“Người dân có quyền nghi hoặc về lợi ích cục bộ trong việc chặt cây”

Ông Phan Đăng Long - Phó trưởng ban Tuyên giáo Thành ủy Hà Nội - nói rằng việc chặt hạ cây xanh không cần phải hỏi ý kiến người dân, còn đại diện UBND TP.Hà Nội thì cho biết hầu hết người dân đồng thuận thay thế 6.700 cây xanh. Tuy nhiên phản hồi (comment) của người dân trên Báo Dân trí và các tờ báo khác cho thấy điều ngược lại, rất nhiều người bày tỏ sự ngỡ ngàng, bức xúc và tiếc nuối. Xin ông cho biết quan điểm về chuyện này?

“Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra” - nguyên lý đó đã rõ rồi, bây giờ người dân thắc mắc thì TP.Hà Nội phải làm rõ vấn đề đi: Tại sao chặt cây ? Nếu nói người dân đồng thuận thì theo phương thức nào, khi đến nay chúng ta chưa có Luật trưng cầu dân ý ?

6.700 cây bị chặt hạ không phải nhỏ. Vậy thì đã có một hội đồng khoa học nào đánh giá về việc này chưa, tôi đề nghị công khai ra. Công khai xem có bao nhiêu cây bị hư hỏng do mối mọt, bao nhiêu cây không thích hợp, có bộ rễ phá hỏng cơ sở hạ tầng ?

Cây cối trong đô thị góp phần quan trọng vào sinh thái môi trường thì chúng ta có thể cải tạo dần, từng bước chứ không phải tiến hành chặt hạ hàng loạt như vậy.

Ai sống ở Hà Nội chắc đều nhớ tới cây gạo trước đền Ngọc Sơn và chắc ai cũng biết lý do vì sao nó chết. Ai cũng biết hồi đó, một trong những lý do khiến cây gạo chết là vì người dân quan niệm lấy vỏ gốc cây gạo chữa được nhiều bệnh nên người dân cứ gọt vỏ của nó đi. Lúc đó chúng ta quản lý không tốt nên tạo ra lý do để cây chết. Sau đó thành phố có trồng ngay ở đó một cây khác nhưng thử xem bao giờ mới được một cây gạo như ngày xưa?

Nói thế để thấy rằng ta có thể xây dựng nên một tòa nhà rất nhiều tầng, ta có thể định lượng được 1 năm xong, 2 năm có thể xong nhưng một cái cây thì 1-2 năm không là cái gì cả, đó là chưa kể tới những cái bóng mát và ký ức của cây với con người nữa. Chúng ta từng có một thời tự hào rằng Hà Nội là thành phố xanh nhưng bây giờ chúng ta không còn cái vị trí đó nữa. Đến tòa nhà Quốc hội mới cũng có cả vườn cây trên lưng chừng, thế tại sao chúng ta chặt mà chả có giải thích gì cho người dân cả.

Việc chặt hạ 6.700 cây xanh là chuyện lớn chứ không phải chuyện nhỏ. Và người dân có quyền nghĩ rằng ở đây có lợi ích cục bộ, cũng giống như chuyện đào đường ấy, người ta nói đào lên cũng có tiền dự án, mà lát lại cũng có tiền dự án và chắc chắn chặt cây cũng là dự án, trồng cây cũng là dự án.

Người dân có quyền đặt câu hỏi, mà người dân đã đặt câu hỏi thì thành phố phải trả lời. Vì thế đến thời điểm này tốt nhất là minh bạch.

Lãnh đạo Hà Nội nói là người dân đồng thuận thì bây giờ phải trả lời xem làm cách nào để anh lấy ý kiến đồng thuận ấy? Trong khi đó các cơ quan truyền thông lại thông tin ngược lại. Tốt nhất trong việc này, thành phố Hà Nội nên công khai ra, xem chi phí cho những việc đó là bao nhiêu, bao lâu thì có một hàng cây hoàn thiện.

Tôi rất mong muốn các cơ quan chức năng liên quan như Hội liên hiệp khoa học kỹ thuật Hà Nội, chỗ đại biểu Bùi Thị An (đoàn TP.Hà Nội) với chức trách và bộ máy của mình kiểm tra xem có đúng các cây bị chặt hạ do mối mọt không, việc chặt hạ như thế có phải cách ứng xử duy nhất, đúng đắn nhất không?

Đặc biệt phải xem xét trách nhiệm của cơ quan trồng cây trước đây là gì. Có thể trước đây khâu quản lý không làm chặt chẽ, giờ muốn làm bài bản hơn nhưng không thể bài bản theo ý muốn của mình, mà phải làm sao giúp người dân thấy việc đó là hợp lý.

Tôi cho rằng hàng chục năm nữa mới có hàng cây như cũ, mà hàng chục năm nữa thì chắc là những người hiện nay không còn “ở ghế” đó nữa rồi. Và tôi ngờ rằng lúc đó chính họ lại ngồi phê phán người làm sau nếu làm như chính họ bây giờ.

Mấy ngày nay người dân rất xót xa, tiếc nuối khi hàng cây xanh mát hai bên đường Nguyễn Chí Thanh đã bị chặt hạ nhanh đến chóng mặt để trồng mới. Theo ông, việc giải thích rằng đây là một dự án xã hội hóa, “doanh nghiệp bỏ tiền ra sẽ quyết định làm việc gì phù hợp mục đích” có hợp lý không?

Cái đó càng phải thanh tra. Tôi đề nghị thanh tra, làm rõ xem gỗ được hạ xuống sử dụng như thế nào, đầu tư để làm gì,…

Chúng ta đã thấy những hiện tượng xã hội rồi, hàng cây trước cửa không hợp phong thủy nên người ta đã đổ các thứ chất độc để hủy hoại cây. Vậy doanh nghiệp này làm việc đó làm gì? Có phải doanh nghiệp xã hội hóa thì muốn làm gì thì làm đâu. Nếu chủ trương của nhà nước thì phải xem lại mục đích, còn tiền của tư nhân thì chắc chắn không bao giờ có chuyện họ bỏ tiền ra mà không có mục đích nào cả.

Tất nhiên họ có mục đích tốt thì mình ủng hộ nhưng xem mục đích ấy có đúng không? Nếu không có tiền của tư nhân thì cây đó đổ vào đầu dân thì ai chịu trách nhiệm? Chỗ đó cho thấy sự vô trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước. Nếu thấy cây đó vào mùa mưa bão dễ gây hại cho dân thì nhà nước phải làm chứ không phải để có tiền tư nhân thì mới làm. Cho nên càng thấy rõ bộc lộ rất nhiều điểm không ổn trong dự án này.

Theo ông, trước việc “dậy sóng” dư luận như hiện nay thì Hà Nội nên dừng toàn bộ việc chặt hạ cây xanh để có đánh giá lại và trả lời cho người dân được rõ?

Đúng vậy. Nên dừng ngay lại và công khai ra. Nếu chúng ta đả thông cho người dân thấy đây là việc làm tốt thì nên tôn vinh người đóng góp, còn cứ để như hiện nay thì tôi cho rằng lợi bất cập hại, người ta có quyền đưa ra những nghi hoặc về lợi ích trong việc đó.

Xin cảm ơn ông !

Thế Kha (thực hiện).