Thế giới

Bão được đặt tên như thế nào?

Thứ tư, 28/09/2005 - 09:07

Không như ở Việt Nam nơi các cơn bão được đặt tên theo số thứ tự của nó trong năm, trên thế giới bão thường mang tên phụ nữ, và sau này cả tên nam giới. Riêng ở tây bắc Thái Bình Dương, bão còn mang tên hoa lá, động vật, và bão số 7 hiện nay được gọi là "con Voi".

Các cơn bão nhiệt đới được đặt tên từ đầu thế kỷ 20, tạo thuận lợi cho việc liên lạc giữa các nhà dự báo thời tiết và công chúng trong việc theo dõi và cảnh báo, tránh nhầm lẫn giữa các cơn bão.

Người ta cho rằng tên của các bão lần đầu tiên xuất hiện là do một nhà dự báo thời tiết của Australia. Ông đặt tên bão theo tên "của những chính trị gia mà ông ghét nhất.

Trong Thế chiến II, các cơn bão nhiệt đới ở Thái Bình Dương được đặt tên không chính thức theo tên của phụ nữ. Nguyên tắc bất thành văn này do đoàn dự báo thời tiết của Lục và Hải quân Mỹ đề ra, và thường lấy tên vợ hoặc bạn gái của các nhà dự báo. Từ năm 1950 đến 1952, các cơn bão ở bắc Đại Tây Dương được đặt tên theo thứ tự bảng chữ cái (Able-Baker-Charlie- ...), nhưng từ năm 1953, cơ quan khí tượng Mỹ lại chuyển sang dùng hệ tên phụ nữ.

Năm 1979, Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) và Cơ quan khí tượng Mỹ (NWS) thống nhất sử dụng tên bão gồm cả tên nữ và nam giới.

Các cơn bão ở lòng chảo đông bắc Thái Bình Dương được đặt theo tên phụ nữ từ năm 1959-1960. Năm 1978, cả hai loại tên đều được sử dụng. Ở vùng bắc Ấn Độ Dương, các bão nhiệt đới không được đặt tên. Tại tây nam Ấn Độ Dương, bão lần đầu có tên vào mùa 1960-61. Vùng Australia và nam Thái Bình Dương, tên phụ nữ được lấy làm tên bão từ năm 1964, và 10 năm sau thì tên của nam cũng được dùng.

Từ ngày 1/1/2000, các cơn bão ở lòng chảo tây bắc Thái Bình Dương (khu vực mà Việt Nam nằm trong) được đặt theo một danh sách các tên mới lạ. Những tên mới bổ sung bao gồm các tên châu Á, được lấy từ các nước và vùng lãnh thổ là thành viên của WMO trong khu vực. Mỗi trong số 14 thành viên cung cấp 10 cái tên, tạo thành danh sách 140 tên bão.

Những tên này có hai điều khác biệt so với tên bão ở các nơi trên thế giới. Thứ nhất, hầu hết chúng không phải là tên riêng của người, mà thường là tên hoa, động vật, chim, cây cỏ hay thậm chí tên món ăn. Thứ hai, các tên này không được đặt tuần tự theo thứ tự chữ cái, mà theo thứ tự chữ cái của tên các nước.

Các cơn bão đang hình thành ở khu vực này sẽ được Trung tâm Bão nhiệt đới Tokyo thuộc Cơ quan Khí tượng Nhật Bản đặt tên.

Trước bão Damrey (VN gọi là bão số 7), cơn bão Saola, lấy tên của một loài động vật quý hiếm của Việt Nam, đã tràn vào Nhật Bản.

Dưới đây là các tên được dùng để đặt cho bão ở tây bắc Thái Bình Dương:

(Nguồn: Atlantic Oceanographic and Meteorological Laboratory)

Nước/ Lãnh thổ	Tên bão
Campuchia	Damrey	Kong-rey	Nakri	Krovanh	Sarika
Trung Quốc	Longwang	Yutu	Fengshen	Dujuan	Haima
Bắc Triều Tiên	Kirogi	Toraji	Kalmaegi	Maemi	Meari
HK, Trung Quốc	Kai-Tak	Man-yi	Fung-wong	Choi-wan	Ma-on
Nhật Bản	Tenbin	Usagi	Kanmuri	Koppu	Tokage
Lào	Bolaven	Pabuk	Phanfone	Ketsana	Nock-ten
Macau	Chanchu	Wutip	Vongfong	Parma	Muifa
Malaysia	Jelawat	Sepat	Rusa	Melor	Merbok
Micronesia	Ewinlar	Fitow	Sinlaku	Nepartak	Nanmadol
Philippines	Bilis	Danas	Hagupit	Lupit	Talas
Hàn Quốc	Gaemi	Nari	Changmi	Sudal	Noru
Thailand	Prapiroon	Wipha	Mekkhala	Nida	Kulap
Mỹ	Maria	Francisco	Higos	Omais	Roke
Việt Nam	Saomai	Lekima	Bavi	Conson	Sonca
Campuchia	Bopha	Krosa	Maysak	Chanthu	Nesat
Trung Quốc	Wukong	Haiyan	Haishen	Dianmu	Haitang
Bắc Triều Tiên	Sonamu	Podul	Pongsona	Mindule	Nalgae
HK, Trung Quốc	Shanshan	Lingling	Yanyan	Tingting	Banyan
Nhật Bản	Yagi	Kaziki	Kujira	Kompasu	Washi
L:ào	Xangsane	Faxai	Chan-hom	Namtheun	Matsa
Macau	Bebinca	Vamei	Linfa	Malou	Sanvu
Malaysia	Rumbia	Tapah	Nangka	Meranti	Mawar
Micronesia	Soulik	Mitag	Soudelor	Rananin	Guchol
Philippines	Cimaron	Hagibis	Imbudo	Malakas	Talim
Hàn Quốc	Chebi	Noguri	Koni	Megi	Nabi
Thailand	Durian	Rammasun	Morakot	Chaba	Khanun
Mỹ	Utor	Chataan	Etau	Aere	Vicete
Việt Nam	Trami	Halong	Vamco	Songda	Saola