“Nhiều hãng sữa ngoại thổi phồng chất lượng, phạm luật Việt Nam”

Sữa bột nước ngoài được bày bán ở nhiều nơi tại Việt Nam

Theo AP, các hướng dẫn quốc tế và luật pháp Việt Nam khẳng định sữa mẹ là tốt nhất cho sức khoẻ của trẻ sơ sinh. Nhưng hàng chục cuộc phỏng vấn các bà mẹ, bác sĩ, nhân viên y tế và nhân viên bán hàng đều cho kết quả: các công ty sữa bột đã trả tiền cho bác sĩ để quảng cáo sử dụng sản phẩm của họ, khuyến khích sử dụng sản phẩm này cho trẻ dưới 1 tuổi và gợi ý cho các bà mẹ cũng như nhân viên y tế tại các cơ sở chăm sóc y tế - tất cả đều phạm luật.

Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF) cho biết con số bà mẹ Việt Nam cho con bú hoàn toàn trong 6 tháng đầu - thời kỳ quan trọng nhất với trẻ - chỉ chiếm 17%, thấp hơn một nửa so với một thập kỷ trước đây. Trong khi đó, theo hãng nghiên cứu thị trường Nielsen, lượng sữa bột tiêu thụ trên thị trường Việt Nam đã tăng tới 39% trong năm ngoái. Một kết quả khảo sát khác cho thấy ngành công nghiệp sữa đã chi hơn 10 triệu USD cho riêng quảng cáo trong năm ngoái, trở thành một trong 5 ngành quảng cáo nhiều nhất ở Việt Nam.

Các công ty sản xuất sữa bột khẳng định, họ tuân thủ luật lệ nước sở tại và cho rằng doanh số sữa bán tăng là do các nhân tố khác, chủ yếu là do các bà mẹ có nhiều tiền mua sữa và ít thời gian cho con bú mẹ. Các chuyên gia y tế thừa nhận những nhân tố này cũng đóng vai trò trong việc làm giảm tỷ lệ nuôi con bằng sữa mẹ, nhưng cũng chỉ ra một nguyên nhân nữa: đó là chiến lược tiếp thị hăng say của các công ty sữa bột.

Theo Trung tâm Tư liệu Luật pháp Quốc tế (tổ chức phi lợi nhuận hoạt động trong nỗ lực loại trừ tình trạng tiếp thị vô trách nhiệm các sản phẩm thực phẩm trẻ em, có trụ sở tại Malaysia), quảng cáo sữa vô tội vạ là tình trạng chung phổ biến khắp khu vực, từ Trung Quốc, Indonesia, đến Philippines. Trung tâm này cho rằng các nước đang phát triển gặp nhiều khó khăn trong việc "đấu tranh" với các công ty quốc tế luôn có một ngân sách khổng lồ dành cho quảng cáo, lực lượng bán hàng đông đảo và cả một đội ngũ cố vấn pháp luật hộ tống.

Theo điều tra của AP, một trong những vi phạm nghiêm trọng nhất là việc các công ty đã trả tiền cho bác sĩ để họ giúp bán sữa. Nguyên phó giám đốc một trung tâm y tế ở tỉnh Đồng Nai thừa nhận, các nhân viên ở trung tâm chăm sóc sức khoẻ cho phụ nữ này “có thoả thuận” như vậy với hãng sữa Dutch Lady. Tuy nhiên, giám đốc của Dutch Lady tại Việt Nam Jan Bles lại phủ nhận cáo buộc này.

Luật pháp Việt Nam cấm quảng cáo các sản phẩm sữa bột cho trẻ dưới 1 tuổi. Một nhân viên y tế đang làm việc tại trung tâm ở Đồng Nai, xin không nêu tên, cho biết các nhân viên ở đây không khuyến khích dùng sữa cho trẻ dưới 6 tháng tuổi, nhưng thường xuyên tư vấn cho trẻ giữa 6 và 12 tháng tuổi. Một số nhân viên bán hàng ở Hà Nội xác nhận: các công ty sữa bột đã trả hoa hồng cho bác sĩ để quảng cáo cho sữa của họ.

Luật Việt Nam cũng cấm bán sữa bột dành cho trẻ sơ sinh bên trong các bệnh viện, trừ nhà thuốc. Nhưng lối đi bên ngoài bệnh viện dành cho bà mẹ và trẻ sơ sinh lớn nhất Hà Nội lại trưng đầy những nhãn hiệu sữa của Mỹ và châu Âu.

Luật pháp Việt Nam cấm các nhân viên bán sữa tiếp cận các nhân viên y tế hoặc các bà mẹ ở những trung tâm chăm sóc y tế. Người phát ngôn hãng sữa Mead Johnson khẳng định nhân viên của họ đã tuân thủ, nhưng chị Nguyễn Thị Minh, một bệnh nhân 29 tuổi, khẳng định chị đã được chào mời mua sữa của hãng này ngay trước khi sinh em bé. “Chắc chắn họ đã được bệnh viện cung cấp tên tuổi của các bà mẹ”, chị nói. “Họ biết tên tôi, tên con tôi và ngày sinh của bé”.