Ban hành lệnh cấm nhập cảnh - vì nước Mỹ hay vì Trump?

Cả nước Mỹ và thế giới rúng động và có nhiều xáo trộn, thậm chí hỗn loạn sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump ký ban hành lệnh cấm nhập cảnh áp dụng đối với công dân 7 quốc gia có nhiều người theo đạo Hồi.

Hàng loạt cuộc biểu tình diễn ra tại Mỹ và tại nhiều nơi trên thế giới nhằm chống lại lệnh cấm này của người đứng đầu Nhà Trắng.

Nhiều quốc gia đã có phản ứng mạnh với quyết định này của ông Trump, trong đó có cả những đồng minh quan trọng của Mỹ như Đức và Anh.

Trong số những quốc gia thù địch với Mỹ thì Iran có phản ứng mạnh mẽ nhất và Tehran lên tiếng sẽ có kế hoạch trả đũa Washington vì lệnh cấm nhập cảnh, theo The New York Times ngày 29/1.

Điều đó cho thấy Mỹ đang rất bất lợi trước cả công luận và dư luận về lệnh cấm của Tổng thống Trump.Vậy đâu là cơ sở cho việc Trump ra quyết định của mình?

Trump ngăn chặn một vụ 11/9 có thể lặp lại trong lịch sử nước Mỹ

Sự kiện kinh hoàng xảy ra cách đây hơn 15 năm khi nước Mỹ bị khủng bố tấn công vào ngày 11/9/2001 luôn là lời cảnh báo với giới lãnh đạo về sự an toàn cho nước Mỹ.

Sự kiện kinh hoàng đó diễn ra sau khi Tổng thống George W.Bush lên nắm quyền chưa tròn 8 tháng, luôn là lời nhắc nhở cho những thế hệ lãnh đạo nước Mỹ thời hậu Bush.

Với cựu Tổng thống Obama, ông chọn làm giảm nguy cơ cho an ninh của nước Mỹ bằng cách rút quân Mỹ khỏi Iraq – kết quả một nước đi được cho là sai lầm của Tổng thống George W.Bush khi mục đích chỉ nhằm lật đổ một nhà nước có chủ quyền vì là cái gai trong mắt Mỹ.

Tuy nhiên, ông Obama đã không chuẩn xác trong việc triệt thoái quân đội Mỹ khỏi Iraq.

Bởi lẽ, chỉ một thời gian ngắn sau khi quân đội Mỹ rời khỏi Iraq thì tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) đã hiện nguyên hình. Dù IS hình thành được nhận diện bởi sai lầm của ông Bush khi lật đổ chế độ của Saddam Hussein, nhưng IS không thể hiện hình và nhanh chóng lớn mạnh như vậy nếu Mỹ không sớm vắng bóng tại Iraq.

Từ khi IS hiện hình và tác oai tác quái thì an ninh của nước Mỹ cũng bị thách thức và nguy hiểm hơn. Mặc dù không xảy ra một vụ 11/9 trong hai nhiệm kỳ của Tổng thống Obama, song nguy cơ bị tấn công luôn đe dọa nước Mỹ. Những vụ khủng bố liên tục xảy ra trên đất nước Mỹ trước sự bất lực của cả an ninh và tình báo Mỹ.

Đây là lời cảnh báo cho ông Trump, do đó người đứng đầu Nhà Trắng quyết tìm cách ngăn chặn nguy cơ lặp lại một vụ 11/9 trong lịch sử nước Mỹ. Việc ban hành lệnh cấm nhập cảnh một cách dứt khoát được cho là biện pháp hữu hiệu trong việc ngăn chặn nguy cơ đó với nước Mỹ trong bối cảnh hiện nay.

Có thể nước Mỹ sẽ bất ổn ngay sau lệnh cấm được ban hành, song chắc chắn nước Mỹ an toàn hơn nhờ tác hiệu của lệnh cấm. Ông Trump muốn ngăn chặn kẻ thù ngay từ ngoài biên giới nước Mỹ, còn những kẻ thù đã ở trong nước Mỹ thì phải xuất đầu lộ diện theo lệnh cấm của ông.

