Cứu sống bé gái 3 ngày tuổi nhờ phát hiện bất thường nhịp thở

PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng,Trưởng khoa Nhi (BV Bạch Mai) cho biết, với một trẻ sơ sinh suy hô hấp, bao giờ người ta cũng nghĩ đến nguy cơ viêm phổi đầu tiên, nhưng phổi em bé này hoàn toàn tốt, không tìm thấy nguyên nhân nào gây ra tình trạng này. Vì thế, các bác sĩ nghĩ nhiều đến khả năng có bệnh lý tim mạch và đã tiến hành siêu âm tim ngay trong đêm. Kết quả cho thấy, bé vẫn còn ống động mạch nối giữa động mạch chủ và động mạch phổi (với chiều dài lên tới 5,6mm, đường kính 4mm) - bình thường ống động mạch này sẽ đóng khi bé chào đời).

TS Dũng cho biết, bệnh lý ống động mạch mở gặp rất nhiều ở trẻ sinh non, nhưng với trẻ đủ tháng, tỉ lệ gặp ít hơn, với khoảng 57/100.000 trẻ sơ sinh sống. Khác hoàn toàn với ống động mạch mở ở trẻ sinh non, diễn tiến bị suy hô hấp chậm và không nặng nề như với trẻ sinh đủ tháng. Khi đó, bác sĩ có thể theo dõi để ống động mạch tự đóng, nếu không tự đóng, bác sĩ có thể can thiệp ở tuần thứ 2 bằng thuốc để đóng ống động mạch. Trong khi đó, với những trẻ sinh đủ tháng, tỷ lệ tự đóng ống mạch này rất ít, diễn biến suy hô hấp nhanh nếu không được xử lý và càng can thiệp chậm thì khả năng đóng ống động mạch càng khó, đe dọa đến tính mạng trẻ.

“Tại khoa đã dùng kỹ thuật đóng ống động mạch bằng thuốc cứu sống nhiều trường hợp trẻ sinh non, trẻ vừa mới sinh tại bệnh viện. Tuy nhiên, đây là trường hợp đầu tiên các bác sỹ cứu sống một trẻ còn ống động mạch ở tim sau khi bé đã xuất viện về nhà. Vì khi bé còn ống động mạch mà bỏ qua thời gian vàng, không được cứu chữa kịp thời thì khả năng tử vong rất nhanh do suy hô hấp”, TS Dũng nói.

Theo BS Dũng, sự phát hiện sớm của gia đình bệnh nhi là rất đáng quý. Vì ở trẻ sinh đủ tháng, càng can thiệp muộn càng khó có khả năng đóng ống động mạch. Khi đó, trẻ sẽ phải can thiệp tim mạch hoặc phẫu thuật. Tuy nhiên, cả hai phương án này đều rất khó khăn trên nền trẻ suy hô hấp, thậm chí không thể thực hiện được và trẻ sẽ tử vong.

Xác định tình trạng bệnh của bé, các bác sĩ quyết định dùng thuốc can thiệp. Bình thường, nếu được phát hiện ở 1 - 2 ngày sau sinh, có bé chỉ phải dùng một liều thuốc duy nhất qua đường uống. Nhưng ở bệnh nhi này, ngày can thiệp đã là ngày thứ 5 và phải dùng 3 liều thuốc trong 3 ngày liên tiếp thì ống động mạch mới đóng. Việc dùng thuốc cũng có nguy cơ gây suy gan, thận nên hằng ngày các bác sĩ đều phải theo dõi sát sao, kiểm tra chức năng gan, thận, đo lượng nước tiểu.

“Nhờ được phát hiện, can thiệp sớm, em bé đã qua khỏi với chi phí điều trị rất rẻ, ba liều thuốc chỉ hết vài chục nghìn đồng. Còn nếu để qua thời gian vàng, dùng thuốc sẽ không có hiệu quả bệnh nhi sẽ phải can thiệp tim mạch, mổ… với khả năng rất thấp vì suy hô hấp”, TS Dũng nói.

Vì thế, các mẹ phải rất chú ý quan sát nhịp thở của trẻ sơ sinh. Nếu thấy con thở khác thường, mệt, bú kém, một số có thể bị tím tái... thì nên cho đi khám ngay để kịp thời phát hiện, xử lý bệnh nếu có. Trong bệnh lý ống động mạch này, thời  gian tốt nhất để đóng ống động mạch là 3 - 4 ngày sau sinh, chậm hơn sẽ không còn khả năng.

Hồng Hải