Bị phát hiện xe đạp Trung Quốc đội lốt hàng Việt, doanh nghiệp đập bàn ghế, bất hợp tác với hải quan

"Đây là một ví dụ điển hình về bất cập, khó khăn của hải quan khi làm việc với doanh nghiệp về công tác chống gian lận thương mại, xuất xứ hàng hóa thời gian qua”, ông Nguyễn Tiến Lộc, Cục trưởng Cục Kiểm tra sau thông quan (Tổng cục Hải quan) chia sẻ tại họp báo chuyên đề về chống buôn lậu và gian lận xuất xứ được tổ chức sáng nay 27/12. 

Theo ông Lộc, từ giữa năm 2018 đến nay xảy ra cuộc chiến thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc. Hoa Kỳ đang áp thuế cao lên nhiều dòng hàng có xuất xứ từ Trung Quốc. 

Chính vì vậy, ngành hải quan đã tập trung nghiên cứu những phương thức, rủi ro về gian lận giả mạo xuất xứ, lấy xuất xứ của Việt Nam để xuất khẩu (XK) hàng hóa vào thị trường Mỹ, EU. 

Cũng theo Cục trưởng Cục kiểm tra sau thông quan, qua thu thập, phân tích thông tin, cơ quan hải quan thấy nổi lên một số doanh nghiệp có kim ngạch xuất khẩu vào thị trường Mỹ tăng đột biến, trong đó có 19 nhóm mặt hàng có nguy cơ gian lận về xuất xứ. Từ đó, Tổng cục Hải quan đã lập danh sách các doanh nghiệp có rủi ro về gian lận, giả mạo xuất xứ trong phạm vi toàn quốc để kiểm tra.

Cục Kiểm tra sau thông quan đã trực tiếp kiểm tra 9 doanh nghiệp và chỉ đạo 9 Cục Hải quan tỉnh, thành phố kiểm tra 24 doanh nghiệp. 

Trong đó, một vụ việc cụ thể đã có kết quả kiểm tra là trường hợp Công ty TNHH xe đạp Excel. Theo ông Lộc, công ty này có 100% vốn đầu tư nước ngoài từ Trung Quốc, thành lập năm 2018, chuyên lắp ráp xe đạp, xe đạp điện xuất khẩu. 

Qua kiểm tra, hải quan phát hiện doanh nghiệp trên nhập khẩu 100% linh kiện xe đạp, xe đạp điện từ Trung Quốc về Việt Nam để lắp ráp đơn giản ở giai đoạn cuối cùng thành sản phẩm hoàn chỉnh. 

“Các linh kiện nhập khẩu về Việt Nam không trải qua bất kỳ công đoạn gia công sản xuất nào khác và xuất khẩu từ Việt Nam sang Hoa Kỳ lấy nguồn gốc xuất xứ Việt Nam để được hưởng thuế nhập khẩu ưu đãi do chính phủ Hoa Kỳ dành cho Việt Nam”, Cục trưởng Cục Kiểm tra sau thông quan khẳng định. 

Đối chiếu quy định tại điều 6 thông tư 05/2018/TT-BCT và điều 9 nghị định 31/2018/NĐ-CP quy định chi tiết Luật quản lý ngoại thương về xuất xứ hàng hóa, theo ông Lộc, các sản phẩm của doanh nghiệp trên không đủ tiêu chí để xác định là hàng hóa có xuất xứ Việt Nam. Công ty đã thừa nhận hành vi vi phạm của mình. 

Tổng cục Hải quan đã ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính với hình thức phạt tiền và xử phạt bổ sung tịch thu toàn bộ tang vật là sản phẩm hoàn chỉnh, các bán thành phẩm và các linh kiện chưa xuất khẩu đang lưu trong kho của doanh nghiệp.

Đáng chú ý, theo ông Lộc, trong quá trình kiểm tra, Hải quan còn phát hiện công ty đã thực hiện các thủ tục gian dối để được cơ quan có thẩm quyền (VCCI chi nhánh TP.HCM) cấp giấy chứng nhận xuất xứ Việt Nam (C/O Form). Ngày 11/11/2019 Tổng cục hải quan đã có công văn gửi VCCI chi nhành TP.HCM yêu cầu thu hồi giấy chứng nhận xuất xứ này. Và VCCI đã thu hồi giấy chứng nhận xuất xứ này.

“Ngày 16/12, Tổng cục Hải quan đã có công văn gửi Bộ Công thương (Cục Xuất nhập khẩu) kiến nghị bộ này thông báo vi phạm của Công ty TNHH xe đạp Excel đến các cơ quan, tổ chức có liên quan theo thẩm quyền. Tuy nhiên, đến nay chúng tôi chưa nhận được phản hồi của Bộ Công Thương”, Cục trưởng Lộc nói.

Tại buổi họp báo, lãnh đạo Cục Kiểm tra sau thông quan cho biết: “Từ kết quả xử lý đối với Công ty Trách nhiệm hữu hạn xe đạp Excel, các doanh nghiệp còn lại (khoảng 3 doanh nghiệp) có biểu hiện co cụm chống đối, lấy nhiều lý do như người phiên dịch dịch chưa rõ nội dung cần dịch lại, giám đốc bận phải đi công tác nước ngoài gấp để cố tình không ký các biên bản làm việc, biên bản vi phạm hoặc có dấu hiệu bỏ trốn, tẩu tán tài sản,….”, Cục trưởng Lộc nói.

Theo ông Lộc, đơn vị thực hiện hoạt động kiểm tra sau thông quan thông thường với doanh nghiệp này. “Chúng tôi đã lấy lời khai, xác minh các công đoạn sản xuất tại nhà máy để lập biên bản, củng cố chứng cứ, lập luận khi làm việc với họ, song họ vẫn bất hợp tác. Thậm chí lấy lý do Giám đốc đi công tác nước ngoài, không ủy quyền cho ai xử lý để trốn tránh, kéo dài thời gian”.

Dịp cuối năm và đầu năm 2020, theo ông Lộc, hải quan sắp tới sẽ mở rộng kiểm tra một số nhóm hàng: Pin năng lượng mặt trời, đèn LED,…

Hiện mặt hàng xe đạp và xe đạp điện xuất khẩu từ Việt Nam sang Mỹ được hưởng thuế suất 5 -10% trong khi cùng loại hàng này xuất xứ Trung Quốc sang Mỹ là 75%. Nếu doanh nghiệp Trung Quốc đội lốt hàng Việt xuất sang Mỹ sẽ hưởng mức thuế lớn.

Nguyễn Tuyền