Tâm điểm
Bùi Hoài Sơn

Nghị quyết lịch sử mở không gian phát triển 34 tỉnh, thành

Sáng 12/6, với tuyệt đại đa số đại biểu bấm nút tán thành, Quốc hội chính thức thông qua Nghị quyết về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh năm 2025, thống nhất sắp xếp lại 52 trên tổng số 63 tỉnh, thành cả nước. Theo đó, kể từ nay, cả nước chính thức có 34 tỉnh, thành phố.

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà phát biểu trước Quốc hội, đây là quyết định có ý nghĩa lịch sử rất lớn, hội tụ sức mạnh về lịch sử, hiện tại và hướng tới tương lai tốt đẹp của đất nước. Mục tiêu cao nhất là tất cả vì sự phát triển chung, vì sự giàu mạnh, phồn vinh của đất nước, vì cuộc sống ấm no và hạnh phúc lớn nhất của nhân dân.

Theo Bộ trưởng, “việc sắp xếp tỉnh thành lần này đã được các cấp thẩm quyền dành nhiều thời gian rất kỹ lưỡng, thận trọng, chắc chắn từng việc và không kể thời gian, để xem xét rất kỹ lưỡng với mục tiêu mở rộng không gian phát triển, phát huy vai trò dẫn dắt của các vùng động lực, hành lang kinh tế, các cực tăng trưởng và đảm bảo sự cân đối hài hòa, hợp lý, hỗ trợ cùng nhau phát triển và đi lên”.

Nghị quyết lịch sử mở không gian phát triển 34 tỉnh, thành - 1

Bản đồ hành chính thể hiện cả nước có 34 tỉnh gồm 6 thành phố trực thuộc Trung ương và 28 tỉnh.

Có thể nói, dòng chảy phát triển của đất nước đang bước sang trang mới và chúng ta vui mừng khi hôm nay được chứng kiến một sự kiện lịch sử của dân tộc. Sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh chính là để mở ra không gian phát triển rộng lớn, hiệu quả và hiện đại hơn. Đây là một lựa chọn mang tầm nhìn chiến lược, phản ánh khát vọng vươn lên mạnh mẽ của dân tộc Việt Nam.

Những tên gọi thân thương các tỉnh, thành nay được nâng lên một tầm vóc mới, với cấu trúc hành chính hiện đại và năng lực phát triển cộng hưởng, bao gồm phát triển theo hướng biển.

Việc hợp nhất đơn vị hành chính chắc chắn không làm lu mờ những giá trị lịch sử, văn hóa từng tỉnh, mà ngược lại, chính là cách để bảo tồn giá trị truyền thống trong một không gian mới giàu nội lực hơn, nơi những bản sắc địa phương được giữ gìn, tôn vinh và lan tỏa hiệu quả hơn trong một hệ thống hành chính tinh gọn, minh bạch và phục vụ tốt hơn cho nhân dân.

Lịch sử cho thấy, những quốc gia, địa phương biết cải tổ kịp thời bộ máy hành chính, biết tổ chức lại không gian phát triển hợp lý sẽ luôn vươn lên mạnh mẽ. Việc sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh không chỉ giúp giảm đầu mối, tinh giản biên chế, mà quan trọng hơn, giải phóng nguồn lực phát triển, tạo ra hiệu ứng cộng hưởng về kinh tế, xã hội và văn hóa.

Hình dung một tỉnh mới được sáp nhập từ hai đơn vị hành chính cũ: Diện tích lớn hơn, dân số đông hơn, nguồn tài nguyên dồi dào hơn, vị trí chiến lược rõ nét hơn, và quan trọng là có thể thiết kế chiến lược phát triển quy mô lớn, dài hạn, đa chiều hơn. Khi đó, đầu tư công sẽ hiệu quả hơn, thu hút FDI mạnh mẽ hơn, và hạ tầng giao thông, công nghệ, văn hóa, y tế, giáo dục cũng sẽ được quy hoạch bài bản hơn – theo đúng tinh thần của một không gian phát triển hiện đại.

