Phương pháp em bé có “3 bố mẹ” đã được sử dụng cho người vô sinh

Đây sẽ là những đứa trẻ đầu tiên mà 2 bà mẹ này sinh ra, họ đã dùng phương thức này để điều trị vô sinh, chứ không phải là ngăn các bệnh di truyền, tuy nhiên, một số người đã chỉ trích phương pháp này, và kêu gọi nó cần bị cấm cho đến khi có nhiều bằng chứng hơn cho thấy các phôi thai hoàn toàn khỏe mạnh.

Kỹ thuật được áp dụng này giống với kỹ thuật mà quốc hội Anh đã phê duyệt năm ngoái – Anh là quốc gia duy nhất trên thế giới hợp thức hóa phương thức này – mặc dù nó chỉ được chấp thuận để ngăn chặn cha mẹ truyền các bệnh di truyền sang cho con cái.

Vẫn chưa có em bé có 3 bố mẹ nào được sinh ra ở Anh, nhưng có 1 số ít đã được sinh ra ở nơi khác. Tháng trước, thông tin về 1 cặp vợ chồng người Jordan sinh được 1 em bé khỏe mạnh sau khi sử dụng kỹ thuật ba bố mẹ mới đã được công bố.

Giám đốc Bệnh viện Y học sinh sản ở Kiev, Valery Zukin cho biết ở Ukrane, phương pháp mà nước Anh phê chuẩn đã được sử dụng để khắc phục hiện tượng thai lưu – xảy ra khi phôi IVF đột nhiên ngừng phát triển vào khoảng giai đoạn 2 tế bào. “Một trong hai phôi thai này là bé gái, đến nay đã được 26 tuần, và phôi còn lại là một bé trai thì đã được 20 tuần”.

Quá rủi ro?

Nhóm nghiên cứu của Zukin đã sử dụng 1 kỹ thuật có tên là truyền nhân non. Trong mỗi trường hợp, họ thụ tinh cả trứng của người mẹ và người hiến tặng với tinh trùng của người chồng. Sau đó, bằng 1 chiếc kim nhỏ, họ chiết xuất “nhân non” từ trứng của người mẹ - tế bào có chứa nhiễm sắc thể của cả cha và mẹ. Sau đó, nhân non này được thay thế vào nhân non trong trứng đã thụ tinh của người hiến tặng, tạo ra phôi thai có 1 bộ nhiễm sắc thể đầy đủ từ cả bố và mẹ, nhưng có khả năng sẽ có cấu tạo tế bào khỏe mạnh hơn.

Ý tưởng này dựa trên các nhân tố bên trong tế bào chất của tế bào có thể giúp hoặc cản trở khả năng sinh sản – chẳng hạn như các enzyme giúp tế bào phát triển và phân chia. Bằng cách đặt nhân non vào tế bào được tạo thành từ trứng của 1 phụ nữ khác, hy vọng là có thể tránh khỏi bất cứ điều gì làm thai lưu.

Tuy nhiên, Dean Betts ở Đại học Western University ở Canada đã nói về lý do tại sao xảy ra hiện tượng thai lưu vẫn chưa rõ ràng. Trong khi chúng ta có thể giả thuyết tại sao quá trình này lại xảy ra, thì “vẫn không có nghĩa đó là lý do cơ bản tại gây ra hiện tượng thai lưu, mà có thể cho phép phát triển 1 phôi thai bất thường”. Betts cho rằng việc này quá rủi ro. Ông cho rằng “cần có thêm nhiều nghiên cứu nữa, và nên cấm tiến hành phương thức này với con người vì chúng ta vẫn chưa chắc chắn được rằng nó an toàn”.

Zukin cho biết, phương thức này đã được phê duyệt lần đầu tiên bởi ủy ban đạo đức và hội đồng xét duyệt tại Hiệp hội Y học sinh sản Ukraine. Những cuộc xét nghiệm ADN sớm – bao gồm 1 số xét nghiệm được thực hiện bởi 1 phòng thí nghiệm độc lập ở Đức – đã cho thấy rằng 2 đứa trẻ này hoàn toàn khỏe mạnh về mặt di truyền. Zukin cũng đang chờ trước khi tiến hành lại phương pháp này, ông cho biết “có 1 số bệnh nhân đang chờ để thực hiện phương pháp chuyển phôi tương tự, nhưng trước hết, chúng tôi muốn chắc chắn rằng những đứa trẻ sẽ được sinh ra hoàn toàn khỏe mạnh”.

Các vấn đề về mặt đạo đức

Zukin không phải là người đầu tiên sử dụng phương pháp này để điều trị vô sinh liên quan đến thai lưu. Bác sĩ đã điều trị cho cặp vợ chồng người Joran – John Zhang, hiện công tác tại trung tâm điều trị vô sinh New Hope ở New York – đã từng cố gắng thực hiện 1 phương thức tương tự từ năm 2003 và gần đây đã công bố kết quả của mình.

Trong khi nhóm nghiên cứu của ông đã có thể tạo ra 3 bào thai khỏe mạnh, thì chúng đều đã chết khi chúng được mang thai cùng 1 lúc bởi 1 người mẹ. Một thai nhi đã được loại bỏ ở ngày thứ 33 để giảm bớt áp lực khi mang thai 3, tuy nhiên, 2 thai còn lại đã chết khi được 24 và 29 tuần, do màng ối bị thủng và bị sa dây rốn.

Nhưng phân tích của Zhang về mô bào thai đã cho thấy rằng tất cả chúng đều có nhiễm sắc thể bình thường, dẫn đến kết luận của nhóm nghiên cứu là kỹ thuật này có khả năng được sử dụng để vượt qua hiện tượng thai lưu.

Việc mở rộng các kỹ thuật ba bố mẹ để điều trị vô sinh đã đặt ra các câu hỏi về đạo đức. Nếu chúng có hiệu quả thì sẽ làm tăng lên đáng kể số lượng các ông bố bà mẹ trong tương lai nhờ lợi ích từ chuyển ti thể. Theo ước tính, khoảng 50% các phương pháp IVF thất bại, bởi vì phôi đã ngừng phát triển trước khi chúng có thể được cấy ghép.

Một lập luận quan trọng mà Quốc hội Anh đã xem xét năm ngoái là không có phương pháp điều trị nào khác đối với những người phụ nữ có đột biến nghiêm trọng ở ty thể. Nhưng khi điều trị vô sinh thì vẫn có nhiều lựa chọn khác, có nghĩa là 1 số người sẽ kém vui khi thấy kỹ thuật đó được dùng với mục đích này”.

Bert Smeets công tác tại Đại học Maastricht, Hà Lan cho rằng “có rất nhiều cuộc tranh luận, và quả thật, có nhiều áp lực do khả năng sinh sản làm cho phương pháp điều trị này được chấp thuận. Rõ ràng là thị trường về khả năng sinh sản lớn hơn rất nhiều so với nhóm bệnh nhân có ty thể đột biến”

Anh Thư (Theo Newscientist)