Vì một nền giáo dục “tốt và công bằng”

* Độc giả Bùi Quang Huy - Nam 21 tuổi - sinh viên

Thưa Phó Thủ tướng, xu hướng hiện nay học sinh đổ xô vào học ngành kinh tế,chất lượng thi đầu vào ngành kĩ thuật qua các năm liên tục giảm sút. Theo học ngành kĩ thuật đã khó lại không thu hút được nhân tài thì sẽ làm cho nền khoa học kĩ thuật trong nước ngày càng suy giảm. Xin hỏi nhà nước có chính sách gì để khuyến khích học sinh - sinh viên đam mê với việc học tập và nghiên cứu khoa học.

Tiến sĩ Nguyễn Phúc Khanh, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học Công nghệ- Bộ Giáo dục và Đào tạo:

Căn cứ vào số liệu của cục khảo thí và kiểm định chất lượng thì điểm đầu vào của các ngành khối kỹ thuật như trường Đại học Bách khoa, Mỏ địa chất, Bưu chính viễn thông, Giao thông vận tải là tương đối ổn định . Hơn nữa một số ngành then chốt có điểm cao hơn so với năm trước. Chứng tỏ sự quan tâm của người học và như chất lượng đầu vào của các ngành kỹ thuật là không giảm sút. Tuy nhiên có thể theo nhu cầu của xã hội thì sẽ có biến động.

Chúng tôi rất hoan nghênh bạn quan tâm đến vấn đề nghiên cứu khoa học của sinh viên và  coi như đây là cơ hội chúng tôi thông báo rộng rãi chủ trương lớn này của Bộ Giáo dục đào tạo đến các bạn sinh viên.

Nghiên cứu khoa học của sinh viên được coi là một  trong những hoạt động khoa học công nghệ của các trường đại học, cao đẳng trong cả nước. Với mục đích đổi mới phương pháp dạy và học nâng cao chất lượng Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng ban hành Quyết định số 8/2000/QĐ-BGD&ĐT ngày 30/3/2000 về họat động nghiên cứu khoa học của sinh viên.

Hàng năm Bộ phối hợp với Liên hiệp  các Hội khoa học kỹ thuật Việt Nam và Trung ương đoàn tổ chức giải thưởng sinh viên nghiên c ứu khoa học và giải thưởng sáng tạo Kỹ thuật Việt Nam VIFOTEC.

Năm 2009 là lần thứ 20 triển khai giải thưởng này, số lượng sinh viên tham gia vào các họat động này ngày càng gia tăng và chất lượng cũng tăng cao.

Qua địa chỉ email của bạn tôi biết bạn là sinh viên của trường Học viện Khoa học kỹ thuật quân sự, đây là có hoạt động mạnh, đứng đầu về nghiên cứu khoa học sinh viên. Ngoài ra có rất nhiều cuộc thi liên quan đến phong trào nghiên cứu khoa học của sinh viên như OLYMPIC toán, tin học, ROBOCOM toàn quốc, Loa Thành dành cho sinh viên kiến trúc… và được sự ủng hộ rất cao. Các giải thưởng này là cơ hội thu hút sinh viên nâng cao chất lượng học tập. Đổi mới phương pháp học cho sinh viên.

Để khuyến khích sinh viên nghiên cứu khoa học thì Bộ Giáo dục và đào tạo quy định cấp học bổng cho sinh viên đạt giải nhất đi học sau đại học ở nước ngoài bằng ngân sách nhà nước. Hàng năm chọn được trên dưới 10 sinh viên đi học theo dạng này.

Trong quy chế sinh viên có xem xét ưu tiên đối với sinh viên  đạt giải nhất nhì ba nghiên cứu khoa học được cộng thêm điểm vào trung bình điểm học hàng năm.

Chúng ta ưu tiên các sinh viên có công trình khoa học được công bố trong quá trình xét tuyển vào sau đại học khi họ thi tuyển. Ngoài ra còn các học bổng cử nhân tài năng dành cho sinh viên có thành tích trong nghiên cứu khoa học. Bộ đang hướng tới việc nghiên cứu khoa học của sinh viên và thúc đẩy phong trào này.

Thứ trưởng Bộ Khoa học Công nghệ Lê Đình Tiến: Việc sinh viên tham gia nghiên cứu khoa học là cần thiết. Về nghiên cứu khoa học thì giáo viên ở các trường đai học nên gắn kết giữa nghiên cứu và giảng dạy.  nghiên cứu khoa học của sinh viên chưa phải là nghiên cứu để đóng góp trực  tiếp cho xã hội nhưng đóng góp vào việc đào tạo một đội ngũ chất lượng cao cho xã hội. Sinh viên phải có người hướng dẫn, tham gia vào các đề tài cấp khác nhau hoặc tham gia vào các đề tài do Giáo viên hướng dẫn.

* Độc giả Trần Văn Dũng - Quảng Ngãi

Trường tôi là trường THPT Tư Thục Trương Định nằm trên địa bàn Huyện Sơn Tịnh,Quảng Ngãi, vì nhu cầu học tập của con em địa phương ở các huyện lân cận quá lớn, trường chúng tôi muốn mượn một số phòng dư thừa ở trường bán công và hợp đồng giáo viên ở các trường đó để tổ chức dạy và học. Tuy vậy vấn đề này không thấy trong văn bản chỉ đạo nào cho phép hay cấm nên tôi xin ý kiến Bộ trưởng trả lời và lấy đó làm ý kiến chỉ đạo. Cảm ơn Bộ trưởng.

Bà Lê Thị Xuân Dung, Phó Vụ trưởng Vụ pháp chế: Để thành lập một trường THPT công lập cũng như tư thục thì phải đáp ứng được các điều kiện theo Quyết định 07/2007/QĐ-BGD ngày 2/4/2007 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục - Đào tạo về ban hành điều lệ trường THCS, THPT và trường phổ thông có nhiều cấp học.

Trường của bạn là trường THPT tư thục còn thực hiện theo quy chế tổ chức hoạt động của trường ngoài công lập. Khi thành lập phải đáp ứng điều kiện:

Thứ nhất, việc thành lập trường phải phù hợp với quy họach mạng lưới của trường TH.

Thứ hai, cơ quan tổ chức, cá nhân mở trường có luận chứng khả thi bảo đảm có đội ngũ quản lý, giáo viên đủ số lượng về cơ cấu, về loại hình giáo viên, về tiêu chuẩn phẩm chất, trình độ đào tạo để đảm bảo thực hiện chương trình giáo dục phổ thông. Có cơ sở vật chất và tài chính đảm bảo đáp ứng được yêu cầu hoạt động giáo dục và thực hiện các quy định của điều lệ này. Như vậy để thành lập trường THPT về nguyên tắc phải đáp ứng được các điều kiện như vậy.

Việc trường THPT của bạn đáp ứng nhu cầu học tập của con em địa phương và có nhu cầu mượn một số phòng dư thừa của trường bán công trong địa phương và hợp đồng với giáo viên của trường đó để tự túc dạy và học thì có thể tận dụng các cơ sở giáo dục để tổ chức dạy, học và hợp đồng với giáo viên theo quy định của pháp luật: Thứ nhất, việc hợp đồng với giáo viên của trường thực hiện theo quy chế thỉnh giảng, tức là theo quy định của luật. Đối với chế độ thỉnh giảng, được phép mời những người đủ tiêu chuẩn đến giảng dạy theo chế độ thính giảng. Người được mời đến trường bạn giảng dạy phải thực hiện, hoàn thành nhiệm vụ tại trường đang công tác và được sự đồng ý của thủ trưởng nhà trường, được thực hiện theo quy định của pháp luật.

* Độc giả Lê Thị Loan - Nữ 25 tuổi - kế toán

Xin hỏi con bệnh binh ảnh hưởng chất độc da cam giảm sức khỏe 78% học liên thông THCN lên ĐH có được giảm học phí không?

Vụ trưởng Vụ Kế hoạch Tài chính Nguyễn Văn Ngữ: Những trường hợp được miễn giảm học phí là đối tượng chính sách xã hội đã được quy định trong các văn bản của Nhà nước. Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, Bộ Tài chính đã có Thông tư hướng dẫn cụ thể. Theo đó, trường hợp bạn hỏi thuộc đối tượng được miễn giảm học phí.

* Độc giả Phạm Hồng Cường, Nam 31 tuổi, giáo viên -

Thưa Phó TTg, Bộ trưởng GDĐT, lâu nay ngành GD đã quan tâm nhiều tới bậc học mầm non nhưng mới chỉ đề cập đến vấn đề "dạy" và học", mà không thấy đề cập đến chế độ đãi ngộ và lương bổng cho giáo viên mầm non. Vợ tôi là giáo viên mầm non ở huyện có mức lương 360.000 đồng/tháng. Với mức thu nhập này thì không đủ trang trải cuộc sống gia đình. Tôi muốn hỏi Bộ GDĐT có hướng giải quyết vấn đề này như thế nào để giáo viên mầm non yên tâm công tác?

