Tìm lời giải từ chính nơi...xoá nghèo

Ông Lê Minh Thông - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An: "Gắn giải quyết việc làm với giảm nghèo bền vững".

Trao đổi với PV Dân trí, ông Lê Minh Thông nhận định: “Cùng với việc thực hiện tốt các chính sách ưu đãi của Chính phủ, tỉnh Nghệ An cũng đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ đối với các huyện miền núi khó khăn. Công tác xóa đói giảm nghèo đã đạt được nhiều thành tích đáng ghi nhận. Tuy nhiên, tỉ lệ hộ nghèo của Nghệ An còn cao hơn mức bình quân của cả nước, tập trung lớn ở khu vực miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số khiến chênh lệch giữa khu vực miền núi và đồng bằng tăng cao”.

Cũng theo ông Lê Minh Thông, để công tác xóa đói giảm nghèo đi vào thực chất và bền vững cần phải thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp. Trong đó chú trọng công tác đào tạo nghề, giải quyết việc làm; đầu tư hệ thống hạ tầng, đặc biệt là giao thông nhằm đẩy mạnh thông thương giữa các vùng, các khu vực, tăng giá trị sản phẩm do đồng bào sản xuất.

“Bên cạnh đó cần xây dựng và phát triển các mô hình kinh tế phù hợp; Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của đồng bào trong xóa đói giảm nghèo, từ đó từng bước thay đổi tư duy trông chờ, ỷ lại. Đặc biệt là đưa tiêu chí xóa nghèo vào công tác thi đua và nhiệm vụ thường xuyên của từng địa phương và gắn với trách nhiệm của người đứng đầu cơ sở” - ông Lê Minh Thông cho biết.

Ông Lương Thanh Hải - Trưởng Ban dân tộc tỉnh Nghệ An: "Thay đổi chính sách hỗ trợ, giảm cho không".

Theo ông Lương Thanh Hải, với sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, cấp ủy chính quyền địa phương, hiện nay trung bình một xã, thôn, bản vùng đặc biệt khó khăn được thụ hưởng trên 20 loại chính sách mỗi năm. Công tác giảm nghèo ở Nghệ An đã đạt được kết quả tốt nhưng chưa bền vững, tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh nhưng tái nghèo còn cao.

Đặc biệt việc được hỗ trợ “tận tay” đã vô tình tạo nên sức ỳ lớn trong việc thoát nghèo của người dân. Thậm chí một bộ phận người nghèo không muốn thoát nghèo, không thuộc diện hộ nghèo nhưng “tình nguyện” xin làm hộ nghèo để được hưởng chế độ ưu đãi của Đảng và Nhà nước.

“Các chính sách hỗ trợ người nghèo, hộ nghèo cần phải thay đổi để phù hợp và phát huy được ý nghĩa tốt đẹp. Việc hỗ trợ là cần thiết nhưng phải kích thích được việc tổ chức sản xuất thay vì ngồi không và thụ hưởng như hiện nay”- ông Lương Thanh Hải nhấn mạnh

Đặc biệt, cần phải giảm tình trạng “cho không”, tất nhiên là trừ những hộ không thể thoát nghèo như hộ người già, người tàn tật. Thay vì “cho không” cần tăng hỗ trợ có điều kiện như cho vay vốn, hoặc “cho không” nhưng cần có điều kiện kèm theo để gắn trách nhiệm của người thụ hưởng trong vấn đề thoát nghèo.

Ông Lương Thanh Hải lưu ý, việc thay đổi tư duy và nhận thức của người dân không phải là một sớm một chiều. Đó là cả một quá trình lâu dài và phải có sự vào cuộc quyết liệt, đồng bộ của cả hệ thống chính trị.

Để người dân thay đổi tư tưởng trông chờ và ỷ lại, theo ông Lương Thanh Hải cho rằng: “Điều quan trọng nhất là tạo sinh kế bền vững cho chính người dân. Muốn vậy cần phải có những mô hình phát triển kinh tế phù hợp với đặc thù của từng vùng, từng địa phương. Người dân trước hết là phải đủ ăn, không phải cứu đói thì mới có thể tính đến chuyện thoát nghèo và làm giàu”.

