Nga siết gọng kìm, Ukraine "nín thở" cho trận đánh then chốt ở Donetsk

Pokrovsk đã trở thành mục tiêu chính trong chiến dịch tấn công của Nga tại tỉnh Donetsk. Vào tháng 5, lực lượng Nga phát động một đợt tấn công phối hợp dọc theo sườn phía đông, nhanh chóng tiến quân nhằm bao vây thành phố, cắt đứt tuyến tiếp tế và xuyên thủng phòng tuyến của Ukraine.

Là trung tâm hậu cần quan trọng cho lực lượng Ukraine ở mặt trận miền Đông, việc Pokrovsk thất thủ sẽ gây tổn thất nghiêm trọng cho khả năng giữ lãnh thổ của Ukraine tại Donetsk và các khu vực lân cận.

"Chúng ta đang bước vào giai đoạn có thể mang tính quyết định trong trận chiến giành Pokrovsk. Quân đội Nga đã hoàn tất các bước đầu tiên trong kế hoạch của họ. Tháng tới sẽ là phép thử then chốt đối với Lực lượng Vũ trang Ukraine", chuyên gia quân sự Yan Matveyev nhận định.

Kết cục của trận chiến này sẽ định hình cục diện chiến sự tại miền Đông. Nếu Ukraine giữ vững phòng tuyến, Pokrovsk vẫn là pháo đài phòng thủ. Nếu không, thành phố đối mặt nguy cơ bị bao vây, đổ vỡ hậu cần và mất lãnh thổ nghiêm trọng.

Tất cả đang diễn ra trong bối cảnh các cuộc đàm phán hòa bình chưa mang lại kết quả cụ thể nào.

Theo chuyên gia Matveyev, chiến dịch hiện tại của Nga không phải một đợt tiến công đơn lẻ mà là giai đoạn của một kế hoạch nhiều bước nhằm bao vây Pokrovsk theo cách có hệ thống. Kế hoạch gồm 5 bước chính: Chọc thủng tuyến phòng thủ bên ngoài; bao vây từ phía đông bắc; bao vây từ phía tây bắc; siết chặt vòng vây để cắt hậu cần; tấn công tổng lực vào pháo đài.

Lực lượng Nga đã hoàn tất 2 bước đầu tiên: Họ đã phá vỡ vành đai phòng ngự bên ngoài và đang tiến từ hướng đông bắc. Bước 3, bao vây từ phía tây bắc, mới bắt đầu và có thể mang tính quyết định.

Dù đạt một số tiến bộ, tốc độ tiến công của Nga chậm hơn kỳ vọng. Tuy nhiên, mục tiêu tổng thể của họ không thay đổi: Cắt đứt Pokrovsk từ nhiều hướng và bào mòn dần hệ thống phòng ngự của Ukraine.

Từ 9-10/5, lực lượng Nga tiến về Kostiantynivka đã chuyển hướng sang sườn đông bắc Pokrovsk. Ngày 12/5, họ tiến vào Malynivka. Đến 17/5, Nga giành được Nova Poltavka, luồn sâu vào chiến hào Ukraine.

Cùng lúc đó, ở phía nam, quân Nga tấn công Myroliubivka ngày 14/5, vượt qua hồ chứa và tiến vào phần nam làng rồi tiếp tục mở rộng. Một trong những xe tham gia tấn công là "xe tăng lồng sắt", loại xe tăng được cải biên với lồng kim loại chống UAV, chở bộ binh.

"Nếu một phương tiện lớn như vậy không bị phá hủy vào ban ngày, điều đó có thể cho thấy Ukraine thiếu hỏa lực", ông Matveyev nhận định.

Đến ngày 16/5, Nga cũng đã kiểm soát Mykhailivka, đặt Yelyzavetivka vào nguy cơ bị bao vây. Dù mỗi tuần Nga chỉ tiến được khoảng 5km, mật độ dân cư cao ở khu vực này khiến mọi bước tiến dù nhỏ cũng đều có tác động lớn.

Mục tiêu lớn hơn của Nga là vượt qua sườn đông Pokrovsk, nhưng 2 chướng ngại chính vẫn còn: Myrnohrad và Novoekonomichne.

Myrnohrad là một thành phố vệ tinh có hệ thống phòng ngự vững chắc không kém Pokrovsk. Ông Matveyev tin rằng Nga sẽ chỉ nhắm tới Myrnohrad sau khi đã hoàn tất vòng vây, như bước 4 trong kế hoạch.

Trong khi đó, Novoekonomichne đang bị đe dọa trực tiếp. Bao quanh bởi 2 hồ chứa, sông Kazennyi Torets, khu công nghiệp lớn và hai đống thải mỏ, đây là vị trí dễ dàng để phòng thủ tự nhiên.

"Xét về mặt chiến thuật, đây là một pháo đài. Nhưng quân Nga đã bắt đầu tiếp cận", ông nói.

Chiến thuật của Nga dần lộ diện

Chiến dịch giành Novoekonomichne triển khai theo 3 hướng trên một mặt trận hẹp rộng 9km theo quốc lộ T-0504 từ Malynivka, từ phía nam qua Myroliubivka và từ phía bắc qua Nova Poltavka, theo trục Shevchenko - Koptieve - Razine.

Dù 2 hướng nam và trung tâm vấp phải khu dân cư dày đặc, sườn bắc lại là đồng bằng, dễ bị lộ nhưng nếu phòng thủ mỏng thì rất nguy hiểm.

"Nếu Ukraine không tăng viện cho trục này trong vòng một tháng, quân Nga có thể tới được rìa phía bắc Novoekonomichne", ông Matveyev cảnh báo.

Một điểm dễ tổn thương là dải đất hẹp giữa làng và hồ chứa. Nếu đột phá được tại đây, Nga có thể giành được khu vực bãi thải của mỏ và đánh tạt sườn quân Ukraine, chiến thuật từng được họ dùng hiệu quả tại Avdiivka.

Nếu Novoekonomichne thất thủ, dự kiến Nga sẽ tấn công trực diện Myrnohrad hoặc đánh vào nhà máy quặng địa phương, rồi tiến quân về phía đông bắc qua Fedorivka, Zatyshok, Sukhetske và Radynske.

Điều này sẽ hoàn tất thế bao vây phía tây bắc Pokrovsk và cắt đứt một trong 2 tuyến tiếp tế cuối cùng của thành phố.

Để ngăn bị bao vây hoàn toàn, Ukraine phải giữ tuyến phòng thủ chạy qua dọc sông Kazennyi Torets. Hình ảnh gần đây cho thấy Ukraine đã xây dựng hầm, chiến hào, dây thép gai và rào chống tăng. Nhưng hệ thống phòng thủ cần có quân trấn giữ.

"Dù có kiên cố tới đâu, nếu không có bộ binh và thiết giáp yểm trợ, phòng tuyến cũng không trụ được", ông Matveyev cảnh báo.

Ông Matveyev ước tính Nga cần thêm 2-4 tuần nữa để tới Novoekonomichne từ cả 3 hướng. Kể cả trong điều kiện thuận lợi, việc bao vây hoàn toàn Pokrovsk khó có thể xảy ra trước mùa thu trừ khi Ukraine không thể tăng viện.

Tuy nhiên, ông cảnh báo Ukraine không thể mất cảnh giác. Sườn tây bắc Pokrovsk đang chịu áp lực ngày càng lớn. Nếu quân Nga đột phá tại đây, hậu quả chiến lược có thể làm thay đổi toàn bộ cục diện mặt trận phía Đông.