Thứ trưởng Bộ GDDT Bà Nguyễn Thị Nghĩa:

Với mức lương 360.000 đồng/tháng, tôi nghĩ chị nhà là giáo viên mầm non ngoài biên chế.

Trong những năm qua Đảng, Nhà nước, Chính phủ đã quan tâm đến cấp học mầm non này. Đặc biệt từ khi có QĐ 161, sau này có QĐ 149 phê duyệt Đề án phát triển giáo dục mầm non từ 2006-2015, trong đó có quy định rất rõ quan tâm giáo viên mầm non ngoài biên chế. Bằng nhiều nguồn ngân sách, lương của giáo viên mầm non ngoài biên chế phải bằng giáo viên trong biên chế. Tuy nhiên trong quá trình triển khai thực hiện, nhiều địa phương đã thông qua HĐND tỉnh, yêu cầu nguồn ngân sách của tỉnh, huyện, xã chi lương không thấp hơn mức lương tối thiếu. Nhiều nơi trả phụ cấp cho giáo viên mầm non theo trình độ đào tạo, trình độ trung cấp được trả khác trình độ cao đẳng, đại học, và cuộc sống của giáo viên mầm non từng bước được nâng lên.

Tuy nhiên, tại một số địa phương thu nhập của giáo viêm mầm non ngoài biên chế chưa được quan tâm, mức thu nhập 360.000 đồng quả thực là rất thấp.

Hiện nay Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tập hợp điều kiện cũng như mức thu nhập của giáo viên mầm nop ở các tỉnh và chúng tôi đang xây dựng chương trình phổ cập mẫu giáo 5 tuổi để thực hiện QĐ 149 của Thủ tướng Chính phủ, trong đó có chính sách quan tâm giáo viên mầm non. Sắp tới chúng tôi cũng sẽ hoàn thành cùng các Bộ, ngành, địa phương, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ GDĐT: Chúng tôi có thể khẳng định, nếu là giáo viên mầm non ở trường công lập đã qua đào tạo chuẩn thì không có mức lương này. Tại sao có một số chỗ như vậy, theo tôi có 2 nguyên nhân: Thứ nhất, ở cơ sở bán công, nhiều nơi nhà nước chỉ trả cho một số thầy cô giáo, còn số còn lại là trả từ nguồn thu của trường bán công. Rất nhiều địa phương có quy định dù là bán công thì cũng trả bằng mức lương tối thiểu của hệ công chức hiện nay là 650.000đồng/tháng. Thứ hai, ở bán công mà không được qua đào tạo sư phạm mầm non thì không được gọi là cô giáo mầm non, nên chỉ trả theo mức của người hỗ trợ trong công tác hàng ngày.

Chúng tôi rất mong bạn gửi thêm thông tin, sau đó chúng tôi sẽ đề nghị địa phương làm rõ trường hợp này.

* Độc giả Nguyễn Đức, TP. Quảng Ngãi

Đề nghị Bộ trưởng cho biết ngành Giáo dục có giải pháp gì phối hợp với đoàn thanh niên để thu hút các học sinh, sinh viên tham gia các hoạt động ngoại khóa lành mạnh, thay vì sa vào những trò chơi "game online", những hoạt động giải trí không lành mạnh khiến dư luận xã hội đang rung hồi chuông cảnh báo về vấn đề đạo đức lối sống của thế hệ trẻ?

Phó vụ trưởng vụ Công tác Học sinh Sinh viên, Tiến sỹ Ngũ Duy Anh:

Bộ Giáo dục Đào tạo và TW Đoàn phối hợp triển khai nhiều hoạt động văn hóa thể thao lành mạnh cho học sinh sinh viên thu hút sinh viên tham gia vào hoạt động này nhằm rèn luyện sức khỏe, phát triển thể chất cũng như tinh thần phấn đấu vươn lên để rời xa những tệ nạn xã hội.

Đó là các hoạt động triển khai trên toàn quốc như bóng đá sinh viên và nhiều hoạt động thể thao khác, tổ chức các cuộc thi về văn hóa nghệ thuật và các họat động khác liên quan tới công việc ngoại khóa của học sinh sinh viên. Trong thời gian vừa qua, nhờ có sự triển khai tốt các hoạt động này việc mà sinh viên tham gia hoạt động ngoài trường học (hoạt động không có ích được giảm bớt hơn) do đó giúp tăng cường giáo dục đạo đức lối sống văn hóa thể thao cũng như sức khỏe cho sinh viên có sức khỏe tốt hơn, học tập tốt hơn để ra trường trở thành những người công dân tốt hơn.

Bí thư Trung ương Đoàn Nguyễn Đức Vinh:

Vấn đề games online, thì vừa qua báo chí cũng đã nói nhiều. Về phía Trung ương Đoàn thanh niên thì chúng tôi cũng nhất trí với ý kiến của Bộ GDĐT tổ chức các hoạt động để thu hút học sinh sinh viên như các hoạt động ngoại khóa là rất tốt. Một mô hình mà Trung ương Đoàn thanh niên đã thử nghiệm tại thành phố Hồ Chí Minh đó là mô hình cai nghiệm games online do Trung tâm hướng dẫn hoạt động thanh thiếu niên Việt Nam thực hiện. Hình thức này cũng đã thu hút được sự quan tâm của xã hội. Thực chất của mô hình này là mời các bạn đến tham gia, mời các chuyên gia tâm lý đến tư vấn cho các bạn. Nhiều gia đình cũng đã đến cám ơn lớp này vì đây cũng là một hình thức góp phần giải quyết cai nghiện games.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ GDĐT Nguyễn Thiện Nhân:

Chúng ta đã đề cập đến phong trào trường học thân thiện, học sinh tích cực. Ở đó có nội dung rèn luyện kỹ năng sống và đưa các hoạt động ngoại khóa để các em hoạt động tập thể và gắn với môi trường tự nhiên cũng như quan tâm đến truyền thống văn hóa dân tộc.  Về tổng thể, chúng tôi nghĩ rằng công tác tuyên truyền cần mạnh hơn nữa vì một bộ phận không nhỏ chưa nhận thức được nguy cơ của games online và khi nghiện có khi cũng không biết mình nghiện đến mức nào và chưa biết chỗ nào giúp cai nghiện. Chúng tôi thấy rằng sáng kiến của Đoàn thanh niên rất tốt. Cần khuyến khích mở thêm các cơ sở cai nghiện games online và tăng cường hợp tác giáo dục.

* Độc giả Đỗ Huy - Nam 27 tuổi - giáo viên

Tôi có cô em họ có bằng đại học loại giỏi, đồng thời là thủ khoa của Đại học SPHN, vậy mà đi xin việc thật khó khăn. Bộ trưởng có biện pháp nào để trọng dụng những thủ khoa như vậy không? Xin chân thành cảm ơn Bộ trưởng!

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ GD ĐT Nguyễn Thiện Nhân:

Trước hết chúc mừng anh có một người em tốt nghiệp thủ khoa. Đấy là một niềm tự hào của bản thân cũng như của gia đình. Tuy nhiên có thể thủ khoa ở một ngành, hoặc bậc học mà chúng ta vừa trao đổi, thì có thể ở địa bàn thuận lợi đã có đủ giáo viên rồi thì chúng ta phải chấp nhận công việc ở một địa bàn khác. Đây cũng là bài học là chúng ta học xong đại học mới bắt đầu đi tìm việc làm, và trong lĩnh vực đại học cũng như dạy nghề. Bộ GDĐT đã làm việc với Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội hướng đến giải pháp là những người học đại học ngay khi học xong một nửa thời gian đào tạo, phải xúc tiến khả năng tìm, chọn được việc làm thích hợp. Như vậy sự chủ động của người học nghề, học đại học cao đẳng được tìm nghề là rất quan trọng, tự tìm và tự tiếp thị cho mình trong chuyện này. Còn như trường hợp của cháu thì đồng chí Phó Cục trưởng Cục nhà giáo vừa trao đổi, sẽ làm vai trò cầu nối cho cháu tìm được nơi làm việc cho phù hợp nhất trong hoàn cảnh chung hiện nay.

