Người thương binh tự làm mọi việc từ đôi tay không còn bàn tay

Thanh xuân gửi lại chiến trường

Năm 1969, tốt nghiệp trường trung cấp điện Vĩnh Phú, chàng trai Nguyễn Văn Linh (SN 1949, trú xã Thanh Giang, Thanh Chương, Nghệ An) được giữ lại trường công tác. Cuộc chiến đấu chống Mỹ cứu nước bước vào giai đoạn quyết liệt, cũng trong năm này, Nguyễn Văn Linh có mặt trong hàng quân ra trận.

Ông được biên chế vào C4, D8, E210 Binh trạm 41, đường dây 559, đóng quân ở tỉnh Xa-va-na-khet (Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào). Đơn vị có nhiệm vụ bảo vệ đường mòn Hồ Chí Minh – con đường vận chuyển huyết mạch vào chiến trường miền Nam trở thành trọng điểm đánh phá ác liệt của đế quốc Mỹ.

“Khoảng 3h sáng ngày 19/5/1971, máy bay Mỹ cấp tập thả bom vào các trọng điểm hòng xóa sổ đường mòn Hồ Chí Minh. Anh em chúng tôi nhào ra nhưng trận địa pháo bị trúng bom bi của địch, chỉ kịp nhảy vào hầm cá nhân. Dứt loạt bom, mọi người lại nhảy lên mâm pháo nhưng lúc này nòng pháo bị kẹt. Khi lên kiểm tra để thông nòng pháo thì tôi bị thương…”, ông Linh nhớ lại.

Tỉnh dậy, ông đã được đồng đội đưa vào bệnh xá với hai tay và 1 phần cẳng tay bị nát bét. Các bác sĩ phải cắt bỏ toàn bộ phần bị thương để cứu cánh tay. Không thể nói người lính mới 22 tuổi đời với bao dự định đang ở phía trước đã sốc đến nhường nào trước tình cảnh của mình. Rời mâm pháo, người lính ấy bước vào cuộc chiến đấu mới, cuộc chiến đấu để giữ mình không buông xuôi, gục ngã…

Mùa mưa 1971, thương binh Nguyễn Văn Linh được chuyển dần ra Bắc điều trị. Ông âm thầm chịu đựng nỗi đau của một người tàn phế, thỉnh thoảng nhờ người viết thư về nói dối bố mẹ là mình vẫn khỏe, đang công tác tốt.

“Số cán bộ cùng trường ra trận với tôi đợt đó không có ai trở về. Những thanh niên trong làng tôi vào chiến trường, lần lượt hi sinh. Tôi, dẫu mất hai cánh tay vẫn thấy mình còn may mắn hơn nhiều đồng đội, đồng chí.

Ở Trại điều dưỡng thương binh 582 (Đoàn 582, Quân khu Hữu Ngạn), có nhiều thương binh còn nặng hơn tôi, chúng tôi nương tựa vào nhau, động viên nhau. Những người bị thương cả hai mắt, họ còn khổ hơn tôi nhiều lần. Tôi còn đôi mắt, còn đôi chân, còn một phần của đôi tay, lẽ nào lại đầu hàng số phận”, người lính già nhớ lại.

Bắt đầu lại từ đôi tay… không còn bàn tay

Người ta nói bắt đầu bằng đôi bàn tay trắng, ông Linh thậm chí đôi bàn tay trắng cũng chẳng còn. Nhưng bù lại, ông có ý chí kiên cường và quyết tâm sắt đá. Ông bắt đầu tập làm những công việc đơn giản nhất bằng mẩu thịt dưới khuỷu tay. Ông bắt nó phải “cầm, nắm”, bắt nó phải tuân theo sự điều khiển của trí não. Dần dần, Nguyễn Văn Linh có thể tự mình phục vụ bản thân, có thể viết được cả thư.

Ông có thể điều khiển hai cánh tay bị cụt gần đến khuỷu nhưng đối mặt như thế nào với người con gái mình yêu thương và hẹn ước? Người lính ấy suy nghĩ nhiều lắm. Ông yêu nhưng không muốn người mình yêu phải khổ. Nhưng rồi, cô giáo dạy Văn Hồ Thị Cúc (SN 1950) đã vượt qua mọi rào cản để gắn bó với người thương binh này.

Lấy nhau rồi, ông “trốn” trại an dưỡng về phụ vợ công việc nhà. Khó ai có thể nghĩ được rằng người đàn ông không còn đôi tay ấy vẫn thay vợ chăm con, cho con bú mớm, thay tã… “Ông ấy thương vợ, thương con nên chịu khó lắm. Tôi sinh được 2 tháng là phải đi làm, một tay ông ấy chăm con cả đấy. Con bé thứ 2 nghịch lắm, thế mà ông ấy cho con ăn đâu vào đấy. Mấy chục năm làm vợ ông ấy, tôi không chê trách được ông ấy điểm chi”, bà Hồ Thị Cúc luôn dành những lời tốt đẹp để nói về người chồng của mình.

Thương vợ vất vả chèo lái gia đình, đồng lương ít ỏi khó có thể lo toan cho cả gia đình 6 miệng ăn, ông quyết định đi buôn. Ngày đó tiêu chuẩn thương binh nặng được phân phối 1 chiếc xe đạp. Ông đạp xe đi mua lạc rồi đạp xe xuống Vinh bán kiếm lời.

“Tôi không có tay, đi xe cực lắm. Tôi tập “nắm” ghi đông rồi đạp, cũng không khó như mình tưởng, miễn là giữ được tay lái. Cái khó nhất là “bàn tay” không thể bóp phanh khi xuống dốc hay dừng lại. Tôi "chế" thêm chiếc phanh sang trục bánh sau, khi cần, chỉ việc với chân ra, đạp vào phanh là xe dừng. Mình khiếm khuyết đôi tay thì phải dùng trí óc mà bù vào”, ông kể.

Cứ 1 bì lạc 6 yến buộc vào gác-ba-ga, ông vượt chặng đường hơn 50 cây số xuống Vinh bán. Có đợt nhận được mối hàng lớn, ông tự mình “áp tải” hàng ra Hà Nội. Có những chuyến hàng lãi bằng cả 4-5 lần tiền lương, ông tích góp đủ để dựng một căn nhà rộng rãi khang trang cho gia đình 6 con người.

Từ sự tần tảo chịu khó của người mẹ, sự lèo lái, tháo vát của người cha, 4 người con của ông bà học hành đỗ đạt thành tài, có vị trí trong xã hội. Ở cái tuổi 70, đáng lẽ ra ông có thể nghỉ ngơi an hưởng tuổi già, thảnh thơi nhìn ngắm thành quả mình làm ra nhưng người lính pháo binh ấy vẫn xem lao động là nguồn vui.

Ông nuôi đàn ong mật với những dụng cụ đã được cải tiến để phù hợp với bản thân. Rảnh rỗi, ông vào bếp giúp vợ cắm cơm, nấu nướng. Với đôi cánh tay thiện nghệ, ông không khác một đầu bếp lành nghề.

“Bà ấy một đời vất vả vì chồng con, mình giúp được gì thì giúp thôi. Cô con gái của tôi không may sớm chịu cảnh góa bụa, một mình nuôi hai đứa con vất vả, tôi cũng phải đỡ đần chúng nó chứ. Còn sức thì còn làm việc, so với đồng chí, đồng đội đã ngã xuống, mình còn may mắn lắm!”, ông chia sẻ đầy lạc quan như thế.

Hoàng Lam