Rộn ràng đúc tượng ông Công, ông Táo ở làng gốm trăm năm tuổi

Thứ hai, 29/01/2018 - 14:25

(Dân trí) - Làng gốm Thanh Hà (Hội An) là nơi ra đời của hàng nghìn tượng ông Công, ông Táo dưới bàn tay tài hoa của những người nghệ nhân. Những ngày này, tượng đang được hoàn thành gấp rút để lên xe đi khắp mọi miền cho kịp ngày 23 tháng Chạp có mặt trên mâm cúng.

Theo quan niệm của người xưa, trên mâm cúng tiễn Táo quân về chầu trời ngoài bánh trái, xôi chè… thì bao giờ cũng phải có bức tượng ông Công, ông Táo mới trọng vẹn.

Chỉ còn ít ngày nữa là đến 23 tháng Chạp, làng đúc tượng cố gắng đẩy nhanh tiến độ để kịp xuất hàng cho những tượng Táo quân kịp có mặt trên mâm cúng người Việt

Bởi vậy, bắt đầu từ tháng 11 hàng năm, những nghệ nhân làng gốm Thanh Hà (Hội An) lại bắt đầu nổi lửa làm tượng.

Nghề đúc tượng ông Công, ông Táo bằng đất sét để cung ứng cho thị trường ngày “tiễn đưa các Táo về trời” đã có từ hàng trăm năm nay. Trước đây nhiều người theo nghề, nhưng do giá thành quá rẻ so với công sức bỏ ra nên hiện nay chỉ còn vài hộ dân tại làng gốm Thanh Hà vẫn còn giữ nghề.

Tượng Táo phải có đủ hình hài 3 vị. Đó là Táo ông ngồi hai bên, Táo bà ngồi ở giữa

Theo những người thợ làm tượng, để làm ra một tượng Táo quân đẹp mắt và đạt chất lượng, người thợ phải tỉ mỉ từng công đoạn: nhồi đất cho nhuyễn, phơi khô phải đủ 2-3 nắng hoặc sấy, nung 3 ngày 3 đêm, sau đó đợi 2 ngày cho tượng nguội rồi sơn tượng…

Những năm gần đây, để đúc tượng nhẹ nhàng và sắc nét hơn người thợ đã chuyển sang dùng khuôn nhôm. Trước khi cho đất sét vào khuôn thì sẽ bôi một lớp dầu để tránh dính khuôn

Khi mới đúc, tượng đất thường rất dẻo và chưa cố định về hình dạng. Lúc này, người thợ cẩn thận gia công lại bằng tay, đặt nhẹ xuống đất hoặc thanh gỗ để tạo bề mặt phẳng giúp tượng đứng thẳng được. Sau đó tượng được phơi nắng đến lúc ráo mới cho vào lò nung.

Rộn ràng đúc tượng ông Công, ông Táo ở làng gốm trăm năm tuổi - 4

Đất sét được nén thật chặt và kỹ vào khuôn, phải điều chỉnh độ nén thích hợp để cho ra tượng có độ nét và chất lượng cao

Tượng Táo quân được bán với giá từ 1.500-2.000 đồng/tượng tùy theo loại. Cứ mỗi dịp cận Tết cổ truyền của dân tộc, các gia đình làm nghề ở Thanh Hà sản xuất khoảng từ 30-60.000 tượng để cung ứng ra thị trường.

Ông Nguyễn Văn Chín là một trong những gia đình sản xuất Táo quân nổi tiếng ở làng gốm Thanh Hà. Ở mảnh đất chật hẹp trước nhà ông là nơi hàng nghìn Táo quân ra đời mỗi năm.

Sau đó người thợ tỉ mỉ đưa tượng đã thành hình ra khỏi khuôn

Tượng sau đó đem phơi hoặc sấy khô rồi nung đúng 3 ngày 3 đêm…

Ông Chín cho biết, gia đình ông dự định làm hơn 60.000 tượng táo quân nhưng năm nay nhà có việc nên chỉ sản xuất khoảng 35.000 tượng thôi. Thị trường năm nay khá sôi động, gia đình ông phải làm xuyên đêm mới có hàng giao cho khách.

Tượng đã nung thành phẩm sẽ chia làm hai loại để bán: loại được phun sơn hoặc để nguyên hình dạng để người thu mua trang trí theo ý muốn

Lúc trước dùng sơn quét nên rất lâu, sau đó người dân nghĩ ra cách dùng bình phun lên vừa nhanh, màu cũng đẹp hơn

“Nghề này cha truyền con nối, có lịch sử đã gần 200 năm. Đây là nghề văn hóa tâm linh rất ý nghĩa, dù nhiều người bỏ nghề nhưng gia đình tôi vẫn cố gắng truyền thụ cho con cháu phải yêu và giữ lấy nghề. Để mỗi dịp 23 tháng Chạp hằng năm tượng Táo quân lại có mặt trên mâm cúng của các gia đình, góp phần duy trì truyền thống văn hóa của dân tộc”- ông Chín chia sẻ thêm.

Tượng Táo quân thành phẩm sẽ được đóng thùng để chuyển đi khắp các tỉnh thành cho kịp ngày 23 tháng chạp

Cuộc sống ngày càng hiện đại, những nét văn hóa truyền thống xưa cũ cũng dần bị lãng quên nhưng đâu đó vẫn còn những con người hàng ngày đem niềm say mê, tâm huyết của mình cống hiến cho đời, góp phần gìn giữ nét văn hóa truyền thống của dân tộc.

Làng nghề đúc tượng Táo quân dịp cuối năm

Và những người thợ làm tượng Táo quân của làng gốm hàng trăm tuổi Thanh Hà vẫn mong có người mai sau nối nghiệp, để Tết đến những bức tượng ông Công, ông Táo vẫn còn hiện diện trong gian bếp gia đình Việt.

N.Linh