Áp lực như những thầy thuốc trong trại giam

Khu bệnh xá Trại tạm giam Công an tỉnh Nghệ An nằm khiêm tốn khuất phía sau khu vực giam giữ can, phạm nhân. Nếu không tính 2 cán bộ đang chờ nghỉ hưu thì bệnh xá chỉ có 6 cán bộ, trong đó 1 bác sỹ, 5 y tá, y sỹ. Thế nhưng họ phải gánh trọng trách kiểm tra, chăm sóc sức khỏe cho gần 1.000 can phạm nhân của toàn Trại. Trong đó, trung bình mỗi ngày 6 y - bác sỹ này phải thăm khám và điều trị cho gần 100 lượt can, phạm nhân. Và công việc tiếp nhận can, phạm nhân cũng phải có phần đóng góp của đội ngũ y, bác sỹ bởi mỗi can phạm nhập trại đều phải được kiểm tra sức khỏe đầu tiên.

“Hầu hết bệnh nhân là can phạm trong các vụ án, các vụ trọng án, đặc biệt là số phạm nhân đang trong thời gian chờ thi hành án tử hình, bởi vậy tâm lý hết sức phức tạp. Nhiều khi, chúng tôi không chỉ chữa bệnh bằng thuốc và phải tác động tâm lý để can, phạm nhân yên tâm điều trị. Hơn nữa, số bệnh nhân mắc bệnh xã hội như AIDS rồi kéo theo các chứng bệnh truyền nhiễm khác khá lớn, chỉ cần sơ sểnh một tý thôi là khả năng lây nhiễm rất cao”, trung tá Ngô Thị Hoàn, người có thâm niên 30 năm chữa bệnh cho can phạm nhân tâm sự.

Thiếu úy Hà Thị Hoa cũng đã có 6 năm công tác tại bệnh xá vẫn chưa quên được nỗi sợ hãi của những ngày đầu làm việc. “Đặc thù của ngành là phải thường xuyên trực đêm và phải xuống tận buồng giam để thăm, khám cho bệnh nhân. Nếu bệnh nhân nặng sẽ đề nghị làm thủ tục cho lên khu bệnh xá điều trị. Lần đầu tiên vào buồng biệt giam của tử tù, sợ đến phát khóc luôn. Sau cái lần ấy về em bị ốm, sút mất mấy cân, có ý định bỏ nghề vì sợ quá. Nhưng lâu dần cũng quen, mình làm việc nghiêm túc, có trách nhiệm, bệnh nhân cũng không thể làm quá được”.

Nói là như vậy nhưng thân con gái, nếu đi vào buồng giam thăm khám không có lực lượng bảo vệ đi cùng cũng phải đối mặt với nhiều vấn đề tế nhị không thể bày tỏ. Đó là chưa kể bị bệnh nhân chống đối hay tìm mọi cách để đánh lừa y, bác sỹ để được nằm bệnh xá, trốn lao động cải tạo.

Trong 15 năm công tác, đại úy Cao Bá Tú đã từng công tác tại Trại giam Xuân Lộc (Đồng Nai), Trại giam số 3 - Bộ Công an (huyện Tân Kỳ, Nghệ An) trước khi chuyển công tác về Trại tạm giam Công an tỉnh Nghệ An. Quãng thời giam công tác tại các trại giam, đại úy Cao Bá Tú đã không ít lần phải đối phó với đủ chiêu trò của những tên tội phạm khét tiếng đang thụ án (thường là án nặng) các trại giam.

“Có phạm nhân án nặng, muốn trốn lao động cải tạo liền nuốt một lúc 4-5 chiếc lưỡi lam hay nuốt mảnh vỡ cốc chén vào bụng nhằm gây sát thương để được đến bệnh viện điều trị. Những lúc như thế, y, bác sỹ của trại cũng phải đi theo để kiểm tra sức khỏe và canh chừng phạm nhân bỏ trốn. Hay nhiều bệnh nhân cố tình nuốt thuốc lào để bị ho, sốt. Khi bác sỹ cặp nhiệt độ để kiểm tra, lợi dụng sơ hở, dùng mẩu thuốc lá đang cháy dở châm vào đầu nhiệt độ hòng qua mắt thầy thuốc. Nhưng có những lần bệnh nhân cũng làm chúng tôi “chết khiếp” bởi những chiêu trò của họ.

Tôi còn nhớ như in phạm nhân tên H., còn gọi là H. “Trúc” thụ án tại Trại giam số 3. Lần đó, anh ta cầm cả lưỡi lam rạch sâu vào bụng mình, nội tạng lòi hết ra ngoài. Phạm nhân cũng đang bị nhiễm HIV, rất hung hãn. Nếu tiếp cận không cẩn thận, khả năng lây nhiễm là rất cao nhưng anh em vẫn cố gắng bất chấp nguy hiểm để sơ cứu rồi chuyển bệnh nhân đi bệnh viện tuyến trên điều trị”.

Vất vả, hiểm nguy nhưng các y, bác sỹ công tác tại Trại tạm giam cũng có những niềm vui không phải người thầy thuốc nào cũng có được. 30 năm công tác tại bệnh xá, trung tá Ngô Thị Hoan đã được đón gần 20 đứa trẻ chào đời, tất cả đều là con của các can phạm trong các vụ trọng án. Mới đây nhất là cả bệnh xá tấp nập chuẩn bị cho 2 can phạm Vi Thị Năm, Hà Thị Sâm (can phạm trong các vụ án mua bán trái phép chất ma túy) lâm bồn.

“Ngày can phạm đi sinh con, cả bệnh xá nháo nhào chuẩn bị tã lót, bỉm, sữa. Các y tá phải thay phiên nhau trực đẻ trong bệnh viện rồi chịu trách nhiệm chăm sóc bé cho đến khi án có hiệu lực, các can phạm được chuyển đến các trại giam để thi hành án. Bệnh xá, ban giám thị cũng tổ chức chẵn tháng, mua quà cho các cháu. Vui nhất là các y bác sỹ ở đây được các can phạm nhờ đặt tên cho con của mình”, thiếu úy Hà Thị Hoa cho biết. Những cái tên Thành, Thiện đã được khai sinh như thế với niềm mong ước sau này các cháu lớn lên sẽ vững vàng, thành đạt và có ích cho xã hội.

Công tác y tế trong một ngành đặc thù, bởi vậy thời gian dành cho gia đình, vợ con gần như rất ít, thậm chí như đại úy Cao Bá Tú tâm sự, nhiều khi vì bận chăm sóc, kiểm tra sức khỏe hay cấp cứu cho các can phạm, con nhỏ ở nhà lên cơn sốt, vợ phải bế con đi viện cả đêm. Thương lắm nhưng cũng không làm khác được.

“Họ, dù phạm tội gì đi chăng nữa nhưng đã bị pháp luật trừng trị. Còn khi đến với chúng tôi, họ là những bệnh nhân, cần sự trợ giúp về sức khỏe của những người thầy thuốc. Chúng tôi chỉ nghĩ đơn giản như vậy thôi và cố gắng làm tròn trách nhiệm của những người thầy thuốc 2 màu áo”, đại úy Tú cho biết.

Hoàng Lam