Sẽ là cơ hội để kiểm nghiệm

Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường tại cuộc họp báo hôm 15/3

Tại cuộc họp báo hôm 15/3 sau khi bế mạc kỳ họp thứ ba, Quốc hội Trung Quốc khóa 12, Thủ tướng Lý Khắc Cường cho biết năm 2015 là cơ hội để kiểm chứng quan hệ toàn diện giữa hai nền kinh tế lớn nhất châu Á. Thừa nhận quan hệ với Nhật Bản đang gặp khó khăn nhưng ông Lý cho rằng Tokyo có cơ hội thể hiện thiện chí khi chân thành “chuộc lỗi cho quá khứ chiến tranh của mình”.

Người đứng đầu chính phủ Trung Quốc cho biết đây là một “bài kiểm tra”, một sự thử nghiệm, cơ hội lớn để cải thiện mối quan hệ giữa hai nước. Trung Quốc sẽ tổ chức cuộc duyệt binh vào cuối năm để đánh dấu kỷ niệm 70 năm kết thúc Chiến tranh thế giới thứ hai. Bắc Kinh còn gửi thư mời nhà lãnh đạo của các nước lớn từng tham chiến.

Trung Quốc luôn kiên trì quan điểm rằng Nhật Bản phải có lời xin lỗi chân thành cho những tội ác của phát xít Nhật. Bắc Kinh yêu cầu Tokyo chỉnh sửa nội dung sách giáo khoa và đặc biệt là yêu cầu chính khách Nhật chấm dứt các chuyến viếng thăm những ngôi đền chiến tranh, đặc biệt là đền Yasukuni, nơi Trung Quốc coi là một biểu tượng của chủ nghĩa quân phiệt Nhật Bản.

Cả hai nước đều tuyên bố chủ quyền tại quần đảo không có người ở trên Hoa Đông mà Trung Quốc gọi là Điếu Ngư còn Nhật Bản, nước đang kiểm soát trên thực tế đặt tên Senkaku. Tuy nhiên, từ đầu năm đến đây, hai nước nhất trí cố gắng giảm căng thẳng thông qua cơ chế quản lý khủng hoảng. Các quan chức cấp cao đã đạt được thỏa thuận bốn điểm, trong đó bao gồm việc công nhận ‘các lập trường khác nhau’ của hai bên đối với quần đảo tranh chấp.

Đối với Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe, dịp kỷ niệm 70 năm kết thúc Thế chiến thứ hai đặt ra nhiều thách thức. Ông rơi vào khó xử khi nhận được lời mời đến dự duyệt binh chiến thắng của Tổng thống Nga Vladimir Putin trong khi Nhật là một nước bại trận và mới đây ủng hộ Mỹ trừng phạt Moscow xung quanh khủng hoảng Ukraine. Ông Abe phải tìm ra phương án ngoại giao giữa hai luồng ý kiến. Phe bảo thủ trong Đảng Dân chủ Tự do (LDP)phản đối một lời xin lỗi trong khi Trung Quốc, Hàn Quốc luôn gây áp lực đòi hỏi Nhật Bản tái khẳng định lỗi lầm trong quá khứ và xem đó như một điểm quan trọng trong quan hệ song phương.