Cận cảnh “hậu trường” quán ăn đường phố

Tại một quán phở trên đường Trần Quý Kiên (Cầu Giấy, Hà Nội) khâu nhập hàng và chế biến nước dùng của chủ quán khiến những người chứng kiến cảnh này không khỏi “rùng mình”.

Hơn 10h sáng, khách đã vãn, chỉ còn vài ba người vào quán. Gọi 2 bát tái lăn kèm đĩa quẩy, chúng tôi vừa ăn vừa tấm tắc: Đúng là phở ngon, nước dùng ngọt, thịt mềm,… nhưng niềm vui phát hiện 1 quán ăn ngon đã vụt chuyển sang “kinh hoàng”. Kéo chiếc bao tải nhờn mỡ, loang bẩn, dính bê bết đất để ở gốc cây ngoài vỉa hè, nhân viên quán hồn nhiên bê lên đổ thẳng vào nồi mà không cần rửa sơ chế. Như một phản xạ, vứt chiếc bao tải xuống, anh nhúng tay vào xô nước cạnh đó rồi “vô tư” bê chính xô nước ấy đổ vào nồi xương trên bếp. Những tảng thịt bò được lôi ra từ một chiếc bao tải khác cũng được treo thẳng lên quầy. Chiếc khăn lau trước đó anh dùng lau bát cho khách giờ được dùng lau tay,… Khi chúng tôi hỏi sao không rửa xương trước khi hầm, anh nhân viên lấp liếm: “Khi giao hàng họ đã rửa sẵn cho mình rồi”?!

Người bán hàng này bày lòng ra chậu, không che đậy để ruồi bâu tự nhiên, không những thế người này còn làm gà ở nền gạch gần cống nước (ảnh: Phan Minh Đức)

Bàn tay vừa nặn chả, cô nhân viên lau qua rồi bốc bún cho khách bằng đôi tay "trần" (ảnh: Phan Minh Đức)

Chỉ với nửa thau nước, người phụ nữ này rửa được cả rổ bát + xoong nồi?! (ảnh: Thu Hà)

Tại một quán phở khác trên đường Kim Mã (Hà Nội), không biết có phải vì diện tích nhỏ không mà toilet được tận dụng làm nơi rửa bát. Còn tại một quán cháo sườn, bún đậu mắm tôm trên phố Mai Dịch (Hà Nội) cô nhân viên rửa cả rổ bát, xoong nồi, thìa dĩa chỉ với nửa thau nước nhờ nhờ nổi đầy váng mỡ,…

Ghé quán bún chả trên đường Trần Đại Nghĩa (Hà Nội), cô nhân viên đang ngồi băm thịt, nặn chả vội lau tay vào chiếc giẻ màu cháo lòng để bốc bún cho khách theo hiệu lệnh của chủ quán. Còn chuyện thức ăn bày lộ thiên ngay cạnh đường đi lối lại, cống rãnh, chủ quán vừa bốc thức ăn, lau vội vào tạp dề/khăn lau rồi nhận trả tiền cho khách rồi lại thoăn thoắt bốc thức ăn... có lẽ không hiếm gặp ở nhiều quán xá trên khắp các đường phố Thủ đô.

Mầm mống của bệnh tật

Theo kết quả điều tra do Cục ATVSTP thực hiện cho thấy, thức ăn chín đường phố Hà Nội có tỷ lệ nhiễm khuẩn E.coli từ 70-90% với món nộm thập cẩm, nem chua, giò, nem chạo... Cũng theo điều tra này, bàn tay người làm dịch vụ thực phẩm rất “bẩn”. Tại Hà Nội, tỷ lệ bàn tay người làm dịch vụ thực phẩm thức ăn đường phố nhiễm E.coli chiếm tới hơn 40%. Các chuyên gia thực phẩm nhận định, với thực trạng chế biến thức ăn như thế, việc bị ngộ độc thực phẩm, nhiễm bệnh đường ruột, nhiễm các loại giun, sán là điều khó tránh khỏi”.

Dùng tay trần cuốn nem, phở cho khách, chốc chốc chị lại nhận tiền, trả tiền thừa cho khách rồi lại tiếp tục cuốn nem (ảnh: Phan Minh Đức)

Dù Bộ Y tế đã cảnh báo nguy cơ mầm bệnh tư thức ăn đường phố, song thực khách vẫn hồn nhiên "chén", các quán vỉa hè chỗ nào cũng đông (ảnh: Thu Hà)

Còn theo thống kê của nhiều bệnh viện ở Hà Nội, mặc dù mới bước vào đầu hè nhưng số ca ngộ độc thực phẩm tăng vọt, trong đó “thủ phạm” chính là thức ăn đường phố. Bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên, Trung tâm chống độc (Bệnh viện Bạch Mai, Hà Nội) cho biết, thời tiết nắng nóng như hiện nay là điều kiện tốt để vi sinh phát triển. Nếu như không chế biến và sử dụng thức ăn sạch thì nguy cơ ngộ độc thực phẩm là rất cao, đặc biệt là các thực phẩm động vật còn tươi sống hoặc chưa đun nấu kỹ như tiết canh- món ăn có môi trường đặc biệt thuận lợi cho vi khuẩn phát triển.

Mắt thấy tai nghe đấy, nghiên cứu, thanh tra, xử phạt cũng nhiều nhưng tại sao mỗi năm vẫn cứ có hàng triệu ca ngộ độc thực phẩm? Lỗi một phần là sự lỏng lẻo trong quản lý thức ăn đường phố. Vì theo một quan chức Bộ Y tế, Luật An toàn thực phẩm chỉ cho “vui” vì lực lượng thanh kiểm tra quá mỏng và các điều kiện xét nghiệm thực phẩm còn chưa đáp ứng được hết các yêu cầu đặt ra. Riêng việc phạt 100 triệu cho hành vi vi phạm ATVSTP của dự thảo nghị định về xử phạt hành chính trong lĩnh vực VSATTP cũng rất khó thực hiện bởi theo ông Trần Quang Trung, Chánh Thanh tra Bộ Y tế “Có những người kinh doanh thực phẩm đường phố cả vốn và lãi chỉ khoảng 10 triệu đồng nhưng xử phạt tới 100 triệu đồng thì họ lấy đâu ra mà nộp!”. Nhưng quan trong hơn, chính sự thờ ơ, chấp nhận sống chung với bẩn của người dân mới là nguyên nhân chính.

Thu Hà