Phát hiện giếng nước cổ thời Chăm Pa

Trong quá trình điều tra, khảo sát, nghiên cứu các di tích lịch sử văn hóa trên địa bàn huyện Cẩm Xuyên, đoàn khảo sát đã phát hiện chiếc giếng cổ tại khu vực thuộc làng Hữu Quyền (cũ), nay thuộc thôn 1, xã Cẩm Huy, cách quốc lộ 1A khoảng 1km về hướng Đông, phía sau di tích lịch sử văn hóa Đền làng Hữu Quyền.

Giếng còn giữ nguyên hình dáng và cấu trúc hình vuông, chiều dài mỗi cạnh 2m, chiều sâu 2-3m. Thành giếng phía trên được ghép bằng các phiến đá hộc và đá cuội màu đen xám, phía dưới thành giếng được kè lát các tấm gỗ phiến bằng gỗ sến dày chắc chắn. Hiện trên thành giếng còn lưu giữ niên đại tu sửa, ghi bằng chữ Hán cổ: Bảo Đại Bính Tý 1936.

Bà Bùi Thị Tứ (SN 1963) ở thôn 1 xã Cẩm Huy, nhà ở ngay cạnh giếng cho biết: "Hồi còn nhỏ tôi thường nghe bà kể, trước đây miệng giếng nằm ngang mặt đất. Có lần bà chăn bò, làm bò rơi xuống giếng, bị làng phạt. Sau đó người ta cho xây thêm khoảng 1m để làm thành giếng. Nguồn nước trong giếng thường chỉ cao 1m, chưa bao giờ cạn".

Một bậc cao niên trong làng còn cho biết, phía trước giếng có một ngôi đền làng Hữu Quyền, mỗi khi có tế lễ dân làng lấy nước giếng lên thờ cúng. Dưới triều vua Minh Mạng (1820 - 1840), có lần nhà vua đi kinh lý qua đây đã ghé qua, cho người cân đo nước và khẳng định nước giếng cổ sạch, trong, mát, ngọt, nguồn mạch tốt…

Theo các nhà nghiên cứu khảo cổ, đây là một trong số giếng cổ mang đậm kỹ thuật xây cất giếng cổ của người Chăm Pa. Phía Nam Hà Tĩnh từ thời Lý, Trần (thế kỷ X-XIV) là địa bàn giao thoa của nền văn hóa Chăm Pa và Đại Việt. Ngoài ra, các nhà khảo cổ còn phát hiện một hệ thống giếng cổ mang yếu tố kỹ thuật Chăm Pa ở các huyện Nghi Xuân, Kỳ Anh…

Hy vọng thời gian tới, các nhà nghiên cứu khảo cổ và văn hóa sẽ có các chuyên đề nghiên cứu sâu hơn và toàn diện hơn về hệ thống các giếng cổ này nhằm góp phần nghiên cứu, bảo tồn và phát huy những giá trị di sản về những dấu tích Chăm Pa trên vùng đất Hà Tĩnh.

Sau đây là một số hình ảnh về chiếc giếng cổ này...