Điểm sáng trong công tác đào tạo y tế của Việt Nam

Đào tạo lý thuyết phải đi đôi với thực hành

Cùng với sự tăng trưởng kinh tế và chuyển dịch cơ cấu bệnh tật từ các bệnh truyền nhiễm sang không truyền nhiễm, sự xuất hiện của các bệnh mới nổi, biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, già hóa dân số… nhu cầu chăm sóc sức khỏe đã thay đổi. Sự thay đổi đó đòi hỏi phải có nhân lực đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Lần đầu tiên ở Việt Nam vào năm 1997, chương trình Thạc sĩ Y tế công cộng (ThS YTCC) được Bộ Giáo dục và Đào tạo cho phép đào tạo thí điểm tại Trường Đại học Y tế công cộng (ĐHYTCC). Đến nay nhà trường đã tuyển sinh được 19 khoá và trở thành địa chỉ tin cậy của các học viên trên cả nước.

Các thạc sĩ YTCC có thể tham gia hoạt động ở hệ thống y tế tại tất cả các tuyến, có khả năng phát hiện vấn đề sức khỏe, xây dựng kế hoạch và triển khai các chương trình can thiệp và cung cấp bằng chứng khoa học cho quá trình hoạch định chính sách, góp phần nâng cao sức khỏe cộng đồng.

Có được kết quả đó, Chương trình đào tạo ThS YTCC của Trường ĐHYTCC luôn tạo được các dấu ấn riêng biệt. Với phương châm ”Đào tạo gắn liền với thực địa”, chương trình ThS YTCC của Trường ĐHYTCC là một thành viên của mạng lưới đào tạo quốc tế “Public Health School Without Wall – PHSWOW” từ năm 1997. Học viên dành toàn bộ năm thứ hai tại các cơ sở thực địa để tìm hiểu vấn đề sức khỏe, thu thập, phân tích số liệu, đề ra các giải pháp can thiệp và viết luận văn tốt nghiệp. Nhà trường đã xây dựng hệ thống khoảng 20 cơ sở thực địa tại Hà Nội, Vĩnh Phúc, Hải Dương, Bắc Ninh, Hà Tây, Hưng Yên, một số tỉnh thuộc khu vực Tây Nguyên và Tây Nam Bộ. Quá trình học tập tại thực địa giúp học viên thu được nhiều kinh nghiệm để áp dụng vào công tác của mình sau khi tốt nghiệp.

Với chiến lược dạy và học thu hút sự tham gia tích cực, tự chủ của học viên trong quá trình học tập, nhiều phương pháp dạy học tích cực như giảng dạy dựa trên vấn đề (PBL) và phương pháp giảng dạy dựa trên tình huống (SBL), tình huống (case studies), đóng vai, trình bày v.v được áp dụng kết hợp với giảng dạy truyền thống. Các kỹ năng như làm việc nhóm, giao tiếp, ra quyết định được lồng ghép trong các môn học.

Đảm bảo chất lượng đào tạo cũng luôn được nhà trường đặc biệt quan tâm và được đặt lên hàng đầu. Thông tin phản hồi về chương trình được thực hiện thường xuyên, qua nhiều kênh khác nhau: học viên, cựu sinh viên và nhà tuyển dụng. Đánh giá chương trình được thực hiện định kỳ sau 5 năm triển khai. Các ý kiến phản hồi được sử dụng để điều chỉnh chương trình. Việc điều chỉnh chương trình cũng là cơ sở phát triển nhiều môn học tự chọn nhằm đáp ứng những thay đổi liên quan đến mô hình và gánh nặng bệnh tật hiện tại như môn học phòng chống HIV/AIDS, phòng chống chấn thương, một sức khoẻ,..

Số lượng học viên ngày càng tăng, mở rộng đào tạo cho các vùng trọng điểm và khó khăn của cả nước (Tây Nguyên và Tây Nam Bộ) và cả nước bạn Lào và Campuchia. Về địa bàn 61/63 tỉnh thành của Việt Nam có học viên tham gia chương trình ThS YTCC tại Trường ĐH YTCC. Kết quả đánh giá năm 2014 cho thấy, Chương trình được đánh giá rất cao trong cung cấp và tăng cường các năng lực của học viên như nghiên cứu, truyền thông, quản lý, lập kế hoạch cũng như cung cấp nguồn nhân lực với hiểu biết và kỹ năng có thể giải quyết các vấn đề sức khỏe hiện tại. Cựu học viên của Trường đã trở thành các cán bộ nòng cốt trong mạng lưới nhân lực hệ thống YTDP của cả nước. Các khóa ThS YTCC đã tốt nghiệp trở về địa phương phát huy hiệu quả trong nhiều lĩnh vực công tác, đặc biệt là vận động chính sách, quản lý chương trình y tế.