* Độc giả Vương Thanh Tú - Nam 35 tuổi - Giảng viên

Hiện nay trên thực tế tình trạng đội ngũ giảng viên trẻ, có sức khoẻ, đạo đức, năng lực chuyên môn tốt ở các trường ĐH,CĐ trên cả nước, đang có xu hướng chuyển sang các ngành nghề, lĩnh vực khác có thu nhập cao hơn, môi trường làm việc tốt hơn. Vậy theo Bộ trưởng trong năm tới cần phải có những giải pháp gì để thực sự đội ngũ trí thức, đặc biệt giới trẻ gắn bó, yêu nghề, tâm huyết phục vụ cho ngành GDĐT VN?

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ GD ĐT Nguyễn Thiện Nhân:

Đây là câu hỏi rất đáng quan tâm, người ta chọn nghề đều có nhiều yếu tố, có yếu tố là do sở thích, ví dụ những người chọn nghề nhạc thì phải thích nhạc mới chọn nghề nhạc chứ không phải vì muốn có thu nhập cao, nhưng còn yếu tố thứ hai là cần có thu nhập cao vì vậy khi chọn nghề cụ thể, tùy mỗi người tự quyết định sự ưu tiên này, ví dụ nếu chọn nghề giáo thì phải có niềm đam mê, yêu thích nghề giáo trước đã, còn  nếu chỉ vì thu nhập thì chọn nghề giáo đi dạy không chỉ có vui, giả sử có trả lương rất cao nhưng không thích làm nghề giáo chưa hẳn đã có thu nhập cao. Mặt khác, chính sách nhà nước, cũng cần tạo đủ sự hấp dẫn để nhiều người yêu thích nghề giáo. Hiện nay, phục vụ chủ trương này, Bộ Giáo dục đào tạo đã có chương trình đào tạo tiến sĩ trong nước và nước ngoài, đặc biệt đào tạo nước ngoài Nhà nước hỗ trợ hoàn toàn kinh phí. Như vậy Nhà nước đã có chính sách cụ thể để phát triển năng lực nghề nghiệp của nghề giáo.

* Độc giả Nguyễn Sỹ Uẩn - Nam 31 tuổi - giáo viên

Hiện nay thị trường lao động Việt Nam đang xảy ra tình trạng thừa thày thiếu thợ. Trên thực tế thì hầu hết các trường nghề đang rất khó tuyển sinh vì lượng học sinh đăng ký rất thấp, nếu tuyển sinh được thì đầu vào chất lượng rất thấp. Xin Phó Thủ tướng cho biết phương hướng giải quyết vấn đề này? Xin cảm ơn!

Ông Cao Văn Sâm - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục dạy nghề Bộ Lao động Thương binh và Xã hội: Từ năm 2000 đến nay thực hiện chủ trương của Đảng và nhà nước về phát triển nguồn nhân lực, trong đó đặc biệt chú trọng đến cân đối giữa các cấp lao động với nhau.

Lĩnh vực dạy nghề từ năm 2000 đến nay đã phát triển rất nhanh, từ chỗ đào tạo dưới 1 triệu lao động thì từ năm 2004 đã đào tạo trên 1 triệu lao động. Đặc biệt năm 2007 là 1,4 triệu lao động và năm 2008 là trên 1,5 triệu lao động tăng 7%. Năm 2009 dự kiến đào tạo 1,6 học sinh. Quốc hội giao chỉ tiêu số lao động được đào tạo nghề hàng năm tăng 5,8 %/năm. Xét về góc độ quản lý vĩ mô thì hầu hết các trường dạy nghề đều đảm bảo chỉ tiêu tuyển sinh.

Trường hợp bạn nêu có thể nằm trong một trong hai vấn đề dưới đây:

1. Trong cơ chế thị trường nhu cầu chuyển dịch cơ cấu lao động có những nghề

lúc này nhu cầu lớn lúc khác lại thấp. Các cơ sở đào tạo của chúng ta hình thành bộ phận quan hệ thị trường vì thế nên chuyển dịch giữa nghề này sang nghề khác để thích ứng với nhu cầu tất yếu của thị trường.

2. Có những nghề đòi hỏi người lao động không những phải có kiến thức mà còn có sức khỏe tốt mới có thể đáp ứng được, ví dụ như nghề nghề hàn dưới thành tàu. Cho nên ko phải nghề nào chúng ta cũng dễ tuyển.

Đào tạo nghề còn gặp nhiều khó khăn. Trong quá trình xây dựng phát triển đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao với thị trường lao động là cả một khoảng cách.

* Độc giả: Lê Minh Thanh - Nam 40 tuổi - Giảng viên - PTIT

Một ứng viên sau khi đủ điều kiện tối thiểu do Hội đồng chức danh giáo sư (HĐCDGS) nhà nước quy định phải được 2/3 thành viên HĐCDGS cơ sở, 3/4 thành viên HĐCDGS ngành và 2/3 thành viên HĐCDGS nhà nước bỏ phiếu tín nhiệm mới được công nhận chức danh Phó giáo sư. Thành viên HĐCDGS ngành và nhà nước làm sao biết ứng viên là người như thế nào mà bỏ phiếu tín nhiệm? Bộ trưởng có cách gì để cải tiến cách tuyển chọn chức danh này không?

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng GD-ĐT Nguyễn Thiện Nhân: Việc công nhận chức danh Giáo sư, Phó Giáo sư rất có ý nghĩa, khẳng định trình độ, khả năng của các giảng viên đại học ở trình độ cao, trao cho họ quyền được chủ động trong nội dung môn học, quyền được hướng dẫn nghiên cứu sinh, quyền được giữ những trách nhiệm quản lý về khoa học cũng như về đề tài… nên phải lựa chọn rất khách quan. Nội dung hồ sơ được công nhận là đủ tiêu chuẩn Giáo sư, Phó Giáo sư gồm những cấu phần chủ yếu sau:

1. Được đào tạo như thế nào: Phải có bằng Tiến sĩ ở những chuyên ngành phù hợp với lĩnh vực mình được công nhận. Hội đồng từ cơ sở trở lên phải xem bằng cấp của người được công nhận xem có đúng không.

2. Kê khai quá trình tham gia đào tạo của mình từ trước đến nay, đặc biệt là số giờ giảng liên tục ở mức nhất định ở từng trình độ đại học. Ví dụ, phải có hướng dẫn nghiên cứu sinh (nếu làm Tiến sĩ), hướng dẫn Thạc sĩ (nếu đăng ký làm Phó Giáo sư). Hội đồng phải xem xét hồ sơ có đúng chất lượng.

3. Biên soạn SGK, tài liệu tham khảo giảng dạy đại học. Những tài liệu này phải được chấm có hệ số tùy theo chất lượng phù hợp mục tiêu.

4. Các công trình khoa học được công bố ở trong nước hoặc nước ngoài, có chấm điểm từ 0-2 điểm với độ lệch 0,25 điểm.

5. Về mặt chuyên môn, phải bảo đảm một số điểm khoa học nhất định. Vấn đề đặt ra là các thành viên Hội đồng ngành và liên ngành quốc gia có đủ khả năng chấm hay không. Trước hết, các thành viên Hội đồng ngành đều phải là Giáo sư, tức là những người có trình độ khoa học cao nhất trong ngành, có đủ khả năng đánh giá SGK, giáo trình, các bài báo khoa học. Nếu ngành chưa đủ số Giáo sư thì được bổ sung không quá 1/3 Phó Giáo sư.

Hội đồng liên ngành bao gồm Chủ tịch các Hội đồng ngành đều phải là Giáo sư. Hội đồng liên ngành chủ yếu rà soát những trường hợp sát nút. Ví dụ 12 điểm là Giáo sư, ứng viên đạt 13 điểm. Hội đồng liên ngành sẽ rà soát xem có sai sót, lỏng lẻo không. Hoặc có những khiếu kiện liên quan đến các công trình khoa học thì Hội đồng liên ngành sẽ làm rõ. Như vậy, tôi xin cam kết rằng những nhà khoa học này có đủ năng lực chuyên môn và kinh nghiệm quản lý để đánh giá được năng lực của các ứng viên.

Cuối cùng, Giáo sư phải thuyết trình bài bằng ngoại ngữ để Hội đồng thẩm định. Trong trường hợp không đủ thành viên Hội đồng thẩm định ngoại ngữ mà ứng viên lựa chọn thì sẽ mời phiên dịch.

* Độc giả Nguyễn Thị Hương Trà - Nữ 28 tuổi - kinh doanh

Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển:  Hiện nay đối với các trường công lập, phần kinh phí chăm lo cho các em học sinh vẫn được Nhà nước đảm bảo cơ  bản là đủ, tuy nhiên trong thực tiễn còn nhiều trường mà xuất phát từ phụ huynh học sinh muốn con em mình có điều kiện học tập tốt hơn nên Hội phụ huynh học sinh cũng có thể quyên góp, vận động để tăng thêm điều kiện hỗ trợ như đun nước uống cho các em, trang bị thêm quạt, điện, ánh sáng, bảng chống lóa v.v...

