Mỹ dựng "pháo đài" chặn xe điện Trung Quốc

Washington đã dựng pháo đài ngăn chặn xe điện từ Trung Quốc. Trong khi ông Trump áp thuế 25% đối với ôtô nhập khẩu từ Trung Quốc, ông Biden đi xa hơn với việc không cho đối phương hưởng ưu đãi có thể đem đến mức giảm giá hàng nghìn USD cho người tiêu dùng.

Những bước đi ấy khiến các nhà sản xuất ôtô Trung Quốc gần như không thể cạnh tranh tại thị trường Mỹ, dù họ đã nhanh chóng thâm nhập các thị trường khác.

Nhưng một số quan chức Mỹ cho rằng ngay cả những rào cản thương mại ấy cũng chưa chắc đã đủ chặn đà tiến của các nhà sản xuất ôtô Trung Quốc. Quan chức Mỹ cho rằng những khoản trợ cấp lớn của chính phủ đã cho phép nhà sản xuất Trung Quốc bán xe điện ở mức giá thấp không công bằng.

"Trung Quốc quyết tâm thống trị thị trường xe điện bằng cách sử dụng các biện pháp thương mại không công bằng, nhưng tôi sẽ không để họ làm vậy", Ông Biden nói với các công nhân công đoàn ôtô ở Illinois hồi đầu tháng 11.

Gã khổng lồ Trung Quốc

Trung Quốc đang trên đà trở thành nước xuất khẩu ôtô lớn nhất thế giới trong năm nay, thay thế Nhật Bản.

Theo các công ty, Trung Quốc đã sản xuất khoảng 2/3 tổng số xe điện trên toàn cầu. BYD, nhà sản xuất xe điện lớn nhất Trung Quốc đã sản xuất 1,9 triệu xe vào năm ngoái, lớn hơn 1,4 triệu chiếc của Tesla.

"Hãy tưởng tượng con quái thú Godzilla thời hiện đại với sức mạnh có thể vượt qua và tiêu diệt bất cứ thứ gì cản đường nó", Michael Dunne, Giám đốc điều hành ZoZo Go, công ty tư vấn chuyên về ngành xe điện Trung Quốc.

Ông Dunne nói xe điện Trung Quốc đã thâm nhập vào hơn 100 quốc gia. "Thị trường duy nhất mà người Trung Quốc chưa thực sự phát động cuộc tấn công lớn là ngay tại Mỹ", ông nói.

Một số nhà lập pháp và nhà hoạch định chính sách Mỹ muốn hiện trạng được giữ nguyên như vậy. Họ đang kêu gọi chính quyền ông Biden đẩy mạnh thuế quan đối với ôtô Trung Quốc.

"Chỉ còn là vấn đề thời gian trước khi nhà sản xuất Trung Quốc có thể chịu được mức thuế bổ sung 25%", các thành viên của Ủy ban Hạ viện về Đảng Cộng sản Trung Quốc viết trong thư gửi Đại diện Thương mại Mỹ Katherine Tai trong tháng 11.

Tuy nhiên, mức thuế quan cao hơn đối với xe điện Trung Quốc chưa chắc đã là điều tốt với các nhà sản xuất ôtô Mỹ.

Một mặt, họ muốn chính phủ Mỹ làm chậm sự phát triển của ngành công nghiệp xe điện Trung Quốc. Nhưng họ cũng lo ngại khả năng Trung Quốc trả đũa vì nước này đại diện cho thị trường lớn thứ hai cho xe thương hiệu Mỹ.

Ngoài ra, Trung Quốc còn thống trị chuỗi cung ứng cho pin xe điện toàn cầu, gồm cả các khoáng chất cần thiết cho hoạt động sản xuất pin. Các nhà sản xuất ôtô Mỹ chắc chắn sẽ phụ thuộc vào chuỗi cung ứng ấy khi tăng cường sản xuất xe điện, theo John Bozzella, người đứng đầu Liên minh Đổi mới Ôtô, một hiệp hội doanh nghiệp.

"Trung Quốc đã khởi đầu sớm hơn từ 10 đến 15 năm trong ngành công nghiệp xe điện", ông Bozzella nói.

Chỉ là vấn đề thời gian?

Một trong các mục tiêu nước ngoài lớn nhất của Trung Quốc là châu Âu. Mẫu SUV Atto 3 nổi tiếng của BYD, mẫu xe bán chạy nhất toàn cầu, được chào bán với giá tương đương khoảng 43.000 USD. Trong khi đó giá bán xe điện trung bình tại Mỹ là 53.469 USD trong tháng 7, theo Cox Automotive.

Liu Pengyu, phát ngôn viên Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington, cho biết chính sách của Mỹ đã phân biệt đối xử với ngành công nghiệp xe điện của các nước khác, làm suy yếu sự cạnh tranh công bằng.

Các nhà sản xuất ôtô Trung Quốc đang chuẩn bị lắp ráp xe điện ngay tại Mỹ hoặc ở các nước xung quanh để tránh thuế quan.

Polestar, thương hiệu xe điện hạng sang thuộc sở hữu của nhà sản xuất ôtô Geely của Trung Quốc và Volvo, dự định bắt đầu sản xuất tại Nam Carolina, Mỹ vào năm tới. Một nhà sản xuất ôtô khác của Trung Quốc, Chery, đang xây dựng nhà máy ở Mexico.

Giới phân tích đánh giá hoạt động xuất khẩu của các nhà sản xuất ôtô Trung Quốc sẽ được đẩy mạnh hơn nữa vì các công ty này đã xây dựng được năng lực sản xuất xe và pin khổng lồ.

Wendy Cutler, Phó chủ tịch Viện Chính sách Xã hội Châu Á, chỉ ra rằng Trung Quốc có khả năng sản xuất khoảng 10 triệu ôtô sau khi đáp ứng nhu cầu 26 triệu ôtô mỗi năm của thị trường trong nước.

Nhưng liệu thế giới có thể hấp thụ hết lượng sản xuất đó hay không vẫn là một câu hỏi chưa có câu trả lời.

"Tất cả các dấu hiệu cho thấy thị trường của chúng ta có khả năng bị nhấn chìm đều đã xuất hiện", bà Cutler nói.