Con người có xu hướng gắn bó với những điều quen thuộc, nên sự thay đổi lớn sẽ tạo ra cảm giác nào đó ban đầu ở một số người. Nhưng chúng ta không ngại thay đổi mà chỉ lo ngại rằng bỏ lỡ cơ hội bứt phá, đó mới là điều đáng lo ngại nhất.

Trong quá trình đi đến việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, những vấn đề như tên gọi mới của tỉnh, nơi đặt trung tâm chính trị - hành chính, phương án phân bổ nguồn lực, bảo đảm hài hòa lợi ích giữa các địa phương... đều đã được xem xét trên cơ sở khoa học, cẩn trọng. Chúng ta không đơn thuần sáp nhập các đơn vị hành chính, mà đang tái cấu trúc không gian phát triển của đất nước, sắp xếp lại nguồn lực quốc gia cho một tầm nhìn phát triển mới – năng động, hiệu quả, hội nhập sâu rộng hơn với thế giới.

Đây chính là lúc các đơn vị hành chính ở địa phương được tái định vị trong tổng thể phát triển của đất nước. Một đơn vị cấp xã của một tỉnh nhỏ ngày hôm qua có thể trở thành trung tâm liên vùng ngày hôm nay, khi có chiến lược phát triển đúng. Một vùng quê từng nghèo khó có thể vươn mình thành trung tâm logistics, trung tâm giáo dục hay đổi mới sáng tạo, khi được đầu tư hạ tầng và nguồn nhân lực hợp lý.

Đây chính là lúc chúng ta khơi dậy các giá trị truyền thống để định hình bản sắc mới – bản sắc của một địa phương hiện đại, hội nhập, nhưng vẫn đầy tự hào về cội nguồn văn hóa của mình.

Không ít quốc gia đã làm điều tương tự. Nhật Bản với chương trình “Heisei mergers - sáp nhập và giải thể đơn vị hành chính” đã giảm hơn 3.000 đơn vị hành chính cấp xã xuống còn một nửa. Hàn Quốc cũng tái cấu trúc các đơn vị địa phương để quản lý hiệu quả hơn trong kỷ nguyên số. Các nước Bắc Âu như Phần Lan, Na Uy... từng trải qua quá trình hợp nhất địa phương để nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ công.

Với Việt Nam, lịch sử sẽ còn nhắc lại thời điểm hôm nay (ngày 12/6/2025) như một dấu mốc quan trọng. Và thế hệ chúng ta có may mắn được góp phần vào cuộc cách mạng mang tính nền tảng ấy.

Chúng ta phải thấy rằng, đất nước không thể phát triển mạnh mẽ nếu bộ máy hành chính cồng kềnh, nếu không gian phát triển bị chia cắt bởi những ranh giới hành chính cũ kỹ, nếu mỗi địa phương chỉ lo “phần mình” thay vì phối hợp chiến lược chung.

Chúng ta hãy tin vào sức mạnh của cải cách, vào tầm nhìn của quốc gia, vào sự đồng thuận của nhân dân.

Mỗi bước đi hôm nay là để đất nước tiến xa hơn ngày mai. Mỗi địa phương hợp nhất là để mở rộng tầm nhìn phát triển, là cuộc hội ngộ của những nguồn lực, khát vọng và tầm nhìn lớn.

Tác giả: PGS.TS Bùi Hoài Sơn là thạc sĩ chuyên ngành quản lý di sản và nghệ thuật tại Đại học Bắc London (University of North London); tiến sĩ quản lý văn hóa tại Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam.

Ông hiện là Ủy viên chuyên trách Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội, đồng thời kiêm nhiệm các chức vụ Ủy viên Hội đồng Lý luận Trung ương, Ủy viên Hội đồng Lý luận văn học nghệ thuật trung ương. Ông đã từng có gần 25 năm làm việc tại Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam, và là Viện trưởng trước khi chuyển sang làm công tác chuyên trách tại Quốc hội.

Những chủ đề quan tâm của ông là quản lý văn hóa, quản lý di sản và nghệ thuật, truyền thông mới, công nghiệp văn hóa.

Chuyên mục TÂM ĐIỂM mong nhận được ý kiến của bạn đọc về nội dung bài viết. Hãy vào phần Bình luận và chia sẻ suy nghĩ của mình. Xin cảm ơn!