Việc nhẹ, mang lại thu nhập khá nhờ loại lá phổ biến ở vùng nông thôn

Sáng sớm, người dân dưới chân núi Thiên Nhẫn, xã Nam Kim (huyện Nam Đàn, Nghệ An) mang rổ, kéo, bao tải ra vườn hái lá chanh để bán. 

Ông Đặng Quốc Việt (62 tuổi, trú xóm 4, xã Nam Kim) chia sẻ, người dân xã Nam Kim biết trồng chanh từ những năm 1970. Thời gian đầu trồng ít và xen kẽ với những giống cây ăn trái khác.

Dần dần, nhận thấy cây chanh cho năng suất, giá trị kinh tế cao hơn so với các loại cây khác nên người dân chú trọng đầu tư vào loại cây này. Nhà nào trồng ít cũng hàng trăm gốc, thu nhập cao hơn so với trồng lúa.

"Trước đây, lá chanh ít ai mua nhưng 2 năm trở lại đây, thương lái vào tận vườn thu mua lá chanh tươi với giá 35.000-50.000 đồng/kg. Từ ngày bán lá chanh, người dân chúng tôi rất phấn khởi vì có thêm một khoản thu nhập, cuộc sống ổn định hơn.

Bình quân mỗi ngày 3 người trong gia đình tôi hái được 5-7kg lá chanh. Hiện tại, lá chanh được thu mua với giá 50.000 đồng/kg. Tính ra, mỗi ngày gia đình tôi cũng kiếm được 250.000-350.000 đồng", ông Việt cho biết.

Đều đặn mỗi sáng, 4 người trong gia đình anh Đặng Văn Hóa (37 tuổi, trú xóm 4, xã Nam Kim) lại ra vườn hái lá chanh để nhập cho thương lái. Thời điểm này, chanh đã ra trái nhưng việc thu hoạch lá vẫn diễn ra bình thường. 

Gia đình anh Hóa gắn bó với nghề trồng chanh đã 35 năm. 4 sào đất dưới chân núi Thiên Nhẫn được anh Hóa sử dụng để trồng 200 gốc chanh.

"Trồng chanh chủ yếu thu hoạch quả là chính. Tuy nhiên 2 năm nay, lá chanh được tiêu thụ nhiều nên người dân trồng chanh có thêm một khoản thu nhập khá. Chanh trái mùa chăm bón khó, nhiều công, năng suất thấp nên người dân cũng ít chú trọng đầu tư hơn vụ mùa. Nhờ có lá chanh thu nhập đều nên mỗi ngày gia đình tôi cũng kiếm được vài ba trăm nghìn", anh Hóa chia sẻ.

Cũng theo anh Hóa, thời điểm hái lá chanh vào buổi sáng là thích hợp nhất, không làm tổn thương nhiều cho cây và giữ được hương vị thơm, bùi của lá chanh. Nếu hái vào buổi chiều sẽ khô nước, cây chanh dễ bị tổn thương và khó phục hồi. Lá chanh nếu hái vào buổi chiều sẽ không thơm, bùi như buổi sáng.

Thu hoạch lá chanh thường bằng tay hái hoặc dùng kéo cắt. Trong quá trình thu hoạch lá, người dân cắt bỏ những cành chanh đã quá lứa, không còn khả năng sinh trưởng, tạo điều kiện cho những cành mới phát triển.

Bình quân mỗi cây chanh cho thu hoạch 3-4kg lá. Lá chanh thu hoạch không được non quá cũng không được quá già hoặc ngả vàng. Lá chanh phải đạt ở độ xanh đậm màu, căng mượt, như vậy mới giữ được hương vị thơm, bùi, cay the đặc trưng.

Lá chanh sau khi hái được rửa sạch, loại bỏ những lá không đạt yêu cầu như non quá hoặc vàng, để ráo, sấy khô nước, đợi thương lái đến thu mua.

Theo người dân địa phương, lá chanh được các thương lái thu mua để làm gia vị trong các công ty thực phẩm, nhà hàng. Lá chanh còn dùng để xông giải cảm, nấu tinh dầu phục vụ cho ngành dược…

"Sáng nào gia đình tôi cũng hái được 5-6kg lá chanh để bán, chỉ cần tranh thủ vài tiếng đồng hồ buổi sáng là có tiền. Công việc nhẹ nhàng, đơn giản và cũng không tốn nhiều thời gian.

Lá chanh hái liên tục 6-8 tháng. Riêng những tháng hè nắng nóng, khô nước, lá quăn nên người dân hái ít hơn. Mặc dù trồng chanh để lấy quả là chính nhưng, việc hái lá bán đã giúp bà con chúng tôi có thêm thu nhập đều đặn. Đặc biệt vào dịp Tết, giá lá chanh lên đến 70.000 đồng/kg", bà Nguyễn Thị Tằm (60 tuổi, trú xóm 4, xã Nam Kim) chia sẻ.

Xã Nam Kim nằm dưới chân núi chân núi Thiên Nhẫn, đất sỏi rất phù hợp với sự sinh trưởng và phát triển của cây chanh. Đây cũng là loại cây dễ tính, mỗi năm chỉ cần chăm sóc 3 lần, mùa nắng thì tưới thường xuyên để giữ nước cho cây.

"Trước đây, việc mua phân bón cho cây cũng tốn một khoản kinh phí rất lớn. Dần dần, người dân chúng tôi đã biết ngâm ủ phân vi sinh bằng việc tận dụng xác nấu tinh dầu chanh, đem chôn ủ dưới đất rồi quay trở lại bón cho cây", anh Hóa cho biết.

Cũng theo anh Hóa, bình quân mỗi cây chanh có tuổi thọ 20-35 năm tùy thuộc vào cách chăm sóc và thời tiết. Cây thường có chiều cao 1,5-2m. Những cây có tuổi thọ từ 30 năm trở lên thì lá chanh không được xanh mà thường ngả vàng nhưng vụ mùa vẫn cho quả ổn định.

Ông Phạm Xuân Hùng, Chủ tịch Hội Nông dân xã Nam Kim (huyện Nam Đàn, Nghệ An), cho biết, trên địa bàn xã có 206ha đất trồng chanh. Thu nhập chính của bà con phụ thuộc vào loại cây này. 

"Chanh trồng ở xã Nam Kim, dưới chân núi Thiên Nhẫn có đặc trưng riêng, khác biệt với những vùng khác như vỏ mỏng, vị thơm bùi. 2 năm nay lá chanh được bán ra thị trường nên cuộc sống của bà con càng thêm khởi sắc.

Hiện địa phương cùng bà con trên địa bàn học hỏi kinh nghiệm, kỹ thuật để có hướng điều chỉnh cây chanh sinh trưởng và phát triển tốt hơn, phù hợp với khí hậu cũng như tìm đầu ra cho quả và lá nhằm tăng năng suất", ông Phạm Xuân Hùng chia sẻ.

Ảnh: Nguyễn Duy