Dự án lớn phải được thẩm định về công nghệ môi trường

Bộ trưởng KH&CN Nguyễn Quân đăng đàn trong chương trình “Dân hỏi – Bộ trưởng trả lời” tối 16/2 trên truyền hình quốc gia.

Một vấn đề đặt ra với Bộ trưởng Nguyễn Quân là vấn nạn ô nhiễm nguồn nước (ở nhiều vùng thành phố lẫn nông thôn) – một trong những nguyên nhân được xác định khiến tỷ lệ người mắc bệnh ung thư ở Việt Nam rất cao, ngày càng có xu hướng gia tăng. Để khắc phục tình trạng này, ngoài ngành Tài nguyên & Môi trường, Bộ trưởng Nguyễn Quân xác định, có trách nhiệm của ngành Khoa học & Công nghệ.

Bộ KH&CN cũng có nhiệm vụ hỗ trợ các bộ ngành khi nghiên cứu về môi trường. Bộ trưởng Nguyễn Quân cho biết, vừa qua, ĐH Quốc gia Hà Nội có công trình nghiên cứu về asen trong nước ngầm tại Hà Nội, đã được đăng tải trên tạp chí khoa học hàng đầu thế giới, là một đóng góp lớn trong việc kiểm soát ô nhiễm.

Với Viện Hàn lâm Khoa học công nghệ Việt Nam, Bộ KH&CN cũng hỗ trợ một dự án lớn nghiên cứu chế phẩm sinh học để xử lý dioxin ở các vùng đất bị ô nhiễm do chất độc da cam Mỹ đã rải xuống Việt Nam trong chiến tranh. Theo ông Quân, dự án hiện đang được thử nghiệm trên quy mô lớn, hy vọng sẽ xử lý triệt để ô nhiễm dioxin ở Việt Nam.

Cũng về vấn đề trách nhiệm hỗ trợ của cơ quan quản lý nhà nước về lĩnh vực, Bộ trưởng Nguyễn Quân trao đổi về việc một người dân ở Khoái Châu, Hưng Yên chế được thuốc trừ sâu từ dược thảo, không độc hại cho con người được báo chí phản ánh vừa qua. Sản phẩm của cá nhân này hiện gặp khó khăn, chỉ sản xuất được ở quy mô rất nhỏ vì không có “bà đỡ”, không có cơ quan tổ chức nào đứng ra nghiên cứu đầu tư phát triển và nhân rộng.

Bộ trưởng Nguyễn Quân nhận định, đứng về mặt quản lý ngành khoa học công nghệ, rõ ràng, Bộ KH&CN, các cơ quan liên quan cần có trách nhiệm trong vấn đề. Khi một người dân, thậm chí một doanh nghiệp có được kết quả nghiên cứu còn sơ khai thì cơ quan quản lý cần có trách nhiệm hỗ trợ nghiên cứu đó.

“Ở đây là trách nhiệm của Sở KH&CN địa phương, khi phát hiện người dân có nghiên cứu đó thì phải hỗ trợ, giới thiệu người dân đó với các cơ quan nghiên cứu TƯ hoặc địa phương đánh giá, hỗ trợ cho người dân nghiên cứu hoàn thiện sản phẩm, giúp họ đăng ký sản phẩm, nếu là sáng chế thì cấp bằng sáng chế, nếu là sáng kiến thì được bảo hộ quyền tác giả, hoặc nếu là kiểu dáng công nghiệp thì được cấp bằng kiểu dáng công nghiệp để họ yên tâm sản phẩm của họ được bảo hộ” – ông Quân phân tích.

Nghiên cứu khi hoàn thiện có thể được ứng dụng trong cuộc sống. Tuy nhiên, trong nền kinh tế thị trường, để các sản phẩm đi vào cuộc sống thì phải tuân thủ các quy luật, nghĩa sản phẩm phải có đầu ra, các doanh nghiệp muốn đầu tư sản xuất thì phải có lãi. Cơ quan nhà nước có thể hỗ trợ người dân nhưng để kết quả nghiên cứu có thể thành sản phẩm thương mại hóa thì còn cần nhiều yếu tố khác.

Liên quan đến việc đưa khoa học công nghệ vào cuộc sống, Bộ trưởng Nguyễn Quân nhận câu hỏi từ một người nội trợ gặp khó khăn khi sử dụng bộ “kit” thử kiểm tra độ an toàn, mức dư thừa thuốc trừ sâu, hóa chất trên rau quả vì quy trình ạp dụng nhanh cũng phải mất… 1 giờ đồng hồ. Với băn khoăn về tính ứng dụng, độ khả thi của kit thử này, Bộ trưởng KH&CN giải thích, sản phẩm này được làm ra không có mục đích phục vụ đời sống hàng ngày.

P.Thảo