Sôi nổi lễ hội Mường Khô của người Mường xứ Thanh

Thứ năm, 14/02/2019 - 14:08

(Dân trí) - Để tri ân Quận công Hà Công Thái và các vị tướng dòng họ Hà đã có công dẹp loạn ở vùng biên giới phía Tây tỉnh Thanh vào cuối thế kỷ XVIII, đầu thế kỷ XIX, vào ngày 10 tháng giêng hằng năm, người dân huyện Bá Thước lại tổ chức lễ hội Mường Khô. Đây cũng là nét văn hóa độc đáo của người Mường ở xứ Thanh nhiều đời nay.

Lễ hội Mường Khô không thể thiếu tiết mục cồng chiêng.

Mường Khô xưa là nơi cư trú của gia tộc Hà Công, một dòng họ lớn, có uy tín và thế lực mạnh; nơi sinh ra và lớn lên của Hà Văn Mao - một trong những thủ lĩnh của phong trào Cần Vương, đã giương cao ngọn cờ yêu nước, tập hợp nghĩa quân, xây dựng căn cứ chống giặc ngoại xâm.

Hàng nghìn người dân và du khách về Điễn Trung, Bá Thước để xem lễ hội Mường Khô.

Địa thế của vùng Mường Khô uốn lượn theo thế sông, dáng núi, hội tụ hầu hết các dòng suối trong địa phận huyện Bá Thước đổ về, cùng với những quả đồi Lai Li - Lai Láng, nơi gắn với truyền thuyết về “Cây chu đá, lá chu đồng, bông thau, quả thiếc”.

Những năm gần đây, lễ hội Mường Khô được phục dựng lại không những để tri ân Quận công Hà Công Thái và các vị tướng dòng họ Hà mà còn cầu cho nhân khang, vật thịnh, mùa màng tươi tốt, con người và vạn vật sinh sôi nảy nở.

Lễ hội Mường Khô không thể thiếu 400 phụ nữ với 400 chiếc cồng chiêng.

Tại lễ hội năm Kỷ Hợi, diễn ra với nhiều hoạt động sôi nổi như: Dâng hương tri ân công lao của Quận công Hà Công Thái, rước kiệu, hòa tấu cồng chiêng, đồng diễn võ thuật cổ truyền và các hoạt động văn hóa – văn nghệ, thể thao, các trò chơi, trò diễn dân gian, thu hút đông đảo nhân dân và du khách thập phương tham gia, như: đua thuyền, thi đấu bóng chuyền, tung còn, kéo co, đẩy gậy…

Chuẩn bị cho lễ hội, các quan lang và dân chúng trong Mường phải sắm sẵn đồ tế lễ gồm trâu, lợn, gà, rượu, gạo… Lễ cúng có 18 mâm, bao gồm 12 mâm cỗ (trong đó có 10 mâm cỗ mặn, 2 mâm bánh chưng) và 6 mâm hoa quả.

Người dân sẽ chọn giờ đẹp để rước kiệu ra Chùa Mèo, nơi thờ tự tổ tiên của dòng họ Hà Công. Dẫn đầu đoàn rước là đội cồng chiêng gồm 400 thiếu nữ Mường mặc trang phục truyền thống mang theo 400 chiếc cồng vừa đi, vừa diễn tấu xướng lên âm thanh hùng hồn vang vọng núi rừng trong lễ hội Mường Khô.

Tiếp sau là chấp kích, bát bửu, kiệu long đình có lọng che; đội tế và đông đảo người dân Mường Khô tạo nên nét độc đáo và riêng biệt chỉ có ở xứ Mường. Tiếng cồng chiêng một trong những thứ không thể thiếu trong lễ hội Mường Khô, nó thể hiện sức mạnh và khát vọng của bà con xứ Mường.

Những gian hàng truyền thống được bày bán trong lễ hội.

Đồ tế lễ được đặt ở 2 nơi là Đền Cụ (Hậu cung) và Nhà Chính, nơi thờ những người có công với đất nước và có công với đất Mường như: Hà Công Thái, Hà Công Ngôn, Hà Công Chấn, Hà Văn Mao, Hà Triều Nguyệt..

Phần lễ được diễn ra trang nghiêm và thành kính dưới sự trụ trì của các vị cao niên xứ Mường. Không những vậy, lễ hội Mường Khô còn có những gian hàng của ngon, vật lạ, cây trái trong vườn mang ra chợ bày bán. Đối với những khách từ xa đến, bà con sẵn sàng biếu tặng các sản vật, thể hiện lòng hiếu khách cũng như cầu mong may mắn đến gia đình mình.

Bình Minh