Chính phủ đề xuất bổ sung 24.000 tỷ đồng làm đường Hồ Chí Minh

Bộ trưởng Bộ giao thông vận tải Đinh La Thăng, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ đã trình bày Tờ trình về việc sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 38 của Quốc hội về chủ trương đầu tư xây dựng đường Hồ Chí Minh (kéo dài từ Pác Bó (tỉnh Cao Bằng) đến Đất Mũi (tỉnh Cà Mau).

Theo báo cáo thẩm tra tờ trình của Chính phủ, với đề xuất tăng tổng chiều dài toàn tuyến lên 3.183km (tăng 16 km, trong đó tuyến chính điều chỉnh giảm 168 km, nhánh Tây tăng 184 km), do đó, Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường nhận thấy việc điều chỉnh chiều dài của tuyến về cơ bản không làm thay đổi tính chất của dự án và sai số chỉ là 0,5% là có thể chấp nhận được.

Tuy nhiên, do đường Hồ Chí Minh được đầu tư bằng nhiều nguồn vốn, với các đoạn, tuyến có mức độ quan trọng khác nhau nên Ủy ban Khoa học, Công nghệ và môi trường đề nghị nêu rõ chiều dài và tính chất của các đoạn, tuyến xây dựng mới; các đoạn, tuyến nâng cấp trên cơ sở đường hiện có; các đoạn đi trùng với các dự án khác; các tuyến nhánh nối với trung tâm kinh tế, di sản lịch sử - văn hóa...

Về phân kỳ đầu tư, tờ trình của Chính phủ nêu 3 giai đoạn: Giai đoạn 1: Từ năm 2000 đến năm 2007; Giai đoạn 2 từ 2007 đến 2010 (đề nghị kéo dài đến 2015); Giai đoạn 3 từ 2012 đến năm 2020 và sau năm 2020. Như vậy, giai đoạn thông tuyến 2 làn xe được đề nghị kéo dài đến năm 2015 nhưng đến thời điểm đó vẫn chưa hoàn thành một số cầu lớn và một số đoạn, tuyến được đầu tư bằng các hình thức BOT, BT.

Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường nhận thấy, yêu cầu nêu trong Nghị quyết 38 là đến năm 2010 nối thông đường từ Pác Bó đến Đất Mũi với quy mô 2 làn xe có tổng chiều dài 3.167 km với 25 đoạn, tuyến là không khả thi và trên thực tế đã không thực hiện được.

Căn cứ vào tình hình thực tế, Ủy ban đề nghị kéo dài tiến độ thực hiện giai đoạn 2 (thông toàn tuyến từ Pắc Bó đến Đất Mũi) đến năm 2020, khi cầu Vàm Cống, cầu Cao Lãnh và các đoạn, tuyến quan trọng khác hoàn thành. Trong đó, từ năm 2013 đến 2016 tập trung hoàn thành đoạn qua Tây Nguyên (Quốc lộ 14) và các đoạn có nhu cầu cấp thiết đã được phê duyệt Dự án đầu tư và xác định nguồn vốn.

Về vốn đầu tư, theo các số liệu kèm theo Tờ trình của Chính phủ, tổng nhu cầu vốn từ nay đến năm 2020 cho việc thực hiện thông tuyến 2 làn xe (bao gồm cả việc hoàn thành một số đoạn cao tốc và xây dựng cầu Vàm Cống và cầu Cao Lãnh) là khoảng 103.682 tỷ đồng, đến nay mới bố trí được 40.763 tỷ đồng, còn thiếu 62.919 tỷ đồng, trong đó huy động theo hình thức BT là 22.700 tỷ đồng, BOT là 16.216 tỷ đồng. Như vậy còn thiếu 24.003 tỷ đồng, Chính phủ đề nghị bố trí bổ sung từ nguồn vốn trái phiếu Chính phủ.

Với đề nghị này, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cho biết, việc xác định các nguồn vốn nêu trên là tương đối rõ và là điều kiện quan trọng để đảm bảo thực hiện thông tuyến như kiến nghị điều chỉnh. Tuy nhiên, tổng mức đầu tư và nhu cầu vốn cho giai đoạn từ nay đến năm 2020 là rất lớn, nên tính cả vốn cho việc thực hiện các dự án đường ngang kết nối với đường Hồ Chí Minh thì yêu cầu về vốn là một thách thức không nhỏ cần được cân nhắc kỹ.

Đối với các đoạn, tuyến được đầu tư bằng nguồn vốn trái phiếu Chính phủ, Ủy ban cơ bản nhất trí với đề xuất của Chính phủ vì đây là những đoạn, tuyến khó huy động đầu tư bằng các hình thức khác nhưng là những đoạn, tuyến có ý nghĩa quan trọng về chính trị - xã hội và quốc phòng - an ninh.

Để phù hợp với khả năng bố trí vốn trái phiếu Chính phủ từ nay đến năm 2016, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường nhất trí ưu tiên hoàn thiện đoạn qua Tây Nguyên (Quốc lộ 14) với số vốn khoảng 10.000 tỷ đồng. Khoảng 14.000 tỷ đồng sẽ được bố trí tiếp sau năm 2016 để hoàn thành các đoạn, tuyến còn lại.

Tuy nhiên, có một số ý kiến đề nghị xem xét bố trí bổ sung 2.676 tỷ đồng còn thiếu để hoàn thiện đoạn Năm Căn – Đất Mũi vào năm 2016 vì đoạn, tuyến này nối về trung tâm huyện Ngọc Hiển là huyện cuối cùng của đất nước chưa có đường bộ và là đoạn then chốt nối thông đến đất Mũi. Đồng thời để tránh thất thoát nguồn vốn đã đầu tư dở dang vì địa chất của đoạn, tuyến này hoàn toàn là nền đất yếu và bị ảnh hưởng lớn của biến đổi khí hậu. Ủy ban đề nghị Quốc hội xem xét, quyết định.

Đối với các nguồn vốn khác, Ủy ban đề nghị Chính phủ lưu ý khả năng huy động và làm rõ phương thức sử dụng vốn ngân sách nhà nước để thanh toán cho các dự án đầu tư theo hình thức BT đoạn Cam Lộ - Túy Loan.

Nguyễn Hiền