Nhọc nhằn tái định cư cho dự án thủy điện

Cuộc sống nơi tái định cư của người dân trong các dự án thủy điện (ảnh: Dân Việt)

Ông Hà Văn Ý - Chủ tịch UBND xã Yên Hòa, huyện Đà Bắc, tỉnh Hòa Bình, cho biết: “Do dự án tái định cư cho dân còn thiếu tập trung, triển khai chậm, một số loại cây trồng vật nuôi được đầu tư chưa phù hợp với điều điều kiện canh tác và chăn nuôi nên hiệu quả kinh tế rất thấp. Đường sá đi lại ở vùng tái định cư quá khó khăn nên các sản phẩm hàng hóa do nông dân sản xuất ra khó tiêu thụ, thu nhập của người dân không ổn định.

Sau 30 năm tái định cư, đời sống của người dân vùng lòng hồ Sông Đà vẫn gặp rất nhiều khó khăn; kinh tế - xã hội chậm phát triển; tình trạng thiếu lương thực lúc giáp hạt vẫn còn phổ biến; tỷ lệ hộ nghèo còn cao (chiếm 63%); nhiều hộ phải chuyển vào miền Nam, Tây Nguyên để sinh sống”.

Còn tại vùng Tây Nguyên - nơi các dự án thủy điện đã và đang được xây dựng, cuộc sống của những người dân phải dời nhà dành đất cho dự án khi đến các vùng TĐC có những điều kiện về nhà ở, điện, đường, trường học, trạm y tế… cơ bản ổn định cuộc sống và tư tưởng.

Nhưng, từ thực tế tổ chức TĐC, ông Nguyễn Văn Niệm - Chủ tịch UBND xã Hơ Moong, huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum nêu lên nhiều vấn đề còn bất cập, tồn tại ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình ổn định, nâng cao chất lượng cuộc sống của các hộ dân tái định cư.

“Đất ở cộng với đất vườn TĐC chỉ có 400m² là quá ít, không phù hợp với hộ gia đình là người dân tộc thiểu số có từ 6 - 10 nhân khẩu trở lên, nên các hộ gia đình không thể bố trí cho con cái tách hộ lập vườn. Người dân không thể bố trí chuồng trại để chăn nuôi, phát triển kinh tế vườn và các vấn đề liên quan đến tổ chức sinh hoạt văn hóa bản sắc của gia đình với cộng đồng.

Mật độ giếng nước sinh hoạt quá dày, đơn cử như thôn Đăk Wơk của xã Hơ Moong có 220 hộ tái định cư trên 8,8ha đất, nhưng có tới 220 cái giếng nước trên 1 quả đồi nhỏ cao hơn mực nước lòng hồ thủy điện 30m nên tình trạng thiếu nước sinh hoạt xảy ra thường xuyên” - ông Niệm chỉ rõ.

Ngoài vấn đề thiếu quỹ đất sản xuất và đầu tư cây con chưa hợp lý, ông Niệm khẳng định: “Chế độ hỗ trợ tái định cư khi một hộ di dời về nơi ở mới 12 tháng lương thực và 3 triệu đồng cho công tác khuyến nông trong 3 năm đầu là chưa đủ mạnh để hộ dân TĐC ổn định đời sống và phát triển kinh tế gia đình”.

Chia thêm đất, tăng đầu tư

Liên quan đến vấn đề đất vườn, ông Nguyễn Văn Niệm - Chủ tịch UBND xã Hơ Moong, huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum, nhấn mạnh: “Nên gắn liền với sản xuất Nông nghiệp và chia cho 1 hộ dân TĐC khoảng từ 1.000 - 2.000m² đất, trong đó ngoài đất ở người dân có thể phát triển kinh tế vườn và giải quyết các vấn đề khác; đất nông nghiệp từ 2 - 3ha, đất sản xuất không xa làng quá 3km. Ngoài ra, thay vì hỗ trợ cho hộ tái định cư 24 tháng lương thực thì nên hỗ trợ đến khi họ thật sự ổn định (3 - 5 năm).

Về nước sạch, nên khảo sát kỹ lưỡng chứ không nên xây dựng ồ ạt cho xong hàng trăm giếng dự án nhưng dân không có nước để dùng, nếu có điều kiện nên xây dựng hệ thống nước tự chảy hoặc giếng khoan”.

Theo ông Hà Văn Ý - Chủ tịch UBND xã Yên Hòa, huyện Đà Bắc, tỉnh Hòa Bình: “Cần phải có sự đầu tư bằng các chương trình dự án, xây dựng cơ sở hạ tầng đầu tư phát triển sản xuất, đầu tư hỗ trợ các loại cây con phù hợp với điều kiện tự nhiên của từng địa phương tạo thành vùng hàng hóa tập trung; gắn liền thị trường tiêu thụ với chế biến sản phẩm để người dân có thu nhập ổn định.

Ngoài ra, nên đào tạo nghề tại chỗ nhằm giải quyết việc làm cho người lao động, có chính sách trợ cước trợ giá đối với sản phẩm do người nông dân sản xuất ra và nâng mức đầu tư cho công tác trồng và bảo vệ rừng phòng hộ Sông Đà”.

Quỳnh Anh