Phát hiện nhiều di vật quý ở Hành cung Lỗ Giang thời Trần

Theo báo cáo, lần khai quật thứ hai năm 2015 diễn ra từ giữa tháng 11 trên diện tích rộng khoảng 600 m2 thuộc Khu A - 6 hố và Khu D - 1 hố. So với lần khai quật thứ nhất năm 2014 thì hiện vật khai quật được lần này phong phú hơn về số lượng và đa dạng về loại hình.

Báo cáo cho thấy, trong đợt khai quật lần này đã tìm thấy nhiều hiện vật, dấu tích có giá trị như dấu vết móng trụ sỏi gia cố chân cột, bó nền gạch, các khoảng sân, móng trụ sỏi, nền sân gạch, dấu vết bó nền gạch, mảnh tượng cổ rồng, sành, gốm sứ, các cụm ngói (ngói mũi sen, ngói mũi lá, ngói lót), lá đề (lá đề cân, lá đề lệch trang trí hình rồng), mảnh đầu đao, tượng đầu rồng, gạch… Đặc biệt, vật liệu kiến trúc thời Lê Trung Hưng, thời Nguyễn cũng được tìm thấy trong lần khai quật này.

Từ việc kết hợp kết quả khai quật cộng với tư liệu lịch sử cho thấy khu vực khai quật là khu vực Đền Trần - Thái Lăng (còn gọi là Đền Thâm Động) là một hành cung lớn, kết nối giữa phủ Long Hưng (Thái Bình) với phủ Thiên Trường (Nam Định) và Hoàng thành Thăng Long (Hà Nội). Tuy nhiên, trải qua bao biến thiên, ngày nay vị trí của hành cung nằm ở đâu, qui mô, diện mạo ra sao vẫn là một bí ẩn.

Được biết, từ tháng 8 đến tháng 12/2014, Bảo tàng tỉnh Thái Bình đã phối hợp với Trung tâm Nghiên cứu kinh thành tổ chức khai quật khảo cổ lần thứ nhất tại khu vực này. Và dựa vào nguồn tư liệu lịch sử và thực tế khảo cổ, các nhà nghiên cứu đã làm rõ giai đoạn tồn tại, vai trò, vị trí, kết cấu của công trình kiến trúc hành cung Lỗ Giang (còn gọi là hành cung Kiến Xương) dưới thời các vua Trần Hiến Tông, Trần Anh Tông.

Đồng thời, lần đầu tiên làm rõ được không chỉ mặt bằng của một công trình kiến trúc mà là một tổ hợp ít nhất ba công trình kiến trúc kết nối với nhau trong một chỉnh thể có quy mô và sự nguy nga, tráng lệ được xây dựng công phu, đẹp đẽ mang tính chất cung điện, hoàng gia.

Kết quả khai quật, nghiên cứu khảo cổ đã cung cấp thêm rất nhiều tư liệu quan trọng không những minh chứng sinh động và rõ ràng về vị trí của Hành cung Lỗ Giang xưa trên đất Hồng Minh, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình mà còn cung cấp nhưng cơ sở dữ liệu quan trọng phục vụ hiệu quả cho công tác nghiên cứu, so sánh, đánh giá giá trị và lập hồ sơ khoa học về di tích, di vật thời Trần của khu di tích Hoàng thành Thăng Long nói chung và các di tích khoa học khác.

Đại Việt sử ký toàn thư chép: Trước năm 1293, bà Khâm Từ Bảo Thánh Hoàng Thái hậu mẹ vua Trần Anh Tông, vợ vua Trần Nhân Tông đã từng sống ở cung Lỗ Giang, phủ Long Hưng (Hưng Hà, Thái Bình ngày nay) và mất tại đây vào ngày 13/9/1293. Hành cung Lỗ Giang cũng gắn với sự nghiệp của vua Trần Hiến Tông. Ông mất tại đây vào ngày 11/6/1341, khi mới 23 tuổi

Hà Tùng Long