TPHCM và những thách thức khi tổ chức lại đơn vị hành chính

Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Thành Phong vừa ký quyết định ban hành kế hoạch sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã TPHCM trong giai đoạn 2019-2021 theo quy định của Trung ương.

Theo kế hoạch, trong năm 2019, TP sẽ cơ bản hoàn thành việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã có diện tích tự nhiên và quy mô dân số chưa đạt 50% tiêu chuẩn theo quy định.

Năm 2020, tổ chức đại hội đảng bộ cấp huyện, cấp xã nhiệm kỳ 2020-2025 tại những đơn vị hành chính mới hình thành sau khi sắp xếp.

Sau đó TP sẽ tiến hành sắp xếp, bố trí đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý và giải quyết chế độ, chính sách đối với những người dôi dư.

Năm 2021, tổ chức bầu cử đại biểu HĐND và kiện toàn tổ chức của HĐND, UBND cấp huyện, cấp xã nhiệm kỳ 2021-2026 tại những đơn vị hành chính mới hình thành sau khi sắp xếp.

Theo Nghị quyết 1211/2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính, tiêu chuẩn quận là diện tích tự nhiên từ 35km2 trở lên, dân số từ 150.000 người trở lên. Đối với cấp phường (thuộc quận), dân số từ 15.000 người trở lên, diện tích tự nhiên từ 5,5km2 trở lên.

Đối chiếu với tiêu chuẩn trên thì TPHCM còn nhiều quận, phường chưa đạt tiêu chuẩn. Thực tế việc sáp nhập các đơn vị hành chính đã được TPHCM đề xuất từ lâu. 

Tại buổi làm việc của lãnh đạo TP với UBND quận Bình Tân vào năm 2016, Phó Giám đốc Sở Nội vụ TP Đỗ Văn Đạo nhận xét, quận 4 có diện tích chỉ hơn 4km2, dân số chỉ hơn 200.000 người, nhỏ nhất TPHCM. Nếu so về diện tích thì quận 4 còn nhỏ hơn cả phường Bình Hưng Hòa A (quận Bình Tân), còn nếu so về dân số thì quận 4 có số dân chưa gấp đôi được phường này...

“Nhưng nếu so về bộ máy thì quận 4 vẫn phải duy trì một bộ máy đầy đủ của quận và của 15 phường trong quận. Cho nên nếu sáp nhập với một quận khác thì tiết kiệm rất nhiều về biên chế, kể cả cơ sở vật chất…” - Phó Giám đốc Sở Nội vụ nói.

Cũng theo ông Đạo, trong cuộc khảo sát của Ban tổ chức Thành ủy và Sở Nội vụ tại phường Bình Hưng Hòa A, Chủ tịch phường khẳng định vẫn điều hành tốt với biên chế quy định của cấp phường hiện có, dù phường này có đến 115.000 người.

“Trình độ cán bộ đã được nâng lên, khoa học kỹ thuật được nâng lên, vì thế dứt khoát phải tiến tới sáp nhập đơn vị hành chính để tinh giản biên chế, tiết kiệm cơ sở vật chất”, ông Đạo nói.

Vấn đề phân bố, quản lý dân cư trong bối cảnh dân số TP tăng nhanh trong những năm qua cũng được lãnh đạo TP nói đến như một thách thức trong quá trình điều hành, phát triển kinh tế, xã hội.

Tại hội thảo khoa học “Quản lý đô thị trên địa bàn TPHCM: thực trạng, vấn đề và giải pháp” diễn ra cuối năm 2018, Bí thư Thành ủy TPHCM Nguyễn Thiện Nhân cho rằng, mỗi năm TP tăng 200.000 dân, 5 năm sẽ tăng 1 triệu dân.

TPHCM có 5 quận có diện tích rất nhỏ, quận nhỏ nhất chỉ khoảng 5km2 nhưng huyện lớn nhất là Cần Giờ đến 704km2, chênh nhau hơn 140 lần. Về dân số, huyện Cần Giờ 70.000 dân còn các quận nội thành lên đến 600.000 dân, chênh nhau đến 8,7 lần. Như vậy mô hình hành chính của TPHCM đang cực kỳ phân hóa.

Riêng hai huyện Cần Giờ, Củ Chi cộng lại thì có diện tích 1.139km2. Như vậy, dân số 2 huyện này thấp nhưng diện tích chiếm 54%.

Quốc Anh