“Tối hậu thư” của ông Trump đến hạn chót, ông Putin sẽ phản ứng ra sao?

Vào cuối tháng 5, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ra “tối hậu thư” cho Nga về vấn đề Ukraine.

Ông Trump tuyên bố Nga có 2 tuần để chứng minh họ có thực sự nghiêm túc về việc chấm dứt xung đột ở Ukraine hay không, và nếu Moscow tiếp tục "câu giờ", Washington sẽ có cách đối phó khác.

“Họ có vẻ muốn làm gì đó. Nhưng cho đến khi văn bản được ký kết, tôi không thể nói cho bạn biết... Tôi rất thất vọng về những gì đã xảy ra. Một vài đêm nay, vẫn có những người thiệt mạng giữa lúc đang diễn ra cái gọi là một cuộc đàm phán (giữa Nga và Ukraine)", ông Trump nói thêm.

Tuyên bố trên được đưa ra trong bối cảnh ông chủ Nhà Trắng ngày càng cảm thấy thất vọng và mất dần kiên nhẫn với tình hình xung đột Ukraine, cuộc xung đột mà ông từng cam kết sẽ chấm dứt trong vòng 24 giờ sau khi nhậm chức.

Mốc thời gian 2 tuần là điều thường xuyên xuất hiện trong nhiệm kỳ tổng thống của ông Trump khi ông được hỏi về các quyết định đang được xem xét. Ông thường sử dụng mốc thời gian này như một cách để trì hoãn công bố hành động cụ thể.

Hiện tại, thời hạn 2 tuần do nhà lãnh đạo Mỹ đặt ra cho Nga đã kết thúc. Tuy nhiên, một thỏa thuận ngừng bắn vẫn chưa được thực hiện. Cũng không có dấu hiệu nào cho thấy các bên sắp đạt được một thỏa thuận và ông Trump sẽ hành động với Nga như ông từng tuyên bố.

Ông Trump thường tránh công kích công khai ông Putin, nhưng từng chỉ trích Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Mặc dù vậy, ông Trump cũng nhiều lần chỉ trích các cuộc không kích của Nga và đưa ra giả thuyết rằng Điện Kremlin có thể đang "lợi dụng" Mỹ.

Theo Oleksiy Goncharenko, một nghị sĩ Ukraine đại diện cho khu vực Odessa, nói rằng ông Putin "sẽ tiếp tục ván cờ này" cho đến khi ông Trump có hành động với Moscow.

Emily Ferris, nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện nghiên cứu Royal United Services (RUSI) có trụ sở tại Anh, cho biết Tổng thống Putin thường không phản ứng tích cực trước các tối hậu thư hay hạn chót do bên khác đưa ra.

Ông Trump từng cảnh báo sẽ áp đặt các lệnh trừng phạt và thuế quan mới đối với Nga, nhưng cho đến nay, nhà lãnh đạo Mỹ dường như không mấy mặn mà với các biện pháp này.

“Ông Putin biết ông Trump không sẵn sàng áp đặt thêm sức ép lên Nga", John Foreman, cựu tùy viên quốc phòng Anh tại Moscow và Kiev, nhận định.

Chuyên gia Ferris nhận định ông chủ Điện Kremlin có lẽ đang thử xem liệu chính quyền Mỹ có thực sự trừng phạt Nga sau khi “tối hậu thư” 2 tuần kết thúc hay không.

Chuyên gia Foreman cho biết chính quyền Trump đang có dấu hiệu tách Mỹ khỏi cuộc xung đột Ukraine, khi thừa nhận khả năng cắt viện trợ quân sự cho Kiev vào thời điểm Nga đang gia tăng các cuộc không kích.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth đã nói với các nghị sĩ hôm 11/6 rằng viện trợ cho Ukraine trong năm tài khóa tiếp theo sẽ bị “cắt giảm”. Tuy nhiên, ông không nêu rõ những khoản cắt giảm trong ngân sách sắp tới sẽ là gì.

Nga đã tiến hành các cuộc không kích trên khắp Ukraine trong những tuần gần đây, bắn tên lửa đạn đạo khó đánh chặn và triển khai hàng loạt máy bay không người lái tấn công về phía các thành phố lớn. Ukraine phụ thuộc rất nhiều vào các nước ủng hộ, như Mỹ, để có được nguồn cung hệ thống phòng không vốn khan hiếm từ lâu.

Ukraine đổ lỗi cho việc thiếu áp lực lên Nga khiến tiến độ đàm phán ngừng bắn chậm chạp. Kiev đã đồng ý với đề xuất ngừng bắn trong 30 ngày do Mỹ đưa ra vào tháng 3, nhưng Moscow đã bác bỏ.

Tổng thống Trump dường như dao động trong việc thúc đẩy đàm phán, thậm chí gợi ý rằng ông có thể bỏ cuộc. Chính quyền Trump từng ngụ ý vào tháng 4 rằng họ có thể từ bỏ nhiệm vụ làm trung gian hòa bình cho xung đột Ukraine nếu quá trình đạt được thỏa thuận kéo dài.

Trong một dấu hiệu mới cho thấy sự mệt mỏi của chính quyền Trump với các cuộc đàm phán ngừng bắn, tuần trước nhà lãnh đạo Mỹ đã so sánh Nga và Ukraine như những đứa trẻ đánh nhau trong công viên, và cho rằng có lẽ nên để họ tiếp tục chiến đấu thêm một thời gian nữa.

Vòng đàm phán trực tiếp thứ hai giữa các quan chức Ukraine và Nga vào đầu tháng 6 đã đưa đến một thỏa thuận về việc trao đổi tù binh, nhưng không có bước tiến nào hướng tới một thỏa thuận ngừng bắn.

Ukraine cho biết Nga đã không phản hồi một tài liệu, trong đó nêu rõ các điều kiện ngừng bắn và sự cần thiết của một cuộc gặp trực tiếp giữa 2 Tổng thống Putin và Zelensky.

Trưởng đoàn đàm phán của Nga, ông Vladimir Medinsky, cho biết Moscow đã chuyển giao tài liệu riêng, trong đó phác thảo lộ trình để chấm dứt giao tranh, bao gồm lệnh ngừng bắn trong tối đa 3 ngày đối với "một số khu vực nhất định của mặt trận".

Tổng thống Zelensky tiết lộ, các quan chức Nga tại cuộc đàm phán đầu tháng này đã thừa nhận với phái đoàn Ukraine rằng, họ biết Kiev không thể chấp nhận các điều kiện của Moscow.

Kiev cho biết hiện vẫn còn quá sớm để lên kế hoạch cho một cuộc đàm phán mới với Moscow.