Người Việt béo phì, tăng huyết áp vì mê ăn thịt, giảm ăn rau

Người miền Bắc ăn nhiều thịt nhất cả nước

Tại Hội thảo khoa học “Dinh dưỡng, An ninh và An toàn thực phẩm trong bối cảnh Hội nhập” do Viện Y học ứng dụng Việt Nam trực thuộc Tổng hội Y học Việt Nam tổ chức, PGS.TS Lê Bạch Mai, Nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng đưa ra những thông tin cảnh báo giật mình về thói quen tiêu thụ thực phẩm của người Việt. Thói quen này liên quan trực tiếp đến nhiều nguy cơ béo phì, gia tăng bệnh huyết áp, tim mạch.

PGS Mai cho biết, mức tiêu thụ gạo ở thập kỉ 80 là 460g/người/ngày, đến nay chỉ khoảng 370g/người/ngày. Thay vào đó, tiêu thụ các lương thực khác như bánh mì, bột mì gia tăng. Các thực phẩm truyền thống có chất bột từ khoai củ giảm đi 10 lần.

Đáng nói nhất là sự gia tăng mức tiêu thụ thịt. Nếu như năm 1985 mức tiêu thụ thịt chỉ đạt 13,6gram/ngày thì đến tổng điều tra năm 2010, mức tiêu thụ thịt của người Việt đạt tới 85gram/người/ngày.

Tiêu thụ thịt có sự khác biệt lớn giữa nông thôn và thành thị. Tổng điều tra 2010, nông thôn tiêu thụ thịt chỉ bằng khoảng 2/3 so với người thành phố. Đặc biệt, người dân khu vực đồng bằng sông Hồng tiêu thụ thịt nhiều nhất nước.

“Các thức ăn động vật đều có xu hướng tăng, nhưng thịt tăng nhanh nhất kéo theo protein, chất béo từ nguồn động vật gia tăng… dự báo kiểm soát kịp thời thừa cân, béo phì, bệnh không lây nhiễm cho người Việt thời gian sắp tới”, PGS Mai khuyến cáo.

Trong khi đó, mức tiêu thụ cá lại không đạt như kì vọng dù các chuyên gia khuyến cáo tăng đạm từ cá thay cho thịt để tốt cho sức khỏe. Theo đó, lượng tiêu thụ cá với 40,1 gram/người/ngày năm 1985, đến 25 năm sau mức này tăng lên gần 60gram/người/ngày

Tiêu thụ trứng, sữa tăng gấp 20 lần so với 30 năm trước, nhưng mới tập trung ở nhóm trẻ em, người già.

Thiếu 50% lượng rau theo khuyến cáo

Trong khi mức tiêu thụ thịt, cá, trứng, sữa đều ra tăng, thì người Việt có xu hướng ngày càng lười ăn rau xanh.

“Mức tiêu thụ rau, sau 30 năm không hề đổi thay (nếu không nói giảm đi 10%), với khoảng 200 gram/người/ngày. Rõ ràng, sức khỏe người Việt đang đứng trước bất lợi về thay đổi thói quen tiêu dùng thực phẩm”, PGS Mai nói.

Bên cạnh đó, mức tiêu thụ quả chín năm 2000 có tăng so với năm 1985, nhưng đến nay vẫn không đổi thay, 65 gram/người/ngày.

Ngoài việc ăn rau xanh mới chỉ đạt một nửa so với khuyến cáo của WHO, khẩu phần ăn của người Việt gia tăng thức ăn từ động vật trong khi dinh dưỡng từ các loại hạt được khuyến khích tốt nhưng lại chưa được coi trọng.

Khuyến cáo của WHO mỗi người trưởng thành cần ăn ít nhất 5 suất rau, trái cây khoảng (400gram) hằng ngày. Trong khi đó, việc ăn đủ rau xanh, trái cây giúp phòng bệnh ung thư, tim mạch và các bệnh không lây nhiễm khác.

Trong khi đó theo công bố, đến nay có đến hơn một số dân số trưởng thành (57,2%) ăn thiếu rau, trái cây so với khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới WHO. Trong đó nam lại càng lười ăn rau xanh hơn nữ giới, với 61,3% nam giới và 51,4% nữ giới chưa ăn đủ lượng rau xanh so với khuyến cáo.

Sự gia tăng thịt, rau “dậm chân” tại chỗ dẫn đến nguồn cung cấp chất béo gia tăng nhanh chóng, nguồn cung cấp lipid trong khẩu phần chủ yếu lipid động vật, chứ không phải lipid hạt mang lại, nên cần cảnh báo kiểm soát kịp thời nguy cơ thừa cân, béo phì, các bệnh không lây nhiễm.

Tại hội nghị, PGS.TS Trương Hồng Sơn, Viện trưởng Viện Y học Ứng dụng Việt Nam cũng nhận định trong những năm gần đây, mặc dù tình hình an ninh lương thực thực phẩm ở Việt Nam đã có nhiều thay đổi, tuy nhiên, vẫn còn tồn tại nhiều vấn đề bất cập. Tỷ lệ thiếu ăn vẫn còn cao, đặc biệt là ở Tây Nguyên miền núi phía Bắc và các vùng hay gặp thiên tai.

Năng lượng khẩu phần ít thay đổi, nhưng cơ cấu năng lượng khẩu phần thay đổi theo hướng gia tăng tỷ lệ lipid và protein trong khẩu phần. Mức tiêu thụ thực phẩm giàu glucid đã qua chế biến, mức tiêu thụ quả chín cũng như các thức ăn động vật tăng lên rõ rệt. Sự thay đổi năng lượng khẩu phần này cần được kiểm soát kịp thời để hạn chế sự gia tăng tỷ lệ thừa cân béo phì và các bệnh không lây nhiễm.

Hồng Hải