Việt Nam có năng suất lao động thấp nhất châu Á

Theo Điều tra Lao động và Việc làm của Quý 1/2014, tỷ lệ lao động được trả lương tiếp tục tăng 0,2% lên 34,9% so với cùng kỳ năm 2013. Tiền lương danh nghĩa cũng tăng mạnh, tăng 64% từ 2010 đến 2013.

Tuy nhiên, từ khi Việt Nam trở thành nước thu nhập trung bình năm 2010 đã nảy sinh những thách thức mới bên cạnh những cơ hội. Trong đó, năng suất lao động và năng lực cạnh tranh thấp là một trong những thách thức lớn đối với thị trường lao động Việt Nam. Báo cáo Chỉ số Cạnh tranh Toàn cầu 2013 xếp Việt Nam đứng thứ 70 trong số 148 quốc gia xếp hạng. Năng suất lao động của Việt Nam cũng ở hàng thấp nhất trong khu vực Châu Á – Thái Bình Dương.

 Năng suất lao động của Việt Nam ở mức thấp nhất châu Á.

Điều tra Lao động và Việc làm cũng cho thấy, tỷ lệ việc làm dễ bị tổn thương (bao gồm lao động tự làm hoặc lao động gia đình) vẫn liên tục ở mức cao. Trong khi chỉ có 2% người lao động thất nghiệp, thì có tới 63% làm những công việc dễ bị tổn thương. Những công việc này thường gắn với năng suất lao động thấp, thu nhập thấp, điều kiện làm việc không đảm bảo và không có các chế độ bảo hiểm. Một phần năm lao động Việt Nam làm việc không có hợp đồng lao động và tỷ lệ này là 45% đối với lao động trẻ dưới 25 tuổi.

“Hội đồng Tiền lương quốc gia đã được thành lập và thông qua Luật Việc làm năm ngoái, cùng với quá trình sửa đổi luật hiện nay (bao gồm dự thảo Luật Vệ sinh An toàn Lao động và Luật Dạy nghề) được kỳ vọng sẽ giúp Việt Nam vượt qua những thách thức đó.” - Giám đốc ILO Việt Nam Gyorgy Sziraczki nhận định.

Báo cáo toàn cầu do ILO đưa ra cũng nhấn mạnh tầm quan trọng trong việc phối hợp hệ thống bảo trợ xã hội được thiết kế hiệu quả với chiến lược tăng năng suất lao động trong nông nghiệp và đầu tư thu nhập từ dầu mỏ và các nguồn tài nguyên thiên nhiên khác vào phần còn lại của nền kinh tế.

Báo cáo chung còn phản ánh mức tăng thấp hơn so với những dự báo trước đây, thất nghiệp toàn cầu ở mức gần 200 triệu người vào năm 2013 và được dự đoán sẽ tăng 3,2 triệu trong năm 2014. Đến năm 2019, với những xu hướng và chính sách hiện hành, thất nghiệp sẽ chạm ngưỡng 213 triệu. Thất nghiệp toàn cầu được dự báo sẽ vẫn duy trì ở mức cao - 6% như hiện tại cho đến năm 2017.

Tỉ lệ thất nghiệp cao nhất tại Bắc Phi và Trung Đông được dự đoán sẽ duy trì ở mức 12,3% và 11,1% trong năm 2014. Trong năm 2014, mức tăng tỉ lệ thất nghiệp cao nhất nằm ở khu vực Trung và Đông Nam châu Âu và các nước thuộc khối Liên Xô cũ (tỉ lệ thất nghiệp ở đây ước tính sẽ khoảng 8,3% vào năm 2014).

Trong vòng 5 năm tới, 90% công việc mới được tạo ra là ở các nước mới nổi và đang phát triển. Điều này được dự kiến sẽ có tác động mạnh mẽ đến các dòng di cư lao động. Hiện tại, di cư Nam-Nam đã tăng lên trong khi lao động cũng đang dần rời khỏi các nền kinh tế phát triển, đặc biệt ở một số nước châu Âu bị thiệt hại nặng nề, để tìm kiếm cơ hội việc làm tại các nước đang phát triển.

Phạm Thanh