Ông Lương Phi Thanh - Phó Chủ tịch UBND xã Tam Hợp (Tương Dương, Nghệ An): "Có đầu ra ổn định bà con mới yên tâm sản xuất thoát nghèo".

Kết thúc năm 2017, tỉ lệ hộ nghèo của xã Tam Hợp là 49%, giảm hơn 21% so với năm 2012 (hơn 70%). Gần 20% số hộ thoát nghèo, đó là nỗ lực không nhỏ của chính quyền địa phương các cấp và của chính người dân xã nghèo này.

Với điều kiện đặc thù thì hướng phát triển của xã nghèo biên giới này vẫn là trồng trọt và chăn nuôi, trong đó có giống gừng địa phương. Mặc dù cây gừng hợp với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu thời tiết và cho năng suất cao nhưng chỉ một thời gian ngắn sau đó do thiếu đầu ra và bị ép giá, người dân không còn mặn mà trồng.

Ông Lương Phi Thanh nhận định: “Từ năm 2017 tới nay, xã phối hợp với Làng thanh niên lập nghiệp thử nghiệm trồng cây nghệ đỏ ở 2 bản người Mông sinh sống là Phà Lỏm và Huồi Sơn. 2,3 tấn nghệ đỏ thu hoạch được sau vụ đầu tiên bán được 170 triệu đồng, cao hơn nhiều lần so với trồng ngô và trồng gừng, đồng bào phấn khởi lắm”.

Năm 2018, UBND xã được giao chỉ tiêu phát triển diện tích cây nghệ đỏ lên 12ha. Với diện tích này, đầu năm 2019, xã sẽ cho thu hoạch từ 400-500 tấn củ, với mức giá như hiện tại sẽ thu từ 3-4 tỷ đồng.

Theo ông Lương Phi Thanh, tiềm năng từ cây nghệ đỏ khá lớn. Với hiệu quả bước đầu như vậy, người dân cũng hào hứng nhưng để nghệ đỏ trở thành thoát nghèo thì vấn đề đầu ra cho sản phẩm phải đảm bảo.

Ông chủ trẻ Xồng Bá Dênh: "Cần tiếp cận được vốn vay ưu đãi để phát triển sản xuất".

Trước đây, gia đình Xồng Bá Dênh (SN 1985, xã Na Ngoi, huyện Kỳ Sơn, Nghệ An) luôn nằm trong danh sách cứu đói của xã. Nhưng hiện nay, Dênh đã là ông chủ của một mô hình kinh tế ăn nên làm ra ở xã vùng biên này.

Nằm dưới chân núi Phuxailaileng, xã Na Ngoi có điều kiện lý tưởng để phát triển chăn nuôi giống trâu, bò bản địa. Đây cũng là hướng phát triển kinh tế của chàng trai trẻ Xồng Bá Dênh.

Với 100 triệu đồng vốn vay ưu đãi từ nguồn Quỹ hỗ trợ thanh niên lập nghiệp và Ngân hàng Chính sách xã hội, Dênh mua trâu cái địa phương về nuôi.

Cũng vài ba bận tưởng chừng như trắng tay do dịch bệnh, anh Xồng Bá Dênh đã rút nhiều bài học kinh nghiệm về khoanh vùng chăn nuôi để quản lý và đặc biệt là chủ động nguồn thức ăn dự trữ.

Đến nay, Xồng Bá Dênh đã là ông chủ của đàn trâu 12 con và 9 con bò, cho thu nhập bình quân hàng đạt gần 200 triệu đồng.

Anh Xồng Bá Dênh cho biết: “Các nguồn vốn vay ưu đãi từ Ngân hàng Chính sách xã hội hay nguồn Quỹ của các tổ chức xã hội sẽ là “bà đỡ” cho người dân vùng biên trong việc xây dựng và phát triển mô hình kinh tế, xóa đói, giảm nghèo”.

Tuy nhiên, ông chủ trẻ Xồng Bá Dênh vẫn băn khoăn về việc tiếp cận nguồn vốn đối với người dân vùng sâu, vùng xa còn khá khó khăn, thời gian hoàn vốn ngắn trong khi đó việc chăn nuôi, sản xuất phải đối mặt với nhiều nguy cơ và khó khăn.

Hoàng Lam