Dân sinh
Fica
DTiNewsBộ trưởng Bùi Quang Vinh: Doanh nghiệp tư nhân phải được bình đẳng tiếp cận khai thác tài nguyên
(Dân trí) - Doanh nghiệp tư nhân phải được tiếp cận với tài nguyên, nguồn lực của đất nước một cách công bằng, minh bạch, chứ không phải cơ chế “xin - cho” tài nguyên như bây giờ, Bộ trưởng Bùi Quang Vinh khẳng định.
Bộ trưởng Bùi Quang Vinh: Trong năm tới, kinh tế vẫn phát triển dựa vào tài nguyên và vốn.
Thưa Bộ trưởng, có ý kiến cho rằng, tăng trưởng của Việt Nam nhiều năm qua chủ yếu dựa vào hai nguồn lực chính là khai thác tài nguyên thô và đầu tư công. Những nguồn lực này đang một mặt bị cạn kiệt, mặt khác lại đang được siết chặt. Vậy động lực chính cho tăng trưởng năm 2014 và những năm tiếp theo sẽ là gì?
Điều chắc chắn là chúng ta sẽ vẫn phải dựa vào vốn và tài nguyên để tăng trưởng, mục tiêu là tăng trưởng GDP năm 2014 phải đạt 5,8% và năm 2015 là 6-6,2%.
Đọc những thông tin kinh tế - tài chính mới nhất trên FICA: |
Nhưng có một điều chúng tôi lưu ý là chúng ta sẽ phải mở cửa ngay trong năm 2014 và những năm kế tiếp. Phải cải cách thể chế mà một trong những yếu tố quan trọng nhất là phải tạo ra khung khổ pháp lý cho lĩnh vực tư nhân và các thành phần kinh tế khác ngoài nhà nước tham gia vào đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng, tham gia vào phát triển kinh tế, cung cấp dịch vụ công cho đất nước - mảng mà chúng ta đang để lãng phí. Tư nhân ở đây không chỉ ở trong nước mà còn ở nước ngoài.
Nhiều chuyên gia tỏ ý lo ngại rằng, đang có một sự mất cân đối giữa hiệu quả và tỉ trọng đóng góp của khối doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) và khối doanh nghiệp nội. Cụ thể, xuất nhập khẩu điện thoại và linh kiện đạt 15,5 tỷ USD, trong đó doanh nghiệp FDI đã chiếm 15,4 tỷ USD. Vi tính, sản phẩm điện tử, linh kiện đạt 7,7 tỷ USD thì doanh nghiệp FDI đã chiếm tới 7,5 tỷ USD.
Chưa hết, xuất nhập khẩu đối với nhiều nhóm ngành hàng chủ lực khác phụ thuộc phần lớn vào các doanh nghiệp FDI như giày dép (4,6/6 tỷ USD); dệt may (7,8/13 tỷ USD); sản phẩm đồ gỗ (1,6/2,6 tỷ USD).
Xin Bộ trưởng cho biết, Việt Nam có chiến lược, chính sách gì không để có thể khắc phục sự mất cân đối này về tỉ trọng đóng góp vào xuất khẩu, và liệu có cần phải khắc phục điều này hay không để tạo tăng trưởng bền vững?
Đây là một câu hỏi hay, nhưng cũng phải nói ngay rằng, thế giới không phân biệt thành phần kinh tế FDI hay thành phần kinh tế trong nước bởi các doanh nghiệp của nước ngoài một khi đã vào Việt Nam là tuân thủ toàn bộ luật pháp Việt Nam.
Họ mang vốn tới, đăng ký tại Việt Nam, là doanh nghiệp của Việt Nam, họ hoạt động như các doanh nghiệp khác, chịu toàn bộ chế tài pháp luật và tạo ra những sản phẩm, dịch vụ cung ứng cho thị trường trong nước, xuất khẩu ra các thị trường ngoài nước. Họ đóng góp về thu hút lao động, đóng thuế, tạo công ăn việt làm, mang khoa học công nghệ tới…
Chúng ta không nên phân biệt đối xử doanh nghiệp FDI với doanh nghiệp trong nước. Bây giờ vấn đề đặt ra là làm thế nào để những doanh nghiệp thuần túy Việt Nam cũng vươn lên đạt được những thành quả như vậy? Không nên để quá chênh lệch và phải tháo gỡ tất cả những vướng mắc căn bản nhất cho doanh nghiệp Việt Nam.
Ví dụ đẩy nhanh hoạt động mua bán nợ để làm cho các doanh nghiệp có chiến lược phát triển tốt và có điều kiện để phát triển (trừ những doanh nghiệp yếu kém bị loại thải thì không nói), phải nhanh chóng giúp họ xóa bỏ nợ xấu và tiếp cận được với những nguồn tín dụng lãi suất thấp.
Doanh nghiệp tư nhân phải được tiếp cận với tài nguyên, nguồn lực của đất nước một cách công bằng, minh bạch, chứ không phải cơ chế “xin - cho” tài nguyên như bây giờ, không phải ai muốn tiếp cận thì phải có hỗ trợ, bảo hộ.