Tuy nhiên, Bộ giáo dục đào tạo đã có quy định trong Quy chế của Ban đại diện cha mẹ học sinh là Hội cha mẹ học sinh hoạt động trên cơ sở nguyên tắc đồng thuận, ai không thuận thì không phải làm, chứ không bắt buộc và cũng quy định trách nhiệm của các nhà trường là nếu như Hội phụ huynh có huy động thì nhà trường phải có trách nhiệm tham gia quản lý nguồn tiền này cho có hiệu quả, tránh lãng phí và phải thanh toán công khai với Hội phụ huynh học sinh. Chủ trương của Bộ là rõ ràng, còn Hội phụ huynh học sinh phải có trách nhiệm quản  lý việc thu chi, đóng góp cho hiệu quả và đảm bảo tính tự nguyện.

* Độc giả: Nguyễn Thị Trang - Nữ 22 tuổi - sinh viên - Mexico

Kính chào Phó Thủ Tướng và các vị khách mời! Cháu là du học sinh đang học tại Mexico theo học bổng của chính phủ Mexico. Cháu có một câu hỏi là Phó Thủ tướng có kế hoạch gì cho việc dạy và học lịch sử rất trì trệ hiện nay, và việc học ngoại ngữ vì đa số học sinh đều được học tiếng Anh từ cấp I đến hết cấp III mà nhiều bạn còn không nói chuẩn được 1 câu? Cháu xin chân thành cám ơn!

Ông Nguyễn Hải Châu, Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học, Bộ GD-ĐT:

Trước hết, việc giảng dạy môn lịch sử của chúng ta không quá bi đát. Vừa qua, Bộ GD-ĐT đã chỉ đạo các địa phương, các trường tập trung đổi mới phương pháp dạy học bộ môn Lịch sử để vừa đảm bảo tính chính xác vừa làm cho bộ môn trở nên hứng thú với học sinh. Chúng tôi đã tổ chức nhiều hội thảo hướng dẫn cho đội ngũ giáo viên phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh trong giờ học thông qua tổ chức các họat động, tiếp cận các nguồn tư liệu phù hợp với bài dạy, tiết học của mình.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng GD-ĐT Nguyễn Thiện Nhân: Năm học vừa qua, ngành GD đã chỉ đạo khoảng 40 tỉnh, thành trong cả nước tổ chức hội thảo tại địa phương về đổi mới việc dạy học các môn Văn, Lịch sử, Địa và Giáo dục công dân. Qua đó, các thầy cô giáo trao đổi cách dạy để làm cho môn học sinh động hơn. Một yếu tố là tăng cường thông tin phục vụ môn Lịch sử không có trong sách giáo khoa, sâu hơn, phong phú hơn. Năm học này, Bộ GD-ĐT yêu cầu các địa phương có di tích lịch sử quốc gia sẽ xây dựng cơ sở dữ liệu số hóa trên mạng cho địa danh đó. Ví dụ, Sở GD-ĐT tỉnh Điện Biên có trách nhiệm xây dựng toàn bộ cơ sở dữ liệu điện tử về Điện Biên và đưa lên mạng để phục vụ môn Lịch sử.

Về cách dạy, từ năm học này, trong vòng 2 năm, sẽ chấm dứt cơ bản việc dạy theo hình thức đọc-chép. Tinh thần là truyền đạt sự kiện, quá trình, phân tích bài học chứ không phải thuộc lòng. Cách ra đề thi cũng không đòi hỏi thuộc lòng mà hiểu sự kiện, ý nghĩa của sự kiện tại thời điểm đó và đến bây giờ.

Ông Nguyễn Ngọc Hùng, Vụ Hợp tác Quốc tế, Bộ GD-ĐT: Về việc dạy tiếng Anh ở Việt Nam, khoảng 96% học sinh được học tiếng Anh từ THCS đến THPT nhưng đại đa số học sinh, sinh viên hiện vẫn không sử dụng được tiếng Anh để giao tiếp cũng như học tập. Có ba nguyên nhân chính:

1. Chương trình không đồng nhất, đứt đoạn, thiếu tính kế thừa và tính nâng cao. Ở bậc học phổ thông, học sinh học nhiều ngoại ngữ khác nhau, khi chuyển cấp nhiều em không được tiếp tục học môn ngoại ngữ phù hợp. Ở bậc học phổ thông, chúng ta có chương trình 7 năm và 3 năm. Trên thực tế, rất nhiều học sinh học chương trình 3 năm, lên đến Đại học, được học thêm 300 tiết nhưng do chất lượng đầu vào không đều nên tất cả các trường Đại học đều yêu cầu học sinh học lại từ đầu.

2. Nội dung, phương pháp dạy, thi, kiểm tra lạc hậu, sĩ số lớp học thì quá đông và dạy tiếng Anh như một môn học chứ không phải một công cụ giao tiếp đã hạn chế nâng cao khả năng giao tiếp và sử dụng tiếng Anh.

3. Đội ngũ giáo viên tiếng Anh nhìn chung chưa bảo đảm về số lượng cũng như chất lượng. Nhiều giáo viên dạy theo chương trình và phương pháp cũ. Đến thời điểm này, khi chúng tôi kiểm tra ở một số địa phương, nhiều giáo viên trong số này không còn nói tiếng Anh được nữa. Nhiều học sinh, phụ huynh phàn nàn về cách phát âm tiếng Anh của giáo viên Việt Nam khác so với giáo viên nước ngoài. Đây cũng là một vấn đề.

Trước nhu cầu hội nhập khu vực và quốc tế, để chủ động đưa nền kinh tế đất nước hội nhập sâu vào tiến trình tòan cầu hóa, Bộ GD-ĐT đã trình và được Thủ tướng phê duyệt Đề án dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân 2008-2020. Căn cứ trên đề án này, Ban chỉ đạo quốc gia thực hiện Đề án đã được thành lập và Bộ GD-ĐT đang hoàn chỉnh Đề án dạy và học tiếng Anh là một trong những đề án lớn trong Đề án chung về dạy và học ngoại ngữ để trình Bộ trưởng GD-ĐT phê duyệt vào tháng 9 này.

* Độc giả Trần Văn Hạnh - Trường THCS Dương Đông 1, Phú Quốc, Kiên Giang

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng GD-ĐT Nguyễn Thiện Nhân: Thực ra ngân sách chi cho giáo dục không chỉ có ở Trung ương mà hàng năm khi Quốc hội thông qua đều ghi rất rõ phần chi của địa phương là bao nhiêu và chuyển về cho địa phương. Quốc hội đã quy định rõ về tỷ lệ chi ngân sách cho giáo dục ở địa phương vì vậy không thể không có chuyện không có ngân sách giáo dục của địa phương.

Tiến sĩ Nguyễn Xuân Ngữ, Vụ trưởng Vụ Kinh tế kế hoạch trả lời rõ thêm: Theo quy định của Quốc hội, Nhà nước dành 20% trong tổng chi ngân sách cho giáo dục và đào tạo.

Về cơ cấu ngân sách chi cho giáo dục, Thủ tướng Chính phủ hàng năm quyết định phân bổ ngân sách chi cho giáo dục cho các địa phương theo định mức dân số trong độ tuổi từ 0-18 tuổi. Chia theo vùng miền, ở đô thị thấp hơn 2 lần so với vùng núi cao, sâu, xa, hải đảo.

Đối với ngân sách chi đào tạo cũng phân bổ theo dân số, độ tuổi, vùng miền. Theo văn bản của Chính phủ về việc chi ngân sách giáo dục và đào tạo và Quyết định số 151 về phân bổ ngân sách Trung ương về địa phương.

Vì vậy, tỉnh nào cũng có ngân sách chi cho giáo dục và đào tạo.

* Độc giả Tran Thanh Thai - Ca Mau

Thưa Bộ trưởng, tôi xin hỏi 2 vấn đề: Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực là như thế nào? Bộ trưởng nghĩ gì khi một số trường ở đồng bằng sông Cửu Long mới xây rất khang trang nhưng không có nhà vệ sinh?

Ngành GDĐT trong những năm chiến tranh trước đây đã có phong trào dạy tốt, học tốt. Trong giai đoạn lúc đó và sau này, chúng ta xác định được trách nhiệm học sinh,cũng như các thầy cô giáo, trong giai đoạn hiện nay, phù hợp với các giai đoạn phát triển chung. Những năm gần đây, từ thực tiễn ngành GD đã đề xuất triển khai trong 5 năm hiện nay một phong trào xây dựng trường học thân thiện, thực chất vẫn là dậy tốt và học tốt là phải thế nào theo 5 nội dung:

Thứ nhất là vấn đề môi trường, ở nhà trường là xanh, sạch đẹp và an toàn.

