“Bắt mạch” Nga-Mỹ trước cuộc gặp thượng đỉnh lịch sử

Có vẻ Washington đang cân nhắc rất nghiêm túc mọi lựa chọn về các thoả thuận với Mátxcơva, trong đó có khả năng nhượng bộ về các cơ sở phòng thủ tên lửa ở Ba Lan và CH Séc. Chính quyền Obama không thể “hoá vàng” chương trình tấm chắn phòng vệ tên lửa của chính phủ tiền nhiệm George W. Bush trước cuộc gặp thượng đỉnh lần này. Ông Obama đang xem lại kế hoạch này, vì để cắt giảm các chương trình đã được hỗ trợ kinh phí một phần hoặc đã được khởi xướng của Lầu Năm Góc là một việc làm thực sự rất khó, ngay cả về lý do kỹ thuật chứ chưa kể đến sự phản đối chính trị trong Quốc hội và trong chính Lầu Năm Góc. 

Có những đồn đoán yếu ớt là Washington có thể bước đầu sẽ đồng ý chỉnh lại kế hoạch phòng thủ tên lửa, trì hoãn việc thực thi và sau đó từ bỏ kế hoạch này. Điều này đã xảy ra với chương trình Star War của cựu Tổng thống Ronald Reagan. Washington có thể cân nhắc kỹ các kế hoạch của mình và chuyển tấm chắn phòng thủ tên lửa đến vị trí triển khai thứ ba gần biên giới với Iran hơn. Nhưng vào thời điểm hiện nay, đây mới chỉ là giả định. 

Về phía Nga, trong chuyến thăm Hà Lan trong hai ngày 19-20/6 vừa qua, Tổng thống Medvedev đã tuyên bố khuyến khích người đồng cấp Mỹ cân nhắc về một hiệp ước có thể được gọi là START III - tức là cắt giảm thêm các vũ khí chiến lược. “Chúng tôi không thể chấp nhận kế hoạch của Mỹ nhằm thiết lập tấm chắn phòng thủ tên lửa khắp thế giới. Tôi muốn nhấn mạnh rằng, đề xuất cắt giảm thêm vũ khí chiến lược của Nga chỉ có thể đạt được nếu Mỹ hoá giải những lo ngại của Nga. Trong mọi tình huống, mối liên kết giữa tấn công chiến lược và các vũ khí phòng vệ phải được nêu rõ trong thoả thuận này”, ông Medvedev nói.

Các chuyên gia Mỹ lập tức cho rằng dù cứng rắn, tuyên bố này của Nga không có nghĩa là tối hậu thư: hoặc bãi bỏ tấm chắn phòng vệ tên lửa, hoặc nói tạm biệt với hiệp ước mới START II. Gắn mối liên hệ giữa tấn công chiến lược và các vũ khí phòng vệ không có nghĩa là yêu cầu phải từ bỏ kế hoạch phòng vệ tên lửa ngay vào lúc này.