“Vẫn còn dư địa để giảm tiếp lãi suất”

Ủy ban Giám sát tài chính Quốc gia vừa cập nhật bản báo cáo về Tình hình kinh tế Việt Nam quý I/2013.

Theo đánh giá của bản báo cáo, lạm phát tháng 3 được kiểm soát ở mức thấp kỷ lục với mức giảm 0,19% so với tháng trước - mức giảm mạnh nhất theo tháng kể từ năm 2009 và chỉ tăng 6,64% so với cùng kỳ - mức tăng thấp nhất kể từ năm 2005. Lạm phát quý 1/2013 tăng 2,39% so với đầu năm và tăng 6,91% so với cùng kỳ - là mức thấp nhất trong vòng 4 năm trở lại đây.

Mức tăng thấp của lạm phát quý 1 phản ánh tổng cầu của nền kinh tế và sức mua hiện vẫn rất thấp, bất chấp yếu tố thời vụ Tết Nguyên đán nằm trong quý này.

Dù hiện mới hết quý I nhưng Ủy ban Giám sát tài chính Quốc gia cũng đã đưa ra những phân tích đáng chú ý về các nguyên nhân chính tác động đến lạm phát từ nay đến cuối năm 2013. Tổ chức này cho rằng, tổng cầu nền kinh tế hiện vẫn rất thấp nên áp lực lạm phát cầu kéo sẽ không lớn; yếu tố tiền tệ sẽ có những tác động nhất định với độ trễ nhưng không đáng lo ngại; yếu tố lạm phát nhập khẩu và lạm phát nhóm lương thực năng lượng không tác động đáng kể khi giá cả quốc tế ít biến động và đặc biệt là giá gạo vẫn trong xu hướng giảm. Nhưng áp lực lạm phát do yếu tố chi phí đẩy đang có những dấu hiệu gia tăng kể từ cuối năm 2012.

Do đó, những thay đổi về giá các mặt hàng cơ bản và tỷ giá sẽ là nhân tố chính chi phối việc thực hiện mục tiêu lạm phát của cả năm. Ngoài ra, những biện pháp xử lý nợ xấu và hỗ trợ doanh nghiệp (đặc biệt là lĩnh vực bất động sản) cũng cần phải chủ động tính toán lượng cung tiền hợp lý nhằm hạn chế sự gia tăng áp lực lạm phát từ yếu tố tiền tệ.

Thanh khoản ngân hàng tiếp tục duy trì ổn định và mặt bằng lãi suất có xu hướng giảm theo sát diễn biến của lạm phát mặc dù vẫn chưa như mong đợi của các doanh nghiệp.

Hiện tại, lãi suất thị trường liên ngân hàng khá thấp và giảm nhẹ so với đầu năm, các lãi suất chủ chốt cũng giảm (lãi suất tái cấp vốn giảm còn 8%, lãi suất tái chiết khấu còn 6%) và trần lãi suất tiền gửi giảm còn 7,5%.

Tuy nhiên, vốn tín dụng vào khu vực sản xuất vẫn chưa có nhiều cải thiện so với cuối năm ngoái, phản ánh khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế còn yếu. Tính đến ngày 21/3/2013, tín dụng của nền kinh tế chỉ tăng 0,03% trong khi huy động tăng 3,86% so với 31/12/2012. Trong bối cảnh đó, trái phiếu chính phủ vẫn là một kênh đầu tư hấp dẫn đối với các tổ chức tín dụng khi lợi suất ở mức hấp dẫn và rủi ro giảm.

Trên thị trường sơ cấp, khối lượng trái phiếu chính phủ huy động lớn và tỷ lệ đấu thầu thành công cao. Vấn đề nợ xấu một khi chưa được khắc phục cơ bản, theo đánh giá của Ủy ban Tài chính Quốc gia, sẽ vẫn là một trong những trở ngại lớn cho việc tiếp cận vốn ngân hàng của các doanh nghiệp. Do vậy, mục tiêu tăng trưởng tín dụng cả năm 12% vẫn đối mặt với thách thức lớn.

Theo dự báo của Ủy ban Giám sát Tài chính Quốc gia, cùng với lực cầu của nền kinh tế đang rất yếu, tăng trưởng tín dụng 3 tháng đầu năm ở mức rất thấp, chưa có điều chỉnh về chính sách giá, và theo thống kê số liệu 10 năm trở lại đây, bình quân lạm phát quý 1 bằng khoảng 40% cả năm, lạm phát cả năm nhiều khả năng ở mức 6 - 7%. Tình hình trên tạo dư địa cho việc giảm lãi suất huy động xuống 7%, lãi suất cho vay xuống 10%.

Do đó, cơ quan này kiến nghị các nhà làm chính sách cần tiếp tục điều chỉnh giảm lãi suất để giảm chi phí tài chính cho doanh nghiệp; đẩy nhanh tiến trình xử lý nợ xấu, sớm đưa Công ty mua bán nợ VAMC vào hoạt động, chủ động đưa ra các gói hỗ trợ lãi suất để hỗ trợ khu vực xây dựng và thị trường bất động sản…

Nguyễn Hiền