Thứ 2 là đổi mới phương pháp giảng dậy, phù hợp với học sinh từng vùng để làm cho việc dạy học có hiệu quả.

Thứ 3 là bồi dưỡng rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh.

Thứ 4, đưa các hoạt động văn hóa, nghệ thuật, thể thao, trò chơi dân gian vào nhà trường, làm cho trường chẳng những là nơi để học mà còn vừa học, vừa chơi. Chúng tôi nhận thức, các em học sinh không chỉ là chủ thể giáo dục, mà phù hợp lứa tuổi, các em cũng có thể góp phần làm trách nhiệm nhỏ bé của mình với phát triển đất nước và đặc biệt là vun đắp truyền thống uống nước nhớ nguồn.

Thứ 5, vận động mỗi một trường học trong cả nước nhận chăm sóc và phát huy một di tịch lịch sử, văn hóa của đất nước mình , tại địa phương mình.

Khi nói đến dậy tốt, học tốt là phải huy động cả xã hội chung tay với ngành GD để xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực.

Còn việc bạn hỏi là làm sao xây được nhà vệ sinh, những năm trước chúng ta có kinh phí xây dựng trường và thiết kế đã giao cho địa phương quản lý. Khi tiến hành cuộc vận động trường học thân thiện, học sinh tích cực ngành GD đặt mục tiêu sau 2 năm phải hoàn thành. Sau 1 năm thì đã có 81% số trường có nhà vệ sinh, trong đó ¾ đạt tiêu chuẩn.

Một điểm mới nữa ngay trong năm đầu tiên ở nhiều nơi, đã đưa được các bài hát dân ca, các điệu múa truyền thống vào nhà trường, ví dụ các tỉnh Tây Nguyênvà miền Trung nam bộ thì Trung ương Đoàn đã tổ chức cuộc thi các bài hát dân ca của cụm này đạt kết quả tốt. Phong trào tuy còn rất mới mẻ, nhưng sau một năm, đã có sự hưởng ứng rất tích cực của cơ sở đặc biệt của các tổ chức xã hội.

* Độc giả Nguyễn Xuân Thiện - Nam 28 tuổi - Giáo viên trung học

Ở cương vị Bộ trưởng, đối tượng tôi phải quan tâm gồm nhiều cấp. Đề theo sát tình hình địa phương, chúng tôi phân công trong Bộ, mỗi thứ trưởng phụ trách một vùng trong cả nước, gồm khoảng 10-15 tỉnh. Tôi phụ trách miền Tây Nam Bộ gồm 12 tỉnh, cụm 5 thành phố. Mỗi quý 1 lần dự sinh hoạt trao đổi công việc với các giám đốc sở.

Cấp trường, mỗi lần tới địa phương, chúng tôi thường tìm gặp các thầy cô hiệu trưởng các trưởng tại tỉnh đó, trao đổi khoảng 2 tiếng, nêu hoạt động trong nhà trường, đánh giá chủ trương của Bộ và các vấn đề đặt ra. Đây là việc hết sức bổ ích, giúp nhận thức tiềm năng cũng như yếu kém trong quản lý giáo dục.

Chúng tôi dành nhiều thời gian nhất cho 2 cấp này. Tuy nhiên, cũng phải tới thị sát tại trường, dự giờ học. Cách đây 2 ngày tôi có đến làm việc tại Bạc Liêu, Cà Mau tìm hiểu thực tế các em đang suy nghĩ về nhà trường, công việc. Tôi chứng kiến lễ trao xe đạp cho học sinh nghèo đi xa, học sinh lớp 7,8, các em rất nhỏ, qua đây mình mới nhận thức tỷ lệ suy dinh dưỡng cả nước trong đó học sinh trên dưới 10%, nhưng có những vùng rất cao. Như vậy, ngoài "3 đủ” do ngành đề ra là tất cả học sinh đi học đủ ăn, đủ mặc, đủ sách vở, thì tôi thấy chúng ta còn phải chống suy dinh dưỡng.

Khi dự giờ chúng tôi thấy, có thầy giáo dậy môn Giáo dục công dân lớp 7 rất sinh động có những tài liệu cụ thể, sinh động...

Tuy nhiên, cũng có nơi, giảng viên dạy có đèn chiếu, nhưng hầu như không tạo thời gian đối thoại giữa sinh viên và giáo viên, tài liệu tham khảo còn khá cũ. Thông qua thực tiễn đối với cá nhân tôi ở các cấp như vậy, cơ bản lãnh đạo Bộ và tôi cảm thấy mình nắm được thực tiễn, tôi thấy học thêm được rất nhiều từ thực tiễn.. Nắm được thực tiễn, giúp mình thấy yên tâm hơn trong công việc, qua đó cũng kiểm tra được sự chỉ đạo.

* Độc giả Lê Thế Thành

Tôi đang ở Mỹ, xin phép được hỏi, làm cách nào để hợp thức hóa ngành nghề chuyên môn từ nước ngoài về Việt Nam, để có cơ hội phục vụ nhân dân về vấn đề y tế ở các vùng sâu, vùng xa.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng GD-ĐT Nguyễn Thiện Nhân:

Trước hết xin cám ơn ông Thành tuy ở xa tổ quốc nhưng ông có nguyện vọng về nước phục vụ nhân dân về y tế, đây là tấm lòng rất đáng trân trọng. Tôi nói nếu như 3,5 triệu người Việt Nam ở nước ngoài đều giữ được truyền thống hiếu học và tấm lòng như vậy thì thật đáng quý. Tuy nhiên, việc về  Việt Nam để hành nghề trong ngành y tế vẫn đòi hỏi những chứng chỉ nhất định. Mời Cục khảo thí chất lượng đào tạo chuyên giúp Bộ giám định chất lượng bằng cấp có lời khuyên với anh Thành quanh vấn đề này.

Chúng tôi sẽ trả lời thêm bằng email để anh Thành rõ hơn.

* Độc giả Mạnh Đức - Nam 37 tuổi

Với cương vị dẫn dắt nền giáo dục Việt Nam, tiêu chí làm việc của Bộ trưởng là gì?

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng GD-ĐT Nguyễn Thiện Nhân:

Tôi mới nhận trách nhiệm Bộ trưởng Bộ GDĐT được hơn 3 năm, vì vậy kinh nghiệm chưa nhiều. Tôi nghĩ, làm Bộ trưởng có sứ mạng quan trọng chăm lo cho lớp trẻ lớp thanh niên của Việt Nam, đây là trọng trách lớn và cũng rất vinh dự vì vậy phải cống hiến hết mình cùng các đồng chí lãnh đạo bộ, và toàn thể ngành giáo dục chung tay gánh vác sự nghiệp lớn này.

Hiện nay, nước ta bước vào thời  điểm hội nhập cạnh tranh toàn cầu, càng đòi hỏi nguồn nhân lực mạnh. Chúng tôi thấy sứ mạng của ngành càng lớn hơn, chỉ có một quyết tâm lớn, đồng thuận thì mới hoàn thành được nhiệm vụ cao cả đó.

Dân tộc Việt Nam có truyền thống vừa đánh giặc mấy nghìn năm đấu tranh và xây dựng đất nước, trong đó có truyền thống hiếu học đây là tài sản vô cùng quý giá của dân tộc Việt Nam, nó không phải là tiền mà là tinh thần, là gia đình hiếu học, là tài trợ của doanh nghiệp, của mọi người dân, ngành giáo dục luôn luôn biết, không khác gì, là tinh thần, là gia đình học,

* Độc giả Ngô Hiền Chi - Cầu Giấy, Hà Nội

 

Cháu rất ủng hộ công tác đào tạo theo nhu cầu xã hội nhưng cháu băn khoăn là căn cứ vào đâu để xác định được nhu cầu của xã hội? Bởi cháu thấy trong kỳ thi đại học vừa rồi có nhiều ngành thí sinh đăng ký dự thi rất ít nhưng chỉ tiêu lại nhiều trong khi có ngành dự đoán nhu cầu nhân lực sẽ tăng nhanh, thí sinh đăng ký thi tuyển đông thì chỉ tiêu rất ít?

 

 

TS. Hoàng Ngọc Vinh, Vụ trưởng Vụ Giáo dục chuyên nghiệp (ảnh trên): Về căn cứ để xác định đào tạo theo nhu cầu xã hội, thông thường căn cứ vào các nguồn thông tin, như thông tin về thị trường lao động; qua các khảo sát đánh giá nhu cầu đào tạo; qua các định hướng, chiến lược, mục tiêu chiến lược phát triển kinh tế-xã hội của quốc gia, của địa phương.

