Quá thiếu máy thở, Mỹ nôn nóng chi 69 triệu USD cho một công ty vô danh

Vào ngày 27/3, khi các phòng cấp cứu ở New York và trên cả nước Mỹ bắt đầu tràn ngập bệnh nhân virus corona đang khó thở, Tổng thống Donald Trump đã đăng lên Twitter để thúc giục Ford và General Motors hãy sản xuất và gửi máy thở ngay.

Một trong hàng ngàn câu trả lời cho tweet của Tổng thống thu hút được rất nhiều quan tâm đó là: “Chúng tôi có thể cung cấp máy thở”.

Người viết câu trả lời là Yaron Oren-Pines, một kỹ sư điện ở Thung lũng Silicon - một chuyên gia về công nghệ điện thoại di động, ông hiện chỉ có 75 người theo dõi trên Twitter và không có kinh nghiệm rõ ràng về những hợp đồng với chính phủ hoặc các thiết bị y tế.

Nhưng ba ngày sau, tiểu bang New York đã trả cho Oren-Pines 69,1 triệu USD. Khoản thanh toán cho 1.450 máy thở - với mức giá đáng kinh ngạc là 47.656 USD cho mỗi máy thở, gấp 3 lần giá bán lẻ tiêu chuẩn của các mẫu máy cao cấp này.

Nhưng không một máy thở nào từng được gửi đến.

Một quan chức chính phủ phát biểu trên trang cá nhân vì ông không được ủy quyền để thảo luận công khai các điều khoản của thỏa thuận, cho biết, New York đã ký hợp đồng với Oren-Pines theo khuyến nghị trực tiếp của lực lượng đặc nhiệm virus corona của Nhà Trắng.

Gần một tháng sau, New York đã chấm dứt hợp đồng và hiện tại tiểu bang đang cố gắng thu hồi tất cả số tiền mà họ đã trả cho người kỹ sư điện ở Thung lũng Silicon. Các quan chức từ chối cho biết đã thu hồi lại bao nhiêu.

Số tiền mà Oren-Pines nhận được vào ngày 30/3 là khoản thanh toán lớn nhất được Sở Y tế New York thực hiện theo lệnh điều hành của Thống đốc Andrew Cuomo vào tháng trước nhằm hợp lý hóa quy trình mua sắm để những thiết bị y tế quan trọng có thể đến các bệnh viện một cách nhanh chóng và khả thi.

Điều này cho thấy mức độ sợ hãi của các bệnh viện tại Mỹ về đại dịch, khiến các chính trị gia trên khắp đất nước - và đặc biệt là ở New York – nôn nóng tìm kiếm các nhà cung cấp thiết bị y tế chưa được kiểm chứng và đôi khi không đủ tiêu chuẩn.

Rich Azzopardi, một cố vấn cấp cao của Cuomo, đề cập đến chuyện này: “Nước Mỹ đã buộc phải tự bảo vệ mình, mua đồ y tế để chống lại đại dịch toàn cầu do sự lây lan của virus này nghiêm trọng hơn dự tính rất nhiều”.

Giống như hầu hết các tiểu bang, quy tắc mua sắm tại New York thường cấm thanh toán cho hàng hóa hoặc dịch vụ cho đến khi đơn hàng được thực hiện (hàng đã giao tận nơi). Nhưng thống đốc Cuomo đã đình chỉ các quy tắc này vào tháng trước để đáp ứng nhu cầu cấp bách cho máy thở, khẩu trang N95, áo choàng và các thiết bị bảo vệ cá nhân khác.

Từ ngày 19/3 đến 27/4, Bộ Y tế Mỹ đã chi hơn 77 tờ séc từ 1 triệu USD trở lên đối với vật tư y tế, với con tổng số gần 735 triệu USD. Nhưng phần lớn các khoản thanh toán đang được thực hiện cho một tổ hợp các công ty trung cấp, có ít hoặc không có kinh nghiệm rõ ràng về y học.

Các tiểu bang và các cơ quan chính phủ khác cũng tranh giành để đạt được các thỏa thuận cho các nguồn cung cấp cần thiết. Bộ Giao thông Vận tải California đã đồng ý trả 12,74 USD cho mỗi chiếc khẩu trang N95 thường bán lẻ chỉ 1,25 USD. Trong khi Cơ quan Quản lý Khẩn cấp Liên bang đã ký một đơn đặt hàng cho 2 triệu mặt nạ phòng độc với giá 7,25 USD/chiếc - gấp 10 lần giá bình thường - chỉ để hủy sau khi nhà cung cấp cho biết họ không thể giao hàng.

Thành phố New York, trong khi đó, đã vội vã trong tháng qua để đặt mua 214,7 triệu thiết bị bảo vệ cá nhân, bao gồm khẩu trang N95, găng tay và mặt nạ che mặt. Cho đến nay chỉ có 8% - trong số những mặt hàng đó đã đến.

Nhưng chính chính quyền bang Albany đã tỏ ra quyết liệt nhất trong các vụ mua lại khi họ đấu tranh để đối phó với COVID-19.

“Tôi cần 30.000 máy thở”, Thống đốc Cuomo nói trong một cuộc họp báo vào ngày 24/3. 

Ba ngày sau, tiểu bang thực hiện khoản thanh toán thứ hai trong tổng số gần 116 triệu USD cho một công ty nhỏ ở Brooklyn có tên là Dome International, cho thuê máy thở và các thiết bị hô hấp khác cho bệnh viện và viện dưỡng lão. Công ty, không có trang web, không có hồ sơ hợp đồng trước với New York hoặc với chính phủ liên bang.

Thỏa thuận này dành cho 5.700 máy thở, theo báo cáo của Albany Times-Union, nhưng các thiết bị không bao giờ được giao.

Nhưng hợp đồng với Oren-Pines nổi bật ngay cả trong số rất nhiều nhà cung cấp đã ký thỏa thuận với bang New York trong tháng qua.

Không rõ làm thế nào ông được chú ý bởi lực lượng đặc nhiệm virus corona của Nhà Trắng, được thành lập vào cuối tháng 1 và có các cuộc họp báo hàng ngày do Tổng thống Trump dẫn đầu. 

Oren-Pines, với giá thầu 47.600 USD cho mỗi máy thở, cao gấp 4 – 5 lần máy thở bình thường. Trước đó, Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Mỹ đã trả 15.000 USD cho mỗi máy thở hàng đầu do Philipsandand cung cấp.

Groll, người phát ngôn của Văn phòng Dịch vụ Tổng hợp New York, đã không trả lời một loạt các câu hỏi chi tiết về giao dịch với Oren-Pines ngoài việc nói rằng nó đã bị chấm dứt và một phần lớn số tiền đã được trả lại cho tiểu bang.

Thùy Dung

Theo Feed.News