Nhưng tôi cũng phải nói thật rằng, doanh nghiệp Việt Nam phải vươn lên, phải bài bản hơn.
Thưa Bộ trưởng, năng suất lao động thấp là một điểm yếu không thể phủ nhận của nền kinh tế Việt Nam. Muốn cải thiện năng suất thì phải mở rộng quy mô hoặc đầu tư theo chiều sâu – cả hai con đường này đều dễ gặp phải khó khăn.
Nguồn lực đầu tư ở trong nước, nhất là trong 4 năm kinh tế suy giảm, đa số doanh nghiệp rơi vào trạng thái suy kiệt và không còn nguồn lực để tái đầu tư. Bài toán này sẽ được giải quyết như thế nào trong năm 2014?
Nguồn tiền cho doanh nghiệp vay không phải không có, ngân hàng đang dư, nhưng vấn đề hiện nay là làm sao để doanh nghiệp tiếp xúc được với nguồn tiền lãi suất thấp này? Điều quan trọng nhất là phải giải quyết nhanh chóng nợ xấu để họ có đủ điều kiện có thể tiếp cận được với nguồn lực mới.
Điều thứ hai, các doanh nghiệp bây giờ phải xác định lại định hướng kinh doanh của mình trong điều kiện mới, tìm kiếm và xác lập những thị trường ổn định và chọn lựa được những sản phẩm mũi nhọn của mình để có sự đầu tư hiệu quả và dứt điểm, có sức cạnh tranh.
Một trong các giải pháp rất quan trọng là dứt khoát phải đưa khoa học công nghệ trở thành động lực chủ yếu trong tăng trưởng. Khoa học công nghệ là cứu cánh cho tất cả các doanh nghiệp và chỉ có thể cạnh tranh nhau bằng chính khoa học công nghệ mà thôi!
Samsung là một ví dụ. Với một khối lượng nguyên liệu rất ít nhưng mang lại giá trị rất cao. Ngược lại, chúng ta sử dụng một khối lượng nguyên liệu sắt thép, linh kiện khổng lồ mà cuối cùng bán rẻ như bèo thì không cạnh tranh được. Cho nên, muốn năng suất lao động tăng, muốn cạnh tranh thì khoa học công nghệ và quản trị là yếu tố quyết định đến doanh nghiệp.
Về lý thuyết, doanh nghiệp và người dân được kinh doanh những gì mà luật pháp không cấm. Nhưng có nhiều lĩnh vực mà hiện nay khối kinh tế tư nhân gần như không có cơ hội bởi các lĩnh vực này đang bị một số doanh nghiệp thống lĩnh thị trường, nếu không muốn nói độc quyền. Xin Bộ trưởng cho biết, đâu là những lĩnh vực mà nhà nước sẽ cho tư nhân hóa mạnh trong thời gian tới?
Trừ những lĩnh vực quan trọng liên quan tới bí mật quốc gia, quốc phòng an ninh, các lĩnh vực đặc biệt nhạy cảm và ảnh hưởng đến an ninh trật tự xã hội như thuốc nổ, chất độc hại thì nhà nước không cho sản xuất…
Còn lại, không cái gì nên cấm cả! Nhà nước cần nhanh chóng thoái vốn khỏi những lĩnh vực mà tư nhân làm tốt hơn. Cái này đã có lịch trình.
Đến 2015, về cơ bản sẽ cổ phần hóa rất nhiều Tập đoàn và Tổng công ty 90, 91. Nhà nước chỉ giữ lại khoảng 8 Tập đoàn lớn, trong tập đoàn lớn cũng chỉ giữ tên, còn các công ty trực thuộc bên dưới sẽ được cổ phần hóa. Một khi cổ phần hóa thì tỷ trọng Nhà nước nắm giữ sẽ rất ít và dần dần có thể sẽ rút bớt nhiều hơn nữa.
Hiện nay đang có quan điểm đề nghị Nhà nước bán tất cả cổ phần tại Vinamilk, tại các Tập đoàn nước giải khát để lấy đầu tư cho hạ tầng và làm những việc khác. Tuy nhiên cũng có luồng quan điểm không đồng tình, cho rằng, giữ lại để tiếp tục phát triển.
Nhưng phải nói rằng, ý chí chung là chúng ta phải nhanh chóng thoái vốn và bán bớt cổ phần đó đi đề Nhà nước có nguồn lực đầu tư, đồng thời cũng để sân chơi cho các doanh nghiệp tư nhân.
Vấn đề thứ hai cũng rất quan trọng là chúng ta phải tạo ra được những khung khổ pháp lý mới để doanh nghiệp tư nhân được tiếp cận sòng phẳng về các nguồn tài nguyên như doanh nghiệp Nhà nước. Đấy là cải cách thể chế và cũng chính là những vấn đề quan trọng, thiết yếu cho kinh tế Việt Nam, không chỉ cho năm 2014, 2015 mà là cho trung và dài hạn.
Bích Diệp ghi