 

Từ năm 2007, ngành Giáo dục phát động cuộc vận động “Nói không với đào tạo không đạt chuẩn, không đáp ứng nhu cầu xã hội”. Vừa qua, chúng ta đã thành lập 2 trung tâm quốc gia về dự báo và thông tin thị trường lao động và Trung tâm phân tích và dự báo nhu cầu đào tạo làm cơ sở cung cấp thông tin cho các cơ sở đào tạo từ dạy nghề đến trung cấp chuyên nghiệp, rồi đến hệ thống giáo dục đại học để đào tạo theo nhu cầu.

Xin Phó Thủ tướng cho biết kết quả của cuộc vận động “2 không”? Kết quả của thi tốt nghiệp THPT năm học 2008 - 2009 có phản ánh đúng chất lượng dạy và học hiện nay?

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng GD-ĐT Nguyễn Thiện Nhân:

Kì thi 2006-2007, xã hội rất bức xúc trước nhiều hiện tượng tiêu cực xảy ra, như: bắc thang vào ném bài thi hoặc gây mất trật tự an ninh quanh khu vực thi. Khi thí sinh thi xong thì phòng thi trắng tài liệu...

Trước thực trạng đó, Ban cán sự Đảng của Bộ đã đột phá là nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục.

Chúng tôi có báo cáo với Thủ tướng, Chính phủ và Thủ tướng có Chỉ thị số 33 là ngành GD phải tập trung vào chống bệnh thành tích trong giáo dục.Khi khởi động quá trình này chúng tôi mong muốn cho học sinh hiểu rằng năng lực làm người sẽ tương đương với tấm bằng đó. Phải tập trung cho năng lực thật. Kết quả thi cử không phải là con đường phát triển lâu dài.

Sau 3 năm thực hiện Chỉ thị 33, tình hình có chuyển biến rõ rệt. Nếu năm 2007 ngành GD  mở cuộc thi tốt nghiệp nghiêm túc và tuyên bố chấp nhận kết quả thật thì có 2.560 học sinh vi phạm quy chế thì đến năm 2009 số em bị đình chỉ còn 299 em giảm 88% so với năm 2007. Tỷ lệ giáo viên vi phạm từ 35 xuống còn 3 giáo viên.

Năm 2008, tỷ lệ bỏ học khoảng 147 ngàn học sinh, sang năm 2009 giảm còn 86 ngàn học sinh, giảm 41%.

Tỷ lệ tốt nghiệp THPT năm 2008 là 76%. Sau đó 2009 tăng 83,8% mỗi năm tăng như vậy là thực tế đáng mừng. Chúng ta đã lập lại ý thức kỷ cương trong học tập.

Kết quả thi cử năm 2009 cơ bản là phản ánh đúng thực chất. Mỗi năm tỷ lệ tốt nghiệp tăng xấp xỉ 10% đến năm 2010 đạt 90%/ 4 năm nỗ lực tối đa để trở thành tỷ lệ tốt nghiệp gần như cũ.

* Độc giả Bùi Quang Bình - Nam 21 tuổi - Sinh viên

Cháu thấy Bộ Giáo dục chỉ mới đầu tư và đổi mới về CÔNG CỤ GIÁO DỤC (phương pháp dạy và học, cơ sở vật chất, giáo trình – Sách giáo khoa mới,...) mà chưa có định hướng cụ thể về phát triển và đổi mới CON NGƯỜI ĐƯỢC GIÁO DỤC. Thế hệ HS, SV hiện nay bị ảnh hưởng bởi nhận thức và quan niệm cũ và sai lầm về việc đi học, về quan niệm sống, về đất nước được truyền từ thế hệ này sang thế hệ kia. Tư tưởng thui chột, sai lầm thì dù CÔNG CỤ GIÁO DỤC hiện đại nhưng con người vẫn còn lạc hậu. Cháu xin hỏi, Bộ Giáo dục đã chuẩn bị và đã xác định gì về vấn đề PHÁT TRIỂN CON NGƯỜI ở Việt Nam một cách sâu rộng tới Học sinh, sinh viên chưa?

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng GD-ĐT Nguyễn Thiện Nhân:

Câu hỏi này chứng tỏ sinh viên băn khoăn với con đường phát triển của mình, muốn hiểu rõ hơn và làm tốt hơn là điều đáng hoan nghênh. Tuy nhiên, sự nghiệp của người sinh viên không bắt đầu từ trường Đại học mà từ bậc học phổ thông. Chúng ta đào tạo học sinh phổ thông như thế nào để trang bị cho các em định hướng bước vào trường đại học.

Vừa qua, ngành GD rất kiên quyết chống bệnh thành tích trong thi cử, chính là để làm các em học sinh hiểu rằng năng lực thực sự bước vào đời mới là vốn quý nhất. Hiện nay xu hướng đang chuyển biến tích cực.

Bản thân chúng tôi, với tư cách là phụ huynh học sinh, rất lo lắng rằng không biết con em mình sau này có thực sự quyết tâm phát huy và gìn giữ văn hóa dân tộc, sử dụng nó như một lợi thế cạnh tranh trong quá trình hội nhập. Hiểu và tôn trọng những hy sinh của các thế hệ đi trước, từ mấy nghìn năm đến 100 năm trở lại đây để có đất nước ngày hôm nay. Vì thế, chúng ta cần chăm lo cho giáo dục toàn diện.

Lâu nay, chúng ta quyết tâm “Nâng cao dân trí, phát triển nhân lực, bồi dưỡng nhân tài” nhưng cần hiểu phát triển giáo dục phổ thông không chỉ nâng cao dân trí mà còn là giáo dục làm người, trang bị cho học sinh kiến thức cơ bản về khoa học-kỹ thuật, kiến thức cơ bản về xã hội, có tình cảm của người Việt Nam, có lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc, tự hào về thế hệ cha anh. Như vậy, giáo dục năng lực công dân chính là yêu cầu đòi hỏi bây giờ.

Từ năm học 2009 này, ngành GD đại học đặt yêu cầu phối hợp với Trung ương Đoàn TNCS HCM phát động cuộc vận động trong toàn quốc ở bậc học đại học: sinh viên không tiêu cực trong thi cử, không tiêu cực trong tốt nghiệp, và các thầy cô giáo không chấp nhận tiêu cực của sinh viên trong giáo dục đại học bởi sự tiêu cực này chính là sự lãng phí tuổi xuân của các em học sinh, lãng phí sự đầu tư của Nhà nước.

 

* PGS.TS. GVCC. Trịnh Quang Vinh - Nam 67 tuổi - Giảng viên

 

Thưa Bộ trưởng, tôi là một nhà giáo, nhiệt tâm với sự nghiệp đào tạo, đã có hơn 40 năm làm công tác giảng dạy và tham gia quản lý ở bậc đại học, nay đã nghỉ hưu. Xin được phép hỏi Bộ trưởng một vài vấn đề chung quanh công tác đào tạo, mà hiện nay Bộ rất quan tâm: Các vị Bộ trưởng tiền nhiệm đều có những chương trình dự án đổi mới, cải cách giáo dục. Vậy Bộ trưởng đã có những đánh giá sâu sắc về sự thành bại của họ trong quá khứ để xây dựng các dự án hiện nay không?

 

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng GD-ĐT:

 

Đây là một câi hỏi khó, chúng tôi trong quá trình làm chiến lược giáo dục, khởi động từ năm 2007, thực ra trong quá trình Ban cán sự đảng Bộ của Bộ bàn về bàn Chất lượng giáo dục 2007 thì cũng phân tích mặt được và những mặt chưa được của ngành giáo dục, lúc đó chúng tôi có rút ra một số bài học như sau:

 

Đó là giáo dục và đạo tạo là ngành đặc thù, không ngừng họat động đào tạo để cải tiến chất lượng giáo dục được, vừa phải đổi mới. Khâu đột phá đủ sức giúp ngành giáo dục tập trung giải quyết có kết quả trong thời gian ngắn, kết quả đó sẽ lan tỏa sang lĩnh vực khác. 

 

Bên cạnh đó, muốn chuyển biến ngành giáo dục cũng như các lĩnh vực công tác nói chung thì phải nghiên cứu nó chịu sự quy luật nào? Có phải nó chiụ chi phối bởi các quy luật của các công tác sự phạm không? Ví dụ đầu tiên là quy luật quản lý hệ thống. Nếu đúng nó tự phát triển, nếu không đúng thì nó tự không phát triển được.

