"Việt Nam nên chú tâm sản xuất linh phụ kiện thay vì nhập từ Trung Quốc"

Phát biểu tham luận tại Diễn đàn Phát triển các ngành công nghiệp hỗ trợ Việt Nam trong bối cảnh các Hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới diễn ra sáng 30/3/2016, ông Atsusuke Kawada - Trưởng Văn phòng đại diện Tổ chức Xúc tiến thương mại Nhật Bản (JETRO) tại Hà Nội cho rằng, mặc dù Chính phủ Việt Nam và Nhật Bản đã có những nỗ lực trong kết nối, song tỉ lệ mua linh phụ kiện tại chỗ (nội địa hóa) của doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam vẫn thấp.

Theo báo cáo điều tra của JETRO, tình hình mua linh phụ kiện tại chỗ của các doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam năm 2015 là 32,1%, nếu so với kết quả điều tra của năm 2010 là 22,4% thì có tăng 10%. Tuy nhiên, nếu so với kết quả điều tra của năm trước là 33,2% thì hoàn toàn không tăng.

Nếu so tỉ lệ nôi địa hóa của doanh nghiệp Nhật Bản đang hoạt động tại các nước lân cận như Trung Quốc là 64,7%, Thái Lan là 55,5%, Indonesia là 40,5%, Malaysia là 36% thì tỉ lệ nội địa hóa của Việt Nam là rất thấp - ông Atsusuke nhận xét.

Tiếp nữa, mặc dù nói tỉ lệ nội địa hóa là 32,1% nhưng trong đó, phần trăm mua từ các doanh nghiệp Nhật Bản đang hoạt động tại Việt Nam là 45,1%, từ doanh nghiệp Việt Nam là 41,2%, và phần còn lại 13,7% là mua từ các doanh nghiệp nước khác như Đài Loan…

Như vậy, nếu tính phần trăm mua từ các doanh nghiệp Việt Nam với tỉ lệ nội địa 32,1% thì thực chất tỉ lệ nội địa từ các doanh nghiệp "thuần túy" Việt Nam không quá 13,2%.

Theo đánh giá của đại diện JETRO, Việt Nam đang dành sự ưu tiên cho việc cấp vốn để phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ và các doanh nghiệp vừa và nhỏ của Việt Nam cũng như các chính sách đào tạo nguồn nhân lực liên quan đến phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ. Mặc dù vậy, trên thực tế chưa thấy rõ được hiệu quả cải thiện rõ rệt.

"Cá nhân tôi rằng việc nuôi dưỡng ngành công nghiệp hỗ trợ của các sản phẩm điện gia dụng, máy móc văn phòng và ngành công nghiệp linh kiện ô tô là rất quan trọng" - ông Atsusuke cho biết.

Theo đó, để mở rộng qui mô sản xuất ô tô tại Việt Nam cần thiết phải tăng qui mô sản xuất của các hãng linh phụ kiện liên quan. "Nếu không trông chờ được vào điều này thì việc sản xuất linh phụ kiện ô tô với giá thành thấp là rất khó khăn và tôi nghĩ là không dễ dàng để phát triển được ngành công nghiệp hỗ trợ có liên quan đến các linh phụ kiện cho ô tô" - đại diện JETRO lo ngại.

Theo ông Atsusuke, nếu qui mô sản xuất nhỏ thì sẽ là gánh nặng cho chi phí sản xuất và rất khó để sản xuất ra được các linh phụ kiện với giá thành thấp.

Ông Atsusuke cũng cho rằng, Chính phủ Việt Nam cần có những cải thiện về điều kiện để nhận được những chính sách ưu đãi. Việc xây dựng môi trường kinh doanh được hưởng nhiều chính sách ưu đãi sẽ làm khuấy động mong muốn mở rộng hoạt động kinh doanh của các hãng lắp ráp ô tô tại Việt Nam.

Để các doanh nghiệp Việt Nam có thể chế tạo, sản xuất được máy móc văn phòng (máy in), sản phẩm điện gia dụng (tủ lạnh, máy giặt) thì Chính phủ Việt Nam cần có đề án rõ ràng cho việc hỗ trợ và nuôi dưỡng các doanh nghiệp ưu tú của Việt Nam một cách tập trung triệt để.

"Rất nhiều các hãng sản xuất lớn của Nhật Bản thì hoàn toàn trông cậy vào việc nhập khẩu linh phụ kiện từ khu vực miền nam Trung Quốc. Tôi nghĩ là Chính phủ Việt Nam cần dồn sự chú tâm vào việc nuôi dưỡng các doanh nghiệp Việt Nam để có thể sản xuất được những linh phụ kiện thay cho việc phải nhập khẩu chúng từ Trung Quốc" - đại diện JETRO phát biểu.

Cũng theo ông Atsusuke, có nhiều doanh nghiệp tư nhân của Việt Nam đang rất chú tâm vào việc nâng cao độ tinh xảo và giá trị gia tăng cho các sản phẩm của công ty mình sản xuất. Do vậy, Chính phủ cần có những chính sách hỗ trợ tích cực đối với các công ty “thực sự muốn làm” của Việt Nam.

Bích Diệp