Lễ mừng cơm mới ngày đầu năm của người Xơ Đăng

Các lễ vật để cúng trong lễ mừng cơm mới như: Cơm lam, thịt heo nướng, thịt chuột đồng, thịt nướng ống tre, măng rừng, cà đắng... và đặc biệt không thể thiếu những ché rượu cần đặc trưng của bà con Xơ Đăng được ủ từ hạt lúa chọn lọc của mùa màng vừa qua.

Đằng sau mỗi món ăn dâng cúng Yàng, là mỗi câu chuyện có ý nghĩa đặc biệt riêng như: cơm lam trong lễ mùng cơm mới đó là cơm được nấu từ những hạt gạo đầu tiên của vụ mùa được bà con cất giữ cẩn thận và để dành để đến ngày đầu năm mới sẽ đem ra nấu cơm dâng lên cho Yàng để cảm ơn Yàng đã ban cho họ những điều tốt đẹp nhất. Còn đối với món thịt chuột nướng, người dân Xơ Đăng bắt chuột loài thường phá hoại vụ mùa để dâng tế lên mong thần linh để mong chúng không còn phá hoại mùa màng của bà con nữa.

Khâu trang trí bày biện của buổi lễ cũng được bà con rất chú trọng, giữa sân nhà văn hóa được dưng lên một cây nêu, xung quanh bày biện các lễ vật để tế là đầu heo, thịt chuột nướng và ché rượu cần. Các tấm bàn dài làm bằng tre nứa được dựng ở 4 phía nhà văn hóa để bày biện các thức ăn và rượu cần đã được chuẩn bị trước đó.

Sau khi mọi thứ đã được chuẩn bị, già làng là người đại diện cho tất cả bà con của buôn làng đọc lời khấn nguyện với Yàng, họ cảm ơn Yàng vì 1 năm qua đã cho họ có sức khỏe để làm ra lương thực, cơm gạo, nuôi sống con người; Và cầu xin ban cho một mùa vụ năm tới sẽ mưa thuận gió hòa, bà con làm ăn tốt hơn năm cũ và mọi người đều khỏe mạnh no ấm.

Tiếp đến là màn biểu diễn cồng chiêng đậm chất Tây Nguyên của các nghệ nhân buôn làng, những âm thanh ngân vang hòa cùng không khí lúc bà còn quây quần cùng nhâm nhi ché rượu cần cay nồng và thưởng thức những thành quả của một năm lao động miệt mài trên nương rẫy, cùng trò chuyện vui vẻ về 1 vụ mùa trong năm vừa qua.

Kết thúc buổi lễ mừng cơm mới là những điệu múa của người dân Xơ Đăng, cùng các trò chơi dân gian như kéo co, đẩy gậy, thi giã gạo, đi cà kheo... bà con trong buôn làng ai nấy đều phấn khởi và hào hứng với các trò chơi, tất cả vui mừng quay quần bên nhau gắn kết tình yêu thương của đông đảo bà con nơi đây.

Lễ hội còn thêm phần ấm cúng, khi khách xa đến dự buổi lễ của buôn làng đều được bà con nơi đây tiếp đón hết sức nồng hậu, niềm nở, bà con vui mừng chia sẻ về truyền thống của buôn làng, những nét đặc sắc mang đậm dấu ấn riêng của bà con dân tộc Xơ Đăng. Lễ mừng cơm mới là lễ hội đặc sắc và quan trọng nhất của đồng bào dân tộc Xơ Đăng ở buôn Kon H'Ring, đây là nơi để chia sẻ và kết nối các thành viên trong buôn làng. Đặc biệt, lễ hội còn là ngày để bà con buôn làng ôn lại những truyền thống tốt đẹp của cha ông để lại và là nơi lưu giữ những nét văn hóa đặc trưng không thể lẫn vào đâu của người dân tộc Xơ Đăng.

Trương Nguyễn