 

* Độc giả Mai Xuân Quang - Nam 30 tuổi - Giáo viên

 

Phó Thủ tướng có thể đánh giá hiệu quả của việc đổi mới phương pháp dạy học đã tiến hành mấy năm nay không? Xin cho chúng tôi biết chủ trương, biện pháp của Bộ GD-ĐT nhằm tiếp tục thực hiện có hiệu quả “dạy tốt học tốt”? Xin cảm ơn!

 

Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển:

 

Giáo dục phổ thông đã tiến hành đổi mới chương trình sách giáo khoa từ năm 2002 theo nghị quyết của Quốc hội và Chỉ thị Thủ tướng Chính phủ. SGK đã đổi mới cách tiếp cận kiến thức tạo điều kiện cho giáo viên và học sinh phương pháp tự học. Trong quá trình thực hiện, Bộ và các trường đã có nhiều hỗ trợ cho giáo viên như bồi dưỡng giáo viên về nội dung sách giáo khoa, đổi mới phương pháp dạy học, tăng cường trang thiết bị cho công tác dạy học, đảm bảo cho việc dạy học tiết kiệm thời gian, chỉ đạo đổi mới, kiểm tra đánh giá định hướng cho việc đổi mới phương pháp dạy học.

 

Tuy nhiên, nhìn lại việc đổi mới phương pháp chưa đạt được yêu cầu như mong muốn. Giáo viên còn thiếu điều kiện, động lực đổi mới phương pháp dạy học; việc chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá có phần chậm hơn.

 

Thời gian gần đây Bộ có nhiều giải pháp khắc phục tình trạng này, có nhìeu Hội thảo, trảo đổi kinh nghiệm. Bộ trưởng cũng chỉ rõ trách nhiệm, hiện nay, việc đổi mới là trách nhiệm của từng giáo viên, trách nhiệm của từng cấp quản lý giáo dục, nhà trường, Bộ,  ngành, phòng phải tạo điều kiện, động lực cho giáo viên, tăng cường chỉ đạo kiểm tra đánh giá, giảm ghi nhớ máy móc, buộc học sinh phải có sáng tạo trong học tập.

 

Từ năm học tới, Bộ sẽ tổ chức nguồn tư liệu mở trên mạng trong đó có khoa học, văn sử địa địa phương, thế giới trong đó có nguồn câu hỏi bài tập tham khảo kiểm tra đánh giá cho giáo viên, học sinh tham khảo.

 

Trong năm học này, Bộ chỉ đạo mỗi giáo viên phải có một đổi mới cụ thể mới cụ thể trong giảng dạy, vận dụng lý thuyết dạy học tiên tiến vào trong dạy học. Sắp tới, Bộ cũng sẽ tập huấn cho giáo viên phương pháp nghiên cứu khoa học sư phạm ứng  dụng, vận dụng lý thuyết trong điều kiện thực tiễn.

 

Quang cảnh buổi giao lưu (Ảnh: Hữu Nghị)

 

* Độc giả Nguyễn Văn Nam - Nam 54 tuổi - Giảng viên Học viện Kỹ thuật quân sự

Kính thưa Phó Thủ tướng, Bộ trưởng GD-ĐT, với mục tiêu nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo, theo Phó Thủ tướng, chúng ta cần giải quyết khâu nào là then chốt mang tính chất quyết định để nhanh chóng đạt được kết quả tốt nhất. Xin trân trọng cảm ơn!

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng GD-ĐT Nguyễn Thiện Nhân: Hoạt động GD đòi hỏi nhiều yếu tố. Trước tiên, xác định mục tiêu chương trình GD, kế đó là hệ thống sách giáo khoa, hệ thống cơ sở vật chất phục vụ GD, tiếp theo là lực lượng đội ngũ giáo viên gồm cả quy mô, số lượng và chất lượng giáo dục. Bên cạnh đó là phương thức tài chính cho giáo dục (Nhà nước tài trợ như thế nào, đóng góp của người dân đến đâu). Điều rất quan trọng là sự quản lý của Nhà nước đối với chất lượng giáo dục.

Vừa qua, ngành GD đã không ngừng nỗ lực, đạt được những thành tựu rất đáng kể, quy mô, chất lượng đều tăng. Nhưng chất lượng GD hiện nay chính là vấn đề lớn nhất mà người dân và ngành GD quan tâm.

Xét về phương diện lịch sử, muốn quản lý chất lượng GD chúng ta còn cần dựa vào những chỉ số về chất lượng và giám sát chỉ số đó. Để làm được điều này, chúng ta cần những cơ quan chuyên trách. Đến năm 2004, trong Bộ GD-ĐT chưa có cơ quan chuyên trách về quản lý chất lượng giáo dục. Vì vậy, từ 1975-2004, công tác quản lý chất lượng nói chung tuy được quan tâm nhưng chủ yếu lồng ghép vào các hoạt động của các Vụ thuộc Bộ. Trả lời câu hỏi này cần các cơ quan chuyên trách nhưng cơ quan chuyên trách lại không có. Từ 2004 đến nay, chúng ta có Cục khảo thí và Kiểm định chất lượng và từ 2008 đến nay, 63 tỉnh, thành đã có Phòng khảo thí và đánh giá chất lượng. Đó là một bước chuyển biến trong quản lý chất lượng, đó là coi quản lý chất lượng là nhiệm vụ hàng đầu của Nhà nước trong quản lý GD. Đáp số là chúng ta phải có cơ quan chuyên trách.

Vấn đề thứ hai, để đảm bảo chất lượng như đã nêu cần chuẩn hóa: Chuẩn hóa về chương trình, chuẩn hóa về sách giáo khoa, chuẩn hóa đội ngũ thầy cô giáo, chuẩn hóa phương tiện đào tạo. Đặc biệt càng ngày chúng ta càng cần chuẩn hóa công tác quản lý. Chính sự hạn chế, yếu kém trong quản lý là khâu tắc nghẽn nặng nề nhất trong việc nâng cao chất lượng giáo dục. Vì thế, nếu nói khâu đột phá để nâng cao chất lượng giáo dục thì đó chính là đổi mới quản lý Nhà nước đối với hệ thống GD-ĐT. Khâu đổi mới này trước tiên liên quan đến việc phải có quy hoạch và chiến lược GD. Gần đây, chúng ta đã có quy hoạch phát triển GD Đại học 2005-2020 được Thủ tướng phê duyệt. Còn chung toàn ngành, chúng ta có Chiến lược giáo dục 2000-2010. Song song với việc đó, cần xây dựng hệ thống các quy chế quản lý giáo dục: Mở trường như thế nào? Quy chế hoạt động của các loại trường? Nhiệm vụ, trách nhiệm của giáo viên? Nhiệm vụ của hiệu trưởng?

Tiếp theo là phân cấp. Bộ GD-ĐT làm gì, các Sở GD-ĐT làm gì, các trường làm gì? Gần đây là việc chúng ta đã huy động sự tham gia giám sát của học sinh, phụ huynh và đặc biệt là của xã hội vào việc quản lý chất lượng GD. Có thể nói, chọn khâu đột phá chính là đổi mới quản lý Nhà nước đối với chất lượng giáo dục.

Trên cơ sở đó, chúng ta sẽ triển khai các biện pháp khác mà ngành GD đang làm như tiếp tục hoàn thiện chương trình sách giáo khoa. Với GD đại học, các địa phương cần ra soát chương trình, thực hiện đào tạo theo nhu cầu xã hội, công bố chuẩn đào tạo của từng trường. Gắn theo đó là công khai hoạt động nhà trường. Từ năm 2009, ngành GD thực hiện 3 công khai tại tất cả các bậc học: Mỗi cơ sở GD phải công khai cam kết chất lượng của mình. Học sinh ở từng bậc học ra có những kỹ năng, kiến thức, hành vi gì, làm được gì, phát triển tiếp như thế nào. Đánh giá chất lượng thực tế có một chỉ tiêu: Các trường Đại học, cao đẳng phải công bố sinh viên của mình sau 1 năm tốt nghiệp có bao nhiêu phần trăm có việc làm, bao nhiêu phần trăm làm đúng nghề.

Công khai thứ hai là công khai nguồn lực: đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất như thế nào để phục vụ công tác giảng dạy.

Công khai thức ba là tình hình tài chính ở đơn vị mình.

Tóm lại, đổi mới quản lý chính là khâu đột phá trong đó bên cạnh giải pháp lâu dài, cần chọn giải pháp trước mắt cho từng thời kỳ. 

