Quy định về lãi suất vay ngân hàng?

Trả lời:

Theo như nội dung bạn cung cấp thì chúng tôi hiểu việc vay giữa bạn vànNgân hàng là vay bằng đồng Việt Nam.

Để có thể nói rằng Ngân hàng có vi phạm hợp đồng hay không thì chúng tôi phải được xem kỹ hợp đồng vay vốn giữa bạn với Ngân hàng. Bởi vì có thể phía Ngân hàng đã đưa vào hợp đồng những điều khoản để làm căn cứ đảm bảo cho việc tăng lãi suất về sau. Nếu chỉ dựa trên những thông tin bạn cung cấp, chúng tôi có vài ý kiến trao đổi như sau:

Tháng 6/2009, hai bên ký kết hợp đồng vay tài sản với điều khoản về lãi suất được tính theo công thức: Lãi suất = Lãi suất tiết kiệm + Biên độ 5%/năm. Trong đó lãi suất tiết kiệm là một biến số nên sau 3 tháng các bên sẽ cùng nhau thỏa thuận điều chỉnh lại lãi suất một lần. Việc điều chỉnh này là để phù hợp với biến động của lãi suất tiết kiệm của Ngân hàng (để đảm bảo Ngân hàng kinh doanh có lãi), còn biên độ lãi suất thì vẫn giữ nguyên ở mức 5%/năm. Đến tháng 3/2011 thì các bên ký phụ lục hợp đồng, theo đó Lãi suất = 14% (lãi suất tiết kiệm) + 4% (biên độ) = 18%.

Như vậy sau gần 02 năm là khách hàng của Ngân hàng trên bạn đã được Ngân hàng ưu đãi cho vay ở mức lãi suất thấp hơn so với lãi suất thỏa thuận trong hợp đồng gốc (biên độ lãi suất trong công thức tính lái suất từ 5% xuống còn 4%). Tuy nhiên sau khi hết thời hạn 3 tháng Ngân hàng thông báo lãi suất mới được xác định theo công thức là: Lãi suất = 14% (lãi suất tiết kiệm) + 9% = 22%. Đây có thể được coi như là lời đề nghị giao kết phụ lục hợp đồng mới với mức lãi suất mới (vì đã hết 3 tháng) được tính theo công thức nói trên.

Nếu như bạn không đồng ý với công thức tính lãi suất này thì bạn có thể yêu cầu Ngân hàng tiếp tục thực hiện đúng như phụ lục hợp đồng đã ký, tức là vẫn giữ nguyên công thức: Lãi suất = lãi suất tiết kiệm + 4% (biên độ).

Trường hợp 2 bên không đạt được thỏa thuận để ký phụ lục hợp đồng mới mà Ngân hàng vẫn cố tình áp dụng công thức tính lãi suất mới để tính lãi suất phải trả đối với bạn, tức là Ngân hàng tự ý nâng biên độ lên 9% kéo theo mức lãi suất áp cho bạn là 22%, thì đây là hành vi vi phạm điều khoản đã thỏa thuận của Ngân hàng.

Còn về quy định của pháp luật thì biên độ lãi suất là 9% hay một con số nào đó cũng không bị coi là vi phạm pháp luật. Tuy nhiên với vai trò là một yếu tố trong công thức tính lãi suất cho vay thì việc biên độ tăng cao sẽ kéo theo lãi suất tăng cao. Lãi suất tăng cao có thể vượt trần mà pháp luật cho phép (vượt quá 150% lãi suất cơ bản do NHNN công bố - Điều 476 Bộ luật dân sự), khi đó lãi suất sẽ vi phạm quy định của pháp luật.

Trong trường hợp này của bạn, nếu xét đến tính hợp pháp của lãi suất thì có thể thấy không chỉ lãi suất mới do Ngân hàng thông báo (22%) mà cả lãi suất được thỏa thuận tại hợp đồng gốc và phụ lục hợp đồng đều trái luật, vì:

Tại Quyết định số 1250/2009/QĐ-NHNN lãi suất cơ bản được áp dụng từ 01/06/2009 đến 01/07/2009 là 7%/năm, còn tại quyết định số 2868/QĐ-NHNN  của Thống đốc NHNN thì mức lãi suất cơ bản được áp dụng kể từ ngày 01/12/2010 đến nay là 9%/năm. Khi đó mức lãi suất của hợp đồng ký tháng 06/2009 là 12,6%/năm (1,05%/tháng), mức lãi suất của phụ lục hợp đồng ký tháng 3/2011 là 18%/năm và mức lãi suất mới nhất mà Ngân hàng thông báo 22% đều > 150% lãi suất cơ bản do NHNN quy định (ngoài ra tại thời điểm ký hợp đồng thì tại Điều 1 quyết định số 16/2008/QĐ-NHNNcó hiệu lực từ 19/05/2008 – 26/02/2010 còn cụ thể hóa quy định tại của BLDS bằng việc ấn định mức lãi suất cho vay bằng đồng Việt Nam của các tổ chức tín dụng không được vượt quá 150% lãi suất cơ bản do Ngân hàng Nhà nước công bố).

Khi đó nếu xảy ra tranh chấp hợp đồng và phải khởi kiện tại Tòa án thì Tòa sẽ tuyên hợp đồng và phụ lục hợp đồng bị vô hiệu một phần (phần vượt quá 150% lãi suất cơ bản). Đối với phần hợp đồng bị tuyên vô hiệu thì các bên trả lại cho nhau những gì đã nhận (Ngân hàng trả lại cho bạn phần lãi đã thu vượt quá 150% lãi suất cơ bản) và bồi thường thiệt hại cho nhau dựa theo mức độ lỗi của từng bên trong việc để phần hợp đồng đó vô hiệu (trường hợp này có thể là 50 – 50)

Văn phòng luật sư số 5 Hà Nội

Địa chỉ : số 49, Ngõ 178/1, phố Thái Hà, quận Đống Đa, TP. Hà Nội