Quỹ lương hưu có nguy cơ cạn kiệt hoàn toàn

Khuyến nghị trên là một phần báo cáo do ILO (tổ chức lao động Quốc tế) công bố tại hội thảo “Đánh giá tài chính Quỹ Hưu trí ở Việt Nam - Kết quả dự báo và những khuyến nghị” do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH) cùng  ILO vừa tổ chức tại Hà Nội.

Theo báo cáo của ILO, chỉ khoảng 20% lực lượng lao động tham gia bảo hiểm xã hội ở Việt Nam (theo số liệu năm 2009, có 9,3 triệu người đóng góp cho quỹ hưu trí và tử tuất trong tổng số 48,5 triệu người trong độ tuổi lao động). Tỷ lệ này có thể tăng trong thời gian trước mắt khi Việt Nam đang bước vào “thời kỳ dân số vàng” với số người trong độ tuổi lao động (từ 15 tuổi trở lên) chiếm tới 58,5% cơ cấu dân số (số liệu năm 2010). Tuy nhiên, quá trình lão hóa dân số ở Việt Nam đang diễn ra rất nhanh và một tỷ trọng lớn dân số sẽ không còn được hưởng trợ cấp xã hội trong tương lai.

“Quỹ lương hưu sẽ bắt đầu thâm hụt từ năm 2020 và sẽ hoàn toàn cạn kiệt vào năm 2029. Đây sẽ là một thách thức lớn đối với nền kinh tế Việt Nam” - ông Carlos Galian, chuyên gia của ILO tại Việt Nam cho biết. Cũng theo chuyên gia, chế độ hưu trí hiện tại được đánh giá còn nhiều bất cập, thể hiện ở tuổi về hưu tương đối sớm, đặc biệt là đối với nữ giới, và một  bộ phận người lao động được phép về hưu trước tuổi quy định, trong bối cảnh tuổi thọ trung bình được nâng cao và tỷ lệ sinh giảm rõ rệt.

Một vấn đề không kém quan trọng khác là sự mất cân đối về lợi ích dành cho nhóm công chức nhà nước và người làm công ở các doanh nghiệp tư nhân, do khác biệt trong cách tính lương hưu.  ILO hoàn thành báo cáo này với tiêu đề “Đánh giá và dự báo tài chính quỹ hưu trí của Việt Nam” theo đề nghị của Chính phủ Việt Nam với sự cộng tác của Bộ LĐ-TB&XH, Bảo hiểm xã hội Việt Nam, Bộ Tài chính và Tổng cục Thống kê.

“Để có cơ sở hoạch định chính sách bảo hiểm xã hội nói chung, chính sách hưu trí nói riêng, nhất là phục vụ Đề án Cải cách chính sách bảo hiểm xã hội giai đoạn 2012 - 2020, rất cần có sự đánh giá quỹ hưu trí hiện tại và dự báo được xu hướng quỹ hưu trí trong thời gian tới” - Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Phạm Minh Huân tham gia ý kiến. Chính sác tăng dần tuổi nghỉ hưu được cho là một biện pháp quan trọng để cân đối tài chính giữa nguồn thu và chi cho quỹ. Tuy nhiên, theo ILO, chỉ riêng biện pháp này vẫn chưa đủ để cải thiện tình hình quỹ.

Giám đốc Văn phòng ILO tại Hà Nội Gyorgy Sziraczki nhận định: “Việc Quốc hội dự định sửa Luật Bảo hiểm Xã hội trong năm tới và Chính phủ ghi nhận tầm quan trọng của việc cải cách này là một tín hiệu đáng mừng. Việt Nam nhất thiết phải cân bằng được quỹ lương hưu”.

 Thanh Trầm