Tắm biển mùa hè: Canh dè “dòng nước ngược”

Bài viết cung cấp một số thông tin cần thiết về hiện tượng dòng nước ngược xa bờ nguy hiểm này cho những người tắm biển.

Định danh dòng chảy ngược xa bờ (rip current)

Là một dòng nước mạnh chảy từ bờ hướng ra biển cả. Các nhà khoa học giải thích sự hình thành của dòng ngược xa bờ này như sau: Gió thổi sóng cuốn xô mạnh nước biển tràn vào bờ, dòng nước biển được xô liên tục này sẽ tập hợp lại và tạo thành một dòng chảy ngược lại ra biển gọi là dòng nước ngược xa bờ (rip current).

Dòng chảy ngược xa bờ thường hẹp, chiều ngang trung bình khoảng 1-3 mét, nhưng cũng có khi rộng đến cả chục mét. Vận tốc nước chảy trong dòng ngược trung bình 0,5-1 mét/ giây, nhưng cũng có lúc nó chảy nhanh đến cả 2 -3 mét/ giây.

Dòng ngược xa bờ thường chảy rất mạnh, sát đáy biển, phía trên thường là vùng nước tương đối phẳng lặng, không sóng. Do đó, đây chính là cái “bẫy” kéo chân và nhấn chìm người tắm biển và đẩy trôi ra ngoài, đặc biệt với những người không biết hay bơi kém, vốn hay tìm nơi ít sóng với hy vọng đây là vị trí an toàn hơn !!!

Dòng chảy xa bờ có thể cực kỳ nguy hiểm vì nó kéo người biết bơi ra xa bờ làm cho người biết bơi kiệt sức khi cố bơi ngược dòng chảy xa bờ, rồi chết đuối. Bên cạnh đó, sự hoảng loạn khiến người bơi không còn khả năng phán đoán và xử lý tình huống chính xác để bảo vệ mạng sống.

Các nhà hải dương học đã chỉ ra cách thức hình thành dòng chảy xa bờ bằng cách thí nghiệm rắc chất màu sát bờ biển, chất màu bị kéo ra xa bờ theo dòng chảy nhiều chất màu từ bờ biển ra khơi.

Giữa hai vùng sóng chính là dòng nước ngược

Dòng chảy ngược: “cái bẫy” rình người tắm biển!

Dòng chảy ngược xa bờ là một trong những nguy hiểm hàng đầu cho những người tắm biển. Khá nhiều vụ chết đuối biển là do rơi vào dòng ngược xa bờ nguy hiểm này. Đặc biệt, những người bơi kém hoặc không biết bơi, thường quanh quẩn gần bờ và tìm nơi ít sóng nhưng cũng có thể là mặt nổi của dòng chảy ngược xa bờ ngầm phía dưới.

Dòng nước ngược xa bờ chảy rất mạnh, cuốn phăng tất cả những gì rơi vào dòng chảy của nó ra biển cả. Với vận tốc khá nhanh, trung bình một mét mỗi giây, khi có những thay đổi đột ngột của sóng biển, vận tốc dòng chảy xa bờ có thể lên đến hai, ba mét, nhanh hơn cả vận tốc bơi của một vận động viên bơi lội, nên rất khó có ai có khả năng bơi ngược lại để lên bờ.

Làm sao nhận dạng dòng nước ngược xa bờ ?

Trước khi xuống tắm biển, cần nhận dạng dòng nước ngược chảy xa bờ nhờ ba đặc điểm sau đây:

* Nước biển có màu xanh sẫm hơn vì đây là một rãnh xoáy nước chảy ra nên sâu hơn hai vùng bên nơi sóng nước chạy vào bờ.

* Có mặt nước phẳng lặng với sóng ít và nhỏ hơn.

* Đôi khi có thể thấy các mảnh vỡ, bọt nước nổi trên mặt dòng chảy ngược chảy xa bờ trôi ra biển.

Cách thoát khỏi dòng chảy xa bờ

Cần lưu ý, dòng chảy ngược xa bờ không nhận chìm người tắm biển xuống đáy nước, mà chỉ kéo ra xa bờ và thường đẩy người bơi vào vùng có sóng bạc đầu (breaking waves). Nếu không “chống chọi” thì chính sóng này lại sẽ đưa người tắm biển trở lại vào bờ.

Do đó, các chuyên gia có ba lời khuyên “cứu mạng” khi chúng ta lỡ bị rơi vào dòng chảy ngược xa bờ:

* Hết sức bình tĩnh, không hoảng loạn.

* Tuyệt đối không được cố ráng bơi ngược dòng chảy ngược để cố vào bờ.

* Hãy bình tĩnh, tự tin bơi song song với bờ biển, thường sẽ hướng đến chỗ có sóng bạc đầu và nhờ sóng này đưa vào bờ

Tóm lại

* Nên tắm biển ở những bờ biển có lực lượng cứu hộ chuyên nghiệp và bơi ở vùng an toàn, cần quan sát các chỉ báo an toàn và nếu cần thì nên trao đổi với nhân viên cứu hộ để biết đặc điểm bờ biển mà bạn sắp xuống tắm.

* Cần nhớ rằng, vùng bờ biển lặng sóng không có nghĩa là nơi đó an toàn vì cũng có thể đây chính là “cái bẫy” của dòng nước ngược nguy hiểm chết người.

* Nếu chẳng may lọt vào dòng chảy ngược xa bờ, cần bình tĩnh, không bơi ngược mà “duồn” theo dòng và thoát ra bằng cách bơi vào vùng sóng bạc đầu hai bên.

TS.BS Trần Bá Thoại

Ủy viên BCH Hội Nội tiết Việt Nam