WTO đạt được thỏa thuận lịch sử 1.000 tỷ USD

Sau nhiều ngày thương lượng căng thẳng tại đảo Bali, Indonesia, Bộ trưởng thương mại các nước thành viên WTO đã đạt được một thỏa thuận thương mại mà WTO ca ngợi là một cú hích “lịch sử” cho tổ chức thương mại này và nền kinh tế thế giới.

Đọc những thông tin kinh tế - tài chính mới nhất trên FICA: Ham tuyển dụng người nhà có ngày phá sản! Trộm cắp từ thẻ tín dụng Thanh khoản của hệ thống TCTD tiếp tục được cải thiện tích cực Ngân hàng tất bật tìm khách cuối năm

Thỏa thuận này, dù không đạt được mục tiêu đồ sộ nhưng khó khăn của WTO trong việc xóa bỏ rào cản thương mại toàn cầu, sau suốt các Vòng đàm phán Doha kéo dài 12 năm, nhưng nó cũng đánh dấu thỏa thuận toàn cầu đầu tiên trong lịch sử WTO, kể từ lúc tổ chức này ra đời năm 1995.

“Lần đầu tiên trong lịch sử của chúng ta, WTO đã thực sự đồng thuận”, Tổng giám đốc WTO Roberto Azevedo phát biểu trong lễ bế mạc.

Thỏa thuận này bao gồm những cam kết tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động thương mại bằng cách đơn giản hóa các thủ tục hải quan, mà theo các nhà kinh tế có thể đem đến cho nền kinh tế thế giới cú hích 1000 tỷ USD.

Các nhà phân tích dù vậy cho rằng bản chất khó khăn của các cuộc đàm phán cho thấy sự khó khăn ra sao trong việc tổ chức này thực sự đạt được những tiến bộ về các vấn đề của Vòng đàm phán Doha.

Thỏa thuận đạt được sau hơn 4 ngày đàm phán ròng rã tại Bali, trong đó lịch trình đàm phán dự định kết thúc trong ngày thứ Sáu đã phải kéo dài sang sáng sớm ngày thứ Bảy.

Ông Azevedo khẳng định thỏa thuận có tầm quan trọng mang tính biểu tượng đối với kỳ vọng của cơ quan này trong việc khởi động Doha. “Các quyết định đã được đưa ra tại đây là một bước đà quan trong để hướng tới hoàn tất Vòng đàm phán Doha”, vị Tổng giám đốc WTO tuyên bố.

Ông Azevedo cũng bày tỏ quan ngại về sự gia tăng của những thỏa thuận thương mại khu vực thay thế, mà theo ông có thể khiến WTO trở nên lỗi thời nếu tổ chức này không thể đạt được những thỏa thuận lớn có tính chất toàn cầu.

Vòng đàm phán Doha hướng tới mục tiêu loại bỏ các rào cản thương mại và thiết lập một chương trình khung các đạo luật thương mại có tính ràng buộc công bằng với cả các nước giàu và nước nghèo. Nhưng những tranh cãi về bảo hộ trong số 159 quốc gia thành viên WTO đã khiến thỏa thuận gặp nhiều trở ngại.

Thất bại tại Bali “có thể là một tổn thất ghê gớm cho uy tín của tổ chức này”, Simon Evenett, một chuyên gia thương mại quốc tế tại đại học St. Gallen ở Thụy Sỹ cho biết. “Nhưng Bali đã cho thấy các cuộc đàm phán giữa các quốc gia thương mại lớn đang khó khăn biết chứng nào khi đi vào những vấn đề thương mại chính, và không có dấu hiệu nào cho thấy đàm phán sẽ trở nên dễ dàng hơn”.

Chính sách trợ giá của Ấn Độ

Thỏa thuận này được xem như một chiến thắng cá nhân của Tổng giám đốc Azevedo, người vừa nhậm chức tổ chức này hồi tháng 9 và không ngừng hối thúc các bên trong các cuộc đàm phán.

Các cuộc đàm phán tại Bali tưởng chừng đã có nguy cơ đổ vỡ chủ yếu do những khác biệt giữa Ấn Độ và các đối tác thương mại khác do Mỹ dẫn đầu. New Delhi, vốn đang nhắm tới việc tích trữ và trợ giá lương thực cho hàng triệu người nghèo, đã yêu cầu các biện pháp này phải được WTO miễn trừ.

Trong khi đó, Mỹ - nước cũng có những hộ trợ lớn về nông nghiệp trong nước - cùng các nước khác cho rằng chính sách lương thực của Ấn Độ có thể vi phạm các quy định về trợ cấp của WTO. Những nước này cũng muốn được đảm bảo rằng lượng lương thực dự trữ đó sẽ không được đưa ra thị trường, ảnh hưởng tới mặt bằng giá thế giới.

Cuối cùng sự đồng thuận đạt được về mặt câu chữ đã khiến thời gian miễn trừ được bỏ ngỏ.

Một trở ngại sau đó lại xuất hiện khi 4 quốc gia Mỹ La tinh phản đội việc loại bỏ khỏi thỏa thuận một nội dung liên quan đến lệnh cấm vận của Mỹ với Cuba. Nhưng sau đó khó khăn này cũng được giải quyết.

Ngoài việc cam kết đơn giản hóa thủ tục hải quan và hạn chế trợ cấm nông nghiệp, thỏa thuận cũng bao gồm các chính sách hỗ trợ những nước kém phát triển nhất.

Ông Azevedo từng cảnh báo rằng nếu không đạt được thỏa thuận, WTO sẽ bị các thỏa thuận thương mại thay thế trong khu vực gạt sang một bên. Những thỏa thuận như vậy đã tăng mạnh giữa các quốc gia thương mại lớn sau khi Vòng đàm phán Doha bế tắc, mà một trong những thỏa thuận như vậy là thỏa thuận đối tác thương mại xuyên Thái Bình Dương TPP.