Biện pháp duy nhất có thể xóa sổ IS, tiêu diệt chủ nghĩa khủng bố

Có thể thấy rằng, khi IS ra đời cũng chính là lúc chủ nghĩa khủng bố quốc tế thành hình với đầy đủ chủ thuyết và lực lượng. Khi khủng bố chỉ là những nhóm nhỏ riêng rẽ, tiến hành các vụ tấn công đơn lẻ thì điều kiện tiên quyết cho chúng có thể ra thực hiện các hành động vô luân là phải có cơ hội và vũ khí, điều đó khiến việc tấn công tiêu diệt những kẻ khủng bố khả quan hơn.

Tuy nhiên, khi IS ra đời và chủ nghĩa khủng bố quốc tế chính thức thành hình thì điều kiện cho các cuộc tấn công khủng bố chỉ cần sự thấm nhuần chủ thuyết – tư tưởng cực đoan cổ vũ sử dụng bạo lực để giải quyết bất công trong xã hội. Điều đó khiến cho lực lượng khủng bố đã như những con virus có thể phá vỡ mọi cấu trúc xã hội.

Do vậy, từ khi IS ra đời, các cuộc tấn công khủng bố kiểu “con sói đơn độc” đã trở nên phổ biến và khó lường hơn rất nhiều. Và đó là lý do IS có thể nhận trách nhiệm trong bất cứ cuộc tấn công khủng bố nào, xảy ra ở bất cứ đâu trên thế giới, nếu tư tưởng cực đoan cổ vũ sử dụng bạo lực được xem là nền tảng tư tưởng của những kẻ thực hiện tấn công khủng bố.

Thực tế đó đó khiến cho việc xóa sổ IS, tiêu diệt chủ nghĩa khủng bố được xem là không thể, nếu không có biện pháp hữu hiệu làm thay đổi, qua đó gia cố lại các cấu trúc xã hội, các kết nối cộng đồng và các liên kết quốc tế. Mà khi thay đổi các cấu trúc, kết nối, liên kết thì chắc chắn sẽ gây ra sự xáo trộn trong trật tự của các cấu trúc vốn có, các liên kết đã có.

Có thể nhận diện đó là mục đích và hiệu ứng của lệnh cấm nhập cảnh mà Trump ký ban hành. Việc đối tượng điều chỉnh là công dân 7 quốc gia có nhiều người Hồi giáo chỉ xuất phát từ sự trùng hợp ngẫu nhiên, đó là hầu hết các cuộc tấn công khủng bố được thực hiện bởi người Hồi giáo nhiều hơn người của các tôn giáo khác.

Do vậy, "đây không phải là thử nghiệm tôn giáo và không phải là lệnh cấm người của bất kỳ tôn giáo nào", như lời khẳng định của Chủ tịch hạ viện Mỹ Paul Ryan.

Theo giới phân tích thì điều khiến IS có thể lẩn như chạch, tránh được hỏa lực của liên minh chống khủng bố do Mỹ cầm đầu là vì vòng vây quanh chúng có quá nhiều lỗ hổng.

Lỗ hổng do sự liên kết giữa các lực lượng chống khủng bố quá lỏng lẻo, thậm chí có hành động trái ngược nhau khiến cho IS có cơ hội và có đất sống. Chỉ qua việc IS bị Mỹ đánh đuổi từ Mosul, Iraq chạy sang Palmyra, Syria tấn công lại Nga là có thể thấy IS không thể bị tiêu diệt.

Một thực tế nữa khiến cho chủ nghĩa khủng bố không thể bị tiêu diệt là khoảng trống trong các cấu trúc xã hội. Lực lượng an ninh, tình báo tấn công khủng bố, nhưng có nhiều rào cản pháp lý đã khiến cho lỗ hổng trong các cấu trúc xã hội không thể bịt kín, giúp lực lượng khủng bố thoải mái tồn tại và mặc sức hoành hành.

Không những vậy, sự mâu thuẫn quốc tế còn khiến cho lực lượng khủng bố được sử dụng như những con bài chính trị.

