Dân sinh
Fica
DTiNewsTìm hiểu nguồn gốc của trò chơi thơ ấu Cờ tỷ phú
(Dân trí) - Với các thế hệ 8x, 9x, Cờ tỷ phú là một trong những trò chơi quen thuộc thủa ấu thơ. Cùng luật chơi đơn giản, người chơi sẽ được trải nghiệm với các hoạt động kinh tế cách điệu. Tuy nhiên nguồn gốc của trò chơi nổi tiếng này lại là một câu chuyện dài.
Vào đầu thế kỉ 20, một nhà kinh tế học tiến bộ là Henry George ủng hộ khái niệm về "một loại thuế duy nhất", dựa trên niềm tin là mỗi cá nhân có quyền sở hữu 100% những gì họ làm hoặc tạo ra, nhưng mọi thứ tìm thấy ngoài thiên nhiên, nhất là đất đai, nên thuộc về tất cả mọi người. Một người có tên Lizzie Magie đã tạo ra một trò chơi cờ để giới thiệu khái niệm của Henry George tới công chúng. Với tên gọi Cờ tỷ phú (Monopoly), nó đã trở thành một trong những trò chơi cờ phổ biến nhất thế giới với hơn 275 triệu bản game được bán ra. Cờ tỷ phú cũng trở thành biểu tượng của chủ nghĩa tư bản mà chính Magie muốn hạ gục.
Cờ tỷ phú trở thành biểu tượng của chủ nghĩa tư bản
Phát minh của Magie được đặt tên là Trò chơi chủ đất, đăng kí bằng sáng tạo năm 1904 và có cấu trúc khá giống Cờ tỷ phú ngày nay. Có nhiều yếu tố giống nhau giữa hai trò chơi, bao gồm bản đồ 4 cạnh với 9 tài sản ở mỗi mặt, đường ray ở giữa và cả khoảng trống cho nhà tù. Trò chơi này được cộng đồng Arden (Delaware, Mỹ) ủng hộ nhiệt tình, trong đó có cả những tên tuổi nổi tiếng như nhà văn Upton Sinclair và giáo sư Scott Nearing. Những người này giới thiệu trò chơi đi khắp nơi và khiến nó nổi tiếng.
Trò chơi chủ đất được bán với doanh số khá khiêm tốn trong hàng chục năm, nhưng đồng thời các phiên bản của Cờ tỷ phú cũng được phổ biến rộng rãi với việc người chơi thay đổi và bổ sung trong quá trình phát triển. Tới những năm 1920, trò chơi này đã thành một hiện tượng ở bang Massachusetts, đặc biệt là với những người như Daniel Layman cùng anh em Ferdinand và Louis Thun. Chính anh em nhà Thuns đã đưa ra ý tưởng sử dụng các ngôi nhà để đánh dấu quyền sở hữu và tuyên bố mỗi nhà thờ sẽ tương đương với 5 ngôi nhà.
Trò chơi Cờ tỷ phú được người dân Mỹ ủng hộ nhiệt tình, trong đó có cả những tên tuổi nổi tiếng như nhà văn Upton Sinclair và giáo sư Scott Nearing
Sau khi rời trường cao đẳng, Layman quyết định quảng cáo cho trò chơi này và gọi nó là Trò chơi kinh tế. Ông không tuyên bố mình sáng tạo ra nó, nhưng cho rằng mình đã viết nên bộ luật của trò chơi và giới thiệu tới những người bạn của mình. Trò chơi nhanh chóng phổ biến tới một phần thành phố Atlantic, và rất nhiều yếu tố hiện tại trong trò chơi được bổ sung trong giai đoạn này.
Một nhà môi giới bất động sản là Jesse Raiford đã định giá cho từng tài sản trên bàn cờ. Ông thường xuyên chơi trò chơi này với em trai Eugene, cũng như người bạn Charles Todd và Charles Darrow. Trò chơi tiếp tục trở nên phổ biến khắp đất Mỹ, với nhiều thay đổi và những bộ luật mới. Cờ tỷ phú trở thành hiện tượng khắp đất Mỹ và Charles Darrow đăng kí bản quyền cho Cờ tỷ phú dựa trên bộ luật do Charles Todd soạn ra. Darrow trở nên giàu có và được biết tới với vai trò là người sáng tạo ra trò chơi này, trong khi Lizzie Magie và những người khác hoàn toàn bị quên lãng.
Charles Darrow áp dụng luật chơi của Charles Todd và nhờ một người bạn làm cho game trông có vẻ mới mẻ hơn, sau đó đăng kí bản quyền và bán cho anh em Parker vào giữa những năm 1930.
Phải tới những năm 1970, khi một giáo sư kinh tế là Ralph Anspach cố quảng cáo cho trò chơi Phản đối cờ tỷ phú (Anti-Monopoly). Ông nhanh chóng bị kiện và vụ kiện này đã kéo dài thành một cuộc chiến pháp lý kéo dài nhiều năm, thúc đẩy Anspach tìm kiếm nguồn gốc của trò chơi. Cuối cùng, sau gần 10 năm với hai lần thất bại trước tòa, Anspach đã giành được phần thắng. Những người sao chép Cờ tỷ phú như Darrow đều bị tước bản quyền, tòa án cũng tuyên bố những câu chuyện do Darrow đưa ra đều là bịa đặt.
Phan Hạnh
Theo News Au
