa đông. Tập đoàn quân binh chủng hợp thành số 25 của Nga - vốn được lập ra để chuẩn bị cho đợt phản công mùa đông - đã được dùng để củng cố tiền tuyến, quan chức Ukraine và Bộ Quốc phòng Anh nhận định.