Hướng quản lý viên chức theo vị trí việc làm, gắn với đổi mới đánh giá

Trong báo cáo tiếp thu, giải trình gửi Thủ tướng Chính phủ, Bộ Nội vụ cho biết dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi) đã được chỉnh lý sâu về hai nhóm vấn đề trọng tâm: quản lý viên chức theo vị trí việc làm và đổi mới đánh giá, xếp loại chất lượng viên chức.

Quản lý theo vị trí việc làm

Dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi) đánh dấu bước chuyển quan trọng khi chuyển nền tảng quản lý viên chức từ "chức danh nghề nghiệp" sang "vị trí việc làm".

Nếu như luật hiện hành xác định viên chức đồng thời theo chức danh nghề nghiệp, vị trí việc làm và hợp đồng làm việc, thì dự thảo mới bỏ quy định riêng về tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp, quy định mọi khâu từ tuyển dụng, sử dụng đến quản lý viên chức đều dựa trên vị trí việc làm và hợp đồng làm việc.

Theo dự thảo, vị trí việc làm được định nghĩa là công việc gắn với chức vụ, chức danh viên chức dựa trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ cụ thể của đơn vị sự nghiệp công lập.

Đây là căn cứ để tính số lượng người làm việc, cơ cấu viên chức và tổ chức tuyển dụng, sử dụng, quản lý. Chính phủ quy định nguyên tắc, phương pháp xác định vị trí việc làm, thẩm quyền, trình tự, thủ tục quyết định số lượng vị trí việc làm trong đơn vị sự nghiệp công lập.

Các tiêu chuẩn, điều kiện về trình độ, năng lực, sản phẩm công việc sẽ không quy định chung cho từng hạng như trước mà được tích hợp vào từng vị trí việc làm, giúp các đơn vị có cơ sở bố trí, sử dụng nhân sự phù hợp với nhu cầu thực tế.

Dự thảo cũng nhấn mạnh nguyên tắc trao quyền chủ động cho người đứng đầu, song song với thiết lập cơ chế giải trình, giám sát và đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số trong quản lý viên chức, bảo đảm công khai, minh bạch và kiểm soát được hiệu quả làm việc.

Bên cạnh đó, dự thảo Luật sửa đổi cũng thể hiện định hướng tăng cường quản lý số và cơ chế khuyến khích, bảo vệ viên chức "dám nghĩ, dám làm" trong khuôn khổ pháp luật.

Thiết lập khung đánh giá thống nhất toàn hệ thống

Song song đổi mới quản lý theo vị trí việc làm, dự thảo Luật cũng bổ sung hàng loạt quy định về đánh giá, xếp loại chất lượng viên chức - nội dung vốn đang thiếu sự thống nhất. Cụ thể, Bộ Nội vụ bổ sung quy định giao Chính phủ ban hành Khung quy chế đánh giá, xếp loại chất lượng để các đơn vị sự nghiệp áp dụng thống nhất. 

Ông Nguyễn Tư Long, Phó Vụ trưởng Vụ Công chức, viên chức (Bộ Nội vụ) cho biết, dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi) tiếp cận theo hướng thiết lập những nguyên tắc chung về đánh giá viên chức, thay vì áp dụng một bộ tiêu chí cứng như trước. Việc đánh giá sẽ gắn với kết quả thực hiện nhiệm vụ, sản phẩm đầu ra và bảo đảm cơ chế "có vào, có ra, có lên, có xuống" đối với từng vị trí việc làm.

"Chính phủ sẽ ban hành một khung đánh giá chung nhất để áp dụng thống nhất toàn hệ thống. Trên cơ sở đó, từng đơn vị sự nghiệp công lập - đặc biệt là các đơn vị tự chủ mức 1, mức 2 - sẽ xây dựng quy chế đánh giá riêng phù hợp với đặc thù của mình", ông Long nói.

Ông cũng cho biết, trước đây công tác đánh giá vẫn thực hiện theo Nghị định 90/2020/NĐ-CP, áp dụng chung cho cả công chức và viên chức. Tuy nhiên, Nghị định mới đang được xây dựng sẽ tách riêng hai nhóm đối tượng này, nhằm phản ánh đúng tính chất đặc thù của đội ngũ viên chức, đồng thời tăng quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các đơn vị sự nghiệp công lập trong quản lý nhân sự.

Dự thảo cũng quy định thẩm quyền và thời điểm đánh giá cụ thể. Người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập trực tiếp đánh giá viên chức thuộc phạm vi quản lý hoặc phân cấp cho người đứng đầu đơn vị thuộc, trực thuộc; riêng việc đánh giá người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập do người đứng đầu cơ quan, tổ chức cấp trên quản lý trực tiếp thực hiện.

Việc đánh giá được tiến hành hằng năm, trước khi kết thúc thời gian tập sự, trước khi ký tiếp hợp đồng làm việc, khi thay đổi vị trí việc làm và trước khi xem xét khen thưởng, kỷ luật, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, quy hoạch.

Trong hồ sơ giải trình, dự thảo đã chỉnh lý theo hướng sử dụng kết quả xếp loại để xem xét bố trí vào vị trí việc làm phù hợp ở trình độ thấp hơn, hoặc cho thôi việc đối với trường hợp không hoàn thành nhiệm vụ, không đáp ứng yêu cầu.

Ngoài nội dung đánh giá, các khâu quản lý có liên quan cũng được sắp xếp theo hướng phân cấp mạnh, gắn với quyền tự chủ của đơn vị sự nghiệp. Báo cáo tiếp thu nêu rõ: tách bạch thi tuyển, xét tuyển và tiếp nhận; đẩy mạnh phân cấp thẩm quyền tuyển dụng cho đơn vị sự nghiệp công lập tự chủ; trường hợp đơn vị không thực hiện tuyển dụng thì có thể đề xuất cơ quan quản lý thực hiện.