 

PHÓ THỦ TƯỚNG NGUYỄN THIỆN NHÂN PHÁT BIỂU MỞ ĐẦU BUỔI ĐỐI THOẠI TRỰC TUYẾN

 

Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân đọc lời phát biểu mở đầu buổi giao lưu (Ảnh: Hữu Nghị)

Thưa các nhà giáo, các bậc phụ huynh và các em học sinh, sinh viên thân mến,

Thưa đồng bào trong và ngoài nước,

Tôi xin có lời chào trân trọng đến toàn thể đồng bào ta đang sống, làm việc ở trong và ngoài nước, gửi lời chúc thân thiết đến các nhà giáo, các bậc phụ huynh và các em học sinh, sinh viên Việt Nam trên khắp mọi miền đất nước và đang học tập ở nước ngoài.

Tôi đã nhận được gần 2.000 câu hỏi cho buổi đối thoại trực tuyến hôm nay. Đây là những nguyện vọng chính đáng, thể hiện tinh thần trách nhiệm của nhân dân nói chung đối với sự nghiệp Giáo dục và Đào tạo quốc gia; là những băn khoăn, mong muốn được hướng dẫn, giải đáp thấu đáo của các nhà giáo, các bậc phụ huynh, các em học sinh và cả kiều bào ta ở nước ngoài về các vấn đề giáo dục- đào tạo hiện nay.

Năm học 2009-2010 sắp bắt đầu, năm học được xác định là “Năm học đổi mới quản lý và nâng cao chất lượng giáo dục". Toàn ngành Giáo dụcvà Đào tạo tập trung thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm, tiếp tục triển khai tốt 3 cuộc vận động và phong trào thi đua "Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực", nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, đặc biệt là giáo dục đạo đức, nhân cách và kỹ năng sống cho học sinh.

Tôi xin được bắt đầu trao đổi ý kiến với đồng bào.

  

 

***

 

Tính đến trưa nay, Cổng TTĐT Chính phủ và Báo Dân trí đã nhận được  trên 2.500 câu hỏi gửi Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân và các khách mời tham gia đối thoại trực tuyến. Mỗi câu hỏi đều mang những tâm tình, trao đổi từ trái tim, để giáo dục nước nhà phát triển hơn.

Mong một nền giáo dục “tốt và công bằng”

Rất nhiều vấn đề lớn của nền giáo dục Việt Nam đã được bạn đọc lên tiếng và mong chờ  tiếng nói của người đứng đầu ngành giáo dục. Tâm nguyện chung đều mong muốn nền giáo dục Việt Nam phát triển, để bản thân hoặc con em mình được sống trong nền giáo dục tốt và công bằng.

Cũng với tư duy “tốt” và “công bằng” này, rất nhiều câu hỏi được gửi đến Phó Thủ tướng để phản ánh những ghi nhận về sự phát triển của ngành GD-ĐT nước nhà và nhiều câu hỏi cũng chỉ ra những thực trạng yếu kém của ngành giáo dục, tồn tại hàng chục năm nay từ thời Bộ trưởng này đến Bộ trưởng khác.

Bạn đọc Nguyễn Duy Sơn, 31 tuổi, cũng phản ánh anh dạy học ở một “huyện nghèo nhất trong 61 huyện nghèo” của cả nước, nhưng lại không phải thuộc diện 135, vậy có chính sách nào cho những giáo viên như anh an tâm công tác, phổ cập kiến thức?”.

Trước thềm năm học mới, những vấn đề thời sự sát sườn cũng được bạn đọc gửi cho Bộ trưởng để mong một sự cảm thông, chia sẻ. Tình hình dịch cúm AH1N1 lây lan trên diện rộng khiến nhiều phụ huynh chưa an tâm. Nỗi lo đóng học phí cho con cái cũng là vấn đề được phụ huynh “than thở” với Bộ trưởng nhiều nhất.

Bạn đọc Nguyễn Thị Thu Hà ở Hà Nội phản ánh: “Học phí năm nào cũng tăng, lại còn phải lo các khoản phụ phí cao không kém như tiền xây dựng, tiền áo quần, tiền vệ sinh môi trường. Thậm chí ở trường con tôi, nhà trường đề nghị nộp tiền bắt máy điều hòa, phòng nào phụ huynh chưa nộp thì lớp chưa được xài”.

Bỏ qua chuyện cơm áo gạo tiền của bản thân, không ít người muốn cùng Phó Thủ tướng,Bộ trưởng tìm ra cách để phát triển nền giáo dục, tìm ra những biện pháp cải cách, nâng cao chất lượng giáo dục xứng tầm. Nhưng làm cách nào thì điều mà mọi người mong đợi nhất vẫn là tính hiệu quả, tránh căn bệnh thành tích, đánh trống bỏ dùi mà ngành giáo dục hôm nay đang nỗ lực phấn đấu.

Thậm chí, nhiều bạn đọc còn muốn được tâm sự thẳng thắn với người đứng đầu ngành giáo dục để tìm ra giải pháp cho nền giáo dục đang yếu kém, lạc hậu. Bạn đọc Vũ Minh, 53 tuổi, giảng viên của một trường đại học hỏi thẳng thắn: “Thưa Phó Thủ tướng, tôi nhận thấy từ ngày ông lên làm Bộ trưởng Bộ GD-ĐT, ông đã có nhiều cố gắng để làm một điều gì đó cải thiện nền giáo dục nước nhà nhưng kết quả vẫn chưa rõ ràng và kém hiệu quả? Theo ông là do nguyên nhân nào ? Do phương pháp, do định hướng hay do... vướng ?”

“Chúng tôi còn nói, còn hỏi là còn niềm tin vào nền giáo dục, vào những người lãnh đạo đất nước. Xin Bộ trưởng đừng phụ lòng mong mỏi và cũng như đừng tắt đi những nhiệt huyết đã thấy từ khi nhậm chức?”, ông Nguyễn Đức Cảnh, một giáo viên đã về hưu ở Đà Nẵng chốt lại.

Phó Thủ tướng: Luôn ưu tư trước mối quan tâm của bạn đọc và nhân dân

Trước giờ “đăng đàn” để trao đổi trực tuyến với bạn đọc, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Thiện Nhân cũng đã chia sẻ nhiều cảm xúc. Ông thực sự băn khoăn, trăn trở với những điều mà người dân quan tâm đối với nền giáo dục nước nhà, và số lượng hơn 2.500 câu hỏi gửi đến cuộc đối thoại một lần nữa như thúc giục ông phải làm nhiều hơn

Đây là lần thứ hai trong vòng 3 năm qua, kể từ khi bắt đầu giữ cương vị Bộ trưởng Bộ GD-ĐT, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Nguyễn Thiện Nhân giao lưu trực tuyến. Lần giao lưu đầu tiên vào tháng 11 năm 2006, khi ông vừa từ Nam ra Bắc được gần 4 tháng và làm “rung động” toàn ngành giáo dục bằng “cuộc chiến” Hai không. Trong lần trả lời trực tuyến đó, người đứng đầu ngành giáo thể hiên một sự lạc quan và tràn đầy nhiệt huyết. Có những câu hỏi mà khi đó nhận được, ông đã thốt lên: “Tôi rất hạnh phúc khi được hỏi như vậy”.

Ba năm đã trôi qua, nhiều người băn khoăn về những khó khăn của ông khi phải gánh vác nặng cả hai vai “chỉ riêng ngành giáo dục đã khiến các Bộ trưởng đều bạc tóc, huống hồ không chỉ ngành giáo dục” - một độc giả trên 70 tuổi của Dân trí, vừa gửi câu hỏi “chất vấn” đến Bộ trưởng, vừa chia sẻ như vậy.

Dư luận đã chứng kiến những ngày tháng miệt mài đi, những đêm không ngủ để lo lắng cho ngành, sự day dứt cũng là điều mà người ta thường dễ dàng nhận thấy ở người đứng đầu ngành giáo dục.

Khi không thể đột phá trong việc nâng lương cho giáo viên vì tất cả đều phải có lộ trình và nhà giáo không thể được hưởng ưu tiên đặc biệt như “phán quyết” của  xã hội, người ta thấy Bộ trưởng Giáo dục luôn trăn trở với những khó khăn trong đời sống của giáo viên theo cách của ông.

Hẳn là nhiều giáo viên vẫn không thể quên được cái tết năm ngoái, người đứng đầu ngành giáo dục của họ có những ngày cuối năm không mệt mỏi trong việc kêu gọi sự trợ giúp của các đơn vị cá nhân cùng chung tay cho một cái tết đầm ấm cho các thầy cô giáo. Hơn 2 tỷ đồng đã được quyên góp để chuyển đến cho những nhà giáo nghèo nhất và nhiều người trong số họ khi nhận được đều rơi nước mắt…

 

Nhưng còn nhiều khó khăn khác còn chưa được giải quyết, vì giáo dục vốn là lĩnh vực không thể chuyển biến trong ngày một, ngày hai…

Dantri.com.vn