Không dừng lại ở việc đào tạo sinh viên, Trường ĐHYTCC còn tích cực tham gia xây dựng và kết nối mạng lưới đào tạo ThS YTCC tại Việt Nam cũng như các nước trong khu vực, góp phần mở rộng mạng lưới và nâng cao năng lực đào tạo ThS YTCC. Trường đã đi đầu trong việc tư vấn, hỗ trợ góp phần nâng cao năng lực giảng viên của mạng lưới đào tạo ThS YTCC của các trường ĐH Y-Dược trên cả nước. Trong giai đoạn 2002 - 2010, 7 khóa thực tập sinh là giảng viện của các Trường Đại học Y-Dược được học tập, nâng cao năng lực YTCC tại các khoa của Trường. Trong giai đoạn 2007-2011, trong khuôn khổ dự án tăng cường năng lực YTCC do AP hỗ trợ, nhà trường đã triển khai một loạt các hoạt động nhằm phát triển chương trình đào tạo ThS YTCC và nâng cao năng lực giảng dạy YTCC cho giảng viên một số Trường ĐH Y Dược (Huế, Cần Thơ). Trường cũng đã hỗ trợ kỹ thuật cho Trường ĐH khoa học sức khỏe của Lào, Viện Y tế công cộng Lào và Campuchia xây dựng chương trình đào tạo ThS YTCC từ năm 2002 và triển khai các nghiên cứu về lĩnh vực YTCC.

Kiểm định thành công theo chuẩn các Trường Đại học Đông Nam Á

Để chuẩn bị cho kiểm định chất lượng trong khu vực và quốc tế, Nhà trường đã có sự đầu tư công phu, chuẩn bị và tích luỹ kinh nghiệm trong nhiều năm. Với tiềm năng và thế mạnh trong hợp tác quốc tế, một số môn học trong chương trình ThS YTCC của Trường ĐHYTCC được kiểm định và công nhận trong mạng lưới TropEd đào tạo ThS sức khỏe quốc tế (Master of International Health) năm 2008 và Trường chính thức trở thành thành viên của mạng lưới TropEd.

Hàng năm nhà trường tổ chức đào tạo hai môn học Truyền thông chính sách Y tế và Phòng chống Chấn thương cho các học viên từ các nước châu Âu bằng tiếng Anh. Từ năm 2014, nhà trường tiếp tục tham gia giảng dạy 4 môn học của chương trình và đồng hướng dẫn luận văn tốt nghiệp cho các ThS YTCC của Viện KIT (Royal Tropical Institute) Hà Lan. Năm 2016, thêm 01 môn học được công nhận trong mạng lưới TropEd (Lãnh đạo và quản lý trong bối cảnh nguồn lực hạn chế). Trường cũng chủ động thiết lập các chương trình trao đổi sinh viên quốc tế, từ 2013 mỗi năm trường gửi 2 học viên sang thực tập tại Trường ĐH Simon Fraser – Vancouver- Canada và cũng nhận các sinh viên từ Canada và nhiều quốc gia khác (Mỹ, Úc, Thụy Điển…) sang thực tập tại Việt Nam

Năm 2015, với sự quyết tâm và nỗ lực của Ban Giám hiệu, tập thể giảng viên và cán bộ Nhà trường, Trường ĐHYTCC là đơn vị tiên phong trong các cơ sở đào tạo nhân lực y tế ở Việt Nam tiến hành triển khai kiểm định chương trình ThS. YTCC và được công nhận đạt chuẩn AUN vào đầu năm 2016 (mạng lưới các trường đại học Đông Nam Á). Sự kiện này đã đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong sự nghiệp đào tạo của nhà trường, đưa hoạt động đào tạo sang một giai đoạn mới, xứng tầm với các chương trình đào tạo trong khu vực. Trong những năm tiếp theo, nhà trường tiếp tục kiểm định chương trình ThS QLBV vào cuối năm 2016 và các chương trình đào tạo khác của Trường để cam kết với sứ mệnh trở thành cơ sở hàng đầu trong đào tạo, nghiên cứu và tư vấn YTCC tại Việt Nam và khu vực châu Á.