Như vậy, để tiêu diệt IS và chiến thắng chủ nghĩa khủng bố quốc tế thì phải làm sao khiến chúng không còn chỗ ẩn náu. Việc liên minh Nga – Mỹ trong cuộc chiến chống khủng bố đã được Tổng thống Trump và Tổng thống Putin cam kết ngay trong cuộc điện đàm đầu tiên dưới "triều đại" Trump.

Như vậy, vẫn còn hai lỗ hổng là các cấu trúc xã hội và mâu thuẫn quốc tế có thể là nơi ẩn nấp của lực lượng khủng bố.

Và việc ban hành lệnh cấm nhập cảnh của Trump được xem là nhằm bịt hai lỗ hổng này. Cứ hình dung để bắt được một kẻ cướp đang lẩn trốn nhanh nhất chính là việc làm sao cho nó không còn nơi ẩn nấp. Một sắc lệnh của nhà cầm quyền yêu cầu không ai được chứa chấp, che giấu tội phạm, nếu vi phạm sẽ bị kết tội đồng loã, thì lúc đó việc bắt tên cướp sẽ dễ dàng hơn rất nhiều, dù lúc đầu có người băn khoăn phản đối lệnh của nhà cầm quyền.

Tác hiệu lệnh cấm nhập cảnh của Trump cũng tương tự như vậy và đây mới là cơ hội có thể xóa sổ IS và tiến tới tiêu diệt hoàn toàn chủ nghĩa khủng bố quốc tế. Sự quyết liệt của lệnh cấm sẽ gây xáo trộn nhưng trật tự sẽ được vãn hồi, nguy cơ bất ổn cho an ninh đất nước không kéo dài như biện pháp manh tính nhân văn kiểu của Obama. Do đó, Tổng thống Trump yêu cầu quân đội Mỹ trong 30 ngày phải hoàn tất kế hoạch tiêu diệt IS là có cơ sở và điều đó chỉ có thể thành công nếu lệnh cấm nhập cảnh được thực hiện triệt để.

Một nước đi nhất cử lưỡng tiện cho Trump

Nước Mỹ chia rẽ sâu sắc sau chiến thắng của Trump. Đời sống xã hội Mỹ chứa đựng nhiều mâu thuẫn, đời sống chính trị Mỹ có nhiều rạn nứt, thậm chí có cả sự đối lập khi Trump vào Nhà Trắng và đảng Cộng hòa tiếp tục chi phối nhánh lập pháp của nước Mỹ. Điều đó cho thấy "triều đại" Trump mở đầu bằng bất ổn và chia rẽ của nước Mỹ.

Chính vì vậy, đoàn kết xã hội là một trong những yêu cầu và nhiệm vụ quan trọng nhất đối với chính quyền Trump. Có thể thấy rằng, những mâu thuẫn về lợi ích, sự trái ngược về quan điểm là những yếu tố căn bản tạo nên chia rẽ trong lòng xã hội Mỹ.

Tuy nhiên, cả hai yếu tố này đầu phụ thuộc vào tính cục bộ, tính đảng phái nên tác động vào hai yếu tố này sẽ không làm cho nước Mỹ đoàn kết.

Do vậy chỉ còn tác động vào cấu trúc xã hội – yếu tố có thể gây bất an cho nước Mỹ nhưng không tạo ra mâu thuẫn cho xã hội Mỹ bởi an ninh cho đất nước, an toàn cho cuộc sống là điểm chung cho bất cứ thành phần xã hội nào.

Tác động vào đây là an toàn nhất cho quyền lực của Trump và có lẽ đó chính là mục đích của việc Trump ký ban hành lệnh cấm nhập cảnh.

Không phải ngẫu nhiên mà cả Chủ tịch Hạ viện Mỹ Paul Ryan và lãnh đạo phe đa số trong Thượng viện Mỹ Mitch McConnell lại không nằm trong số những người phản đối Trump. Đây chính là dấu hiệu cho một nước Mỹ đồng thuận trong tương lai.

Qua nước đi này, Trump sẽ nhận biết được đâu là đối tác của mình, đâu là kẻ thù của nước Mỹ, từ đó sẽ có những hành động phù hợp vì sự an toàn cho nước Mỹ.

Theo Ngọc Việt

Báo Đất Việt