Ngôi làng phấp phỏng chờ “thần chết” ung thư gọi tên

“1 tháng gần đây có tới 3 người chết”

Chúng tôi tìm về xóm 10, xã Nghi Thịnh, huyện Nghi Lộc (Nghệ An) khi thông tin về kho thuốc trừ sâu là nguyên nhân dẫn tới cái chết của hàng loạt người dân trong xóm. Càng hoang mang hơn khi mới đây nhất, chỉ trong vòng hơn 1 tháng, cả xóm đã đưa tiễn 3 người đàn ông về nơi yên nghỉ cuối cùng với cùng một chứng bệnh: ung thư.

Ông Trần Bá Huệ - xóm trưởng xóm 10 cho biết: Khoảng 10 năm trở lại đây, người dân trong xóm đau ốm bệnh tật nhiều lắm. Từ khi nhiều người được xác định là chết vì ung thư thì dân thực sự hoang mang. Hầu hết các hộ có người chết vì ung thư đều nằm xung quanh khu vực kho thuốc trừ sâu của HTX dịch vụ nông nghiệp trước đây. Trong 2 năm trở lại đây, xóm 10 có 7 người chết vì ung thư, riêng hơn 1 tháng gần đây thì có tới 3 người chết.

Hầu hết các nạn nhân chết vì ung thư gan hoặc ung thư phổi. Phần lớn các nạn nhân đều đang ở độ tuổi sung sức lao động, do vậy sự ra đi của họ khiến đời sống gia đình hết sức khó khăn. Nhà ông xóm trưởng cách vị trí kho thuốc cũ khoảng 100m theo đường chim bay, nước giếng sau khi bơm lên có mùi hắc, đun sôi có màu nâu đục. “Người ta bảo dân xóm 10 uống thuốc sâu mà sống. Cứ thấy chết liên tiếp thế này ai cũng sợ nhưng không biết làm thế nào cả”, ông xóm trưởng cho biết.

Theo ông Trần Xuân Tý - một người dân trong xóm, thì vào những năm cuối thập kỷ 60 của thế kỷ trước, Tổ dịch vụ cung ứng thuốc bảo vệ thực vật thuộc HTX dịch vụ nông nghiệp Nghi Thịnh dựng một nhà kho tại khu vực xóm 10. Đây là kho chứa nhiều loại thuốc trừ sâu, trừ cỏ bao gồm cả thuốc nước và thuốc bột, trong đó có thuốc 666 - một loại thuốc cực độc, hiện đã bị cấm sử dụng.

Đến năm 1985, HTX giải thể, kho thuốc bị giải tán, một phần thuốc được chuyển đi nơi khác, số còn lại được chôn xuống ngay dưới nền kho. Hiện tại, khu vực nền kho cũ đã được cấp cho một hộ dân sử dụng. Sau hơn 20 năm kể từ ngày thuốc bị chôn xuống lòng đất, có mặt tại đây chúng tôi vẫn ngửi thấy mùi hắc khó chịu bốc lên. Những chiếc chum sành vỡ nát, theo ông xóm trưởng, trước đây, thuốc trừ sâu, trừ cỏ được đựng trong những chum sành này. Tại khu vực nền kho cũ, người ta đã trồng chuối nhưng cây chỉ èo uột, ít khi thấy trổ buồng.

Chị Lê Thị Lợi, nhà ngay sát kho thuốc cũ cho biết: “Vào những ngày trời đổi gió, nóng bức, mùi thuốc sâu vẫn bốc lên nồng nặc. Ngửi vào thấy tức ngực, buồn nôn, khó chịu lắm. Sợ thuốc sâu ngấm vào nước nhưng nếu không dùng nước giếng thì chúng tôi cũng không biết dùng nước gì cả”.

Nước nhiễm độc, vẫn phải dùng

Trước những hoang mang lo lắng của người dân, cuối năm 2011, đoàn cán bộ Viện Hóa học - vật liệu, Viện Khoa học và Công nghệ quân sự - Bộ Quốc phòng và cán bộ Trung tâm y tế huyện Nghi Lộc đã lấy mẫu nước tại 6 điểm quanh khu vực kho thuốc cũ. Trong đợt 1, trong 6 mẫu nước lấy đi kiểm tra thì 3 mẫu có chứa dư lượng thuốc bảo vệ thực vật là Delta BHC (đồng phân 666) cao hơn tiêu chuẩn cho phép. Trong đợt 2, có 1/6 mẫu chứa dư lượng thuốc bảo vệ thực vật là 666 vượt tiêu chuẩn cho phép. Trong kết quả phân tích đợt 3 với 3 mẫu nước thì có 2 mẫu có thuốc bảo vệ thực vật là Delta BHC vượt ngưỡng cho phép.

Dư lượng thuốc bảo vệ thực vật có trong nước sinh hoạt của các hộ dân xóm 10 đã được cơ quan chức năng kết luận. Tuy nhiên, đây có phải là nguyên nhân chính dẫn tới tình trạng người dân mắc và tử vong vì các căn bệnh ung thư hay không thì cần phải kiểm tra, nghiên cứu thêm.

Trong khi chờ các cơ quan chức năng kiểm tra thì các hộ dân ở đây vẫn phải sử dụng nguồn nước nhiễm độc để ăn uống và sinh hoạt. Mới đây, đơn vị cung cấp nước sạch đã đến khảo sát địa hình và có phương án xây dựng đường ống cung cấp nước sạch cho các hộ dân nhưng đến bao giờ dân mới có nước sạch dùng thì vẫn chưa có câu trả lời chính xác. Người dân ở đây đang mong chờ các cơ quan liên quan sớm có biện pháp điều tra nguyên nhân dẫn tới căn bệnh ung thư cũng như có biện pháp xử lý nguồn hóa chất tồn dư trong đất